Ο διάλογος για την αποανάπτυξη έχει αναδείξει πολλές και διαφορετικές εστίες εναλλακτικού τρόπου ζωής, τόσο στις πόλεις όσο και σε πιο απομονωμένες περιοχές. Γύρω από την έννοια της αποανάπτυξης έχει δημιουργηθεί ένα δίπολο, με τη μία άποψη να υποστηρίζει τη δημιουργίας βιώσιμων και εναλλακτικών χώρων και τρόπων διαβίωσης μέσα στον αστικό ιστό. Σύμφωνα με αυτή την άποψη, στη σύγχρονη εποχή και με τη συγκέντρωση εκατομμυρίων ανθρώπων στις πόλεις, είναι σχεδόν αδύνατο να μιλάμε για κοινωνική αλλαγή μακριά από τις πόλεις αυτές. Από την άλλη, θα αναφερθούν επιχειρήματα που βλέπουν τις οικοκοινότητες ως μέσα μετάβασης από τη σημερινή κοινωνία της ανάπτυξης και του καταναλωτισμού προς μια κοινωνία οικολογικά και κοινωνικά βιώσιμη. Αναπτύσσεται επιχειρηματολογία υπέρ και των δύο απόψεων, επισημαίνοντας όμως τόσο τα θετικά τους όσο και τα αρνητικά τους. Η παρούσα διπλωματική εργασία θα ασχοληθεί με τη μελέτη τέτοιων χώρων μετάβασης, και πιο συγκεκριμένα με τη μελέτη των οικοκοινοτήτων ως παραδείγματα αποαναπτυξιακής οργάνωσης.
Έχοντας ως βάση τη θεωρία της αποανάπτυξης, θα μελετηθούν διάφορες μορφές κοινοτήτων, η δημιουργία των οποίων οφείλεται κυρίως σε κοινωνικές συνθήκες κάθε εποχής, όπως οι σκόπιμες κοινότητες, το κίνημα «επιστροφή στη γη», οι κοινότητες των χίπηδων κτλ. Θα αναλυθεί η έννοια της οικοκοινότητας, αντλώντας παραδείγματα τόσο από το εξωτερικό όσο και από την Ελλάδα. Οι οικοκοινότητες, ως τρόπος ζωής, είναι στενά συνδεδεμένες με την έννοια της αποανάπτυξης και με τις ιδέες που προκύπτουν από αυτή, καθώς επικεντρώνονται τόσο στην κοινωνική όσο και στην οικολογική βιωσιμότητα μιας περιοχής. Ως μελέτη περίπτωσης εξετάζεται με τη μέθοδο της ποιοτικής έρευνας ένα νεοσύστατο εγχείρημα, το Nesson Ecovillage, το οποίο βρίσκεται μόλις 5 χιλιόμετρα από το Συκούριο Λαρίσης. Στις ημιδομημένες συνεντεύξεις με μέλη της συγκεκριμένης οικοκοινότητας μας απασχολεί ο λόγος για τον οποίο δημιούργησαν αυτή την κοινότητα, καθώς και η στόχευση του εγχειρήματος. Θα αναζητηθούν οι τρόποι με τους οποίους σκοπεύουν να διατηρήσουν τη βιωσιμότητα της οικοκοινότητας και θα αναφερθούν οι κρίσιμες συνεργασίες που απαιτούνται για την αποτελεσματικότητα ενός τέτοιου εγχειρήματος.
The conversation around degrowth has indicated many different spaces of alternative way of living, both within the cities and in more remote regions. Around the concept of degrowth, a dipole has been created, where one opinion indicates the rise of sustainable and alternative spaces and ways of living within the city boundaries. According to this opinion, in the contemporary era and with millions of people inhabiting the cities, it’s almost impossible to talk about social change away from those cities. On the other hand, there are arguments in favor of ecovillages as means of transition from present society of growth and consumerism towards a society that is ecologically and socially sustainable. Both views will be discussed, along with their advantages and disadvantages. The present thesis engages with research on such transitional spaces and, more specifically, with the study of ecovillages as a degrowth paradigm.
Having the degrowth theory analysis as a starting point, many forms of communities will be studied, the formation of whom depends mainly on social conditions of each era, such as intentional communities, the “back-to-the-land” movement, the hippies communes etc. The concept of the ecovillage will be analyzed, taking into consideration examples from both Greece and abroad. Ecovillages, as a way of life, are closely connected with the concept of degrowth and with the ideas that come from it, given the fact that they focus on both social and ecological sustainability of a specific region. As a case study, and using the qualitative research method, a newly established venture has been chosen, called “Nesson Ecovillage”, which is located 5 kilometers away from the town of Sikourio, close to Larisa. Along the semi-structured interviews procedure with members of this community, the center of focus consists of the reason for the formation of this community and its targets. The ways with which the members plan on preserving the sustainability of their community will be discussed and there will be a reference of the collaborations which are crucial for the effectiveness of such a venture.
ΟΙΚΟΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΥΠΟ ΤΟ ΠΡΙΣΜΑ ΤΗΣ ΑΠΟΑΝΑΠΤΥΞΗΣ. Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΟΥ NESSON ECOVILLAGE