Αναπαραστάσεις της πανδημίας στον δημοσιογραφικό λόγο και διδακτική αξιοποίησή τους στο πλαίσιο του κριτικού γραμματισμού

Presentation of the Pandemic in Journalistic Discourse and its Educational Use in Critical Literacy (Αγγλική)

  1. MSc thesis
  2. Δρούζα, Φανή
  3. Σύγχρονες τάσεις στη γλωσσολογία για εκπαιδευτικούς (ΑΔΕ)
  4. 30 Ιουλίου 2022 [2022-07-30]
  5. Ελληνικά
  6. 97
  7. Οικονομάκου, Μαριάνθη
  8. Ιντζίδης, Ευάγγελος | Παπαζαχαρίου, Δημήτριος
  9. δημοσιογραφικός λόγος | κριτική ανάλυση λόγου | συστημική - λειτουργική γραμματική | γραμματική του οπτικού σχεδιασμού | πανδημία | κριτικός γραμματισμός | πολυγραμματισμοί | journalistic discourse | critical discourse analysis | systemic-functional grammar | grammar of visual design | pandemic | critical literacy | multiliteracies
  10. 1
  11. 28
  12. 0
  13. 0
    • Η δύναμη που διαθέτουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ως φορείς με ευρεία απήχηση, σε συνδυασμό με τον ιδεολογικό και συνάμα εξουσιαστικό χαρακτήρα του λόγου τους, συνθέτουν την ικανότητα του τελευταίου να διαμορφώνει τις αντιλήψεις των πολιτών και, κατ΄ επέκταση, να επηρεάζει την κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα. Κυρίαρχο ρόλο στην απόπειρα ελέγχου και χειραγώγησης της κοινής γνώμης διαδραμάτισαν και κατά την περίοδο της πανδημίας, οπότε και εργαλειοποιήθηκαν από ποικίλες πηγές με ευρύτερο στόχο, είτε την παγίωση και ευρεία αποδοχή των κυβερνητικών μέτρων, είτε να στηλιτευθούν ως ακατάλληλες οι κυβερνητικές επιλογές, τακτική που αποτυπώθηκε τόσο στα άρθρα γνώμης όσο και στα ειδησεογραφικά. Στο πλαίσιο αυτό, αντικείμενο της παρούσας έρευνας αποτέλεσαν επιλεγμένα ηλεκτρονικά άρθρα των δύο αυτών ειδών του δημοσιογραφικού λόγου, τα οποία πραγματεύονται θέματα σχετικά με την πανδημία και τη διαχείρισή της. Σε πρώτο στάδιο, επιχειρήθηκε, με «όπλο» τη συστημική λειτουργική γραμματική, η κριτική ανάλυση των γλωσσικών κειμένων, ενώ παράλληλα, μέσω της γραμματικής του οπτικού σχεδιασμού, προσεγγίστηκαν και οι εικόνες που τα πλαισιώνουν, προκειμένου να αναδειχθούν οι εκδοχές της κοινωνικής πραγματικότητας που κατασκευάζονται σε αυτά. Τα αποτελέσματα της μελέτης κατέδειξαν ότι τόσο οι λεξικογραμματικές επιλογές των συντακτών/τριών τους όσο και τα εικονιστικά κείμενα που τα συνοδεύουν «προδίδουν» την «ιδεολογική φόρτιση» των εκπεμπόμενων μηνυμάτων, η οποία συναρτάται άμεσα με την ιδεολογική τοποθέτηση του μέσου στο οποίο προβάλλονται. Τέλος, υποβάλλεται μία πρόταση διδακτικής αξιοποίησής τους βασισμένη στην προσέγγιση των πολυγραμματισμών, προκειμένου οι μαθητές/τριες, από τη μία πλευρά να αντιληφθούν τη δύναμη της γλώσσας και, ειδικότερα, τον κατευθυντικό και ιδεολογικό χαρακτήρα που αυτή διαθέτει στα κείμενα του δημοσιογραφικού λόγου, αλλά και, γενικότερα, να προβληματιστούν σχετικά με θέματα που άπτονται της κοινωνικοπολιτικής πραγματικότητας που τους/τις περιβάλλει, όπως η πανδημία και η απόδοση ευθυνών ως προς την αντιμετώπισή της, πάντα στο πλαίσιο της καλλιέργειας του κριτικού γραμματισμού τους κατά τη διδασκαλία του μαθήματος της νεοελληνικής γλώσσας στη Β΄Λυκείου.
    • Control over the widespread dissemination of information gives the mass media the potential to exercise great ideological and coercive power, thus enabling them to shape public opinion and influence socio-political reality. During the Pandemic, they seemed to play a key role in manipulating the general public as they were used either to enforce or denounce government measures, as evident in many opinion and news articles. The present study examines selected online articles of both kinds of journalistic discourse dealing with the Pandemic and its management. As a first step, systemic-functional grammar was used for critical discourse analysis of the chosen articles, while the grammar of visual design was used for the illustrations accompanying them. The aim was to highlight the aspects of social reality constructed in these texts. The results of this study demonstrated that the editors’ lexicogrammatical choices, as well as the illustrations, convey messages that are highly charged with their ideology, which coincides with the political views of the medium presenting them. Lastly, a recommendation is made for focussing on the journalistic presentation of the Pandemic as one component of an approach to teaching based on multiliteracies that would enable students to gain a deeper understanding of linguistic power and its leading character, as well as to make them reflect on the socio-political issues surrounding them. Such an approach would also stimulate consideration of accountability for the ways in which issues such as the Pandemic have been addressed in the media. These learning objectives are seen within the framework of developing critical literacy in the instruction of Modern Greek to students at second grade of senior high school.
  15. Items in Apothesis are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.