Η ποιότητα είναι µία έννοια αφηρηµένη και υποκειµενική. Είναι δύσκολο να την ορίσει
κανείς ακόµα και για απλά πράγµατα της καθηµερινής µας ζωής. Αυτή η δυσκολία ισχύει
και στην αξιολόγηση της ποιότητας του λογισµικού. Παρόλα αυτά, ο ακριβής καθορισµός
της αλλά και η µέτρησή της (όσο είναι δυνατόν) είναι θέµα πρωταρχικής σηµασίας για
λογισµικό το οποίο είναι ανθρωποκεντρικό ή/και εξαρτά την επιτυχία του στην αποδοχή
του εκ µέρους των χρηστών. Ένα τέτοιου είδους λογισµικού είναι οι εφαρµογές που
χρησιµοποιούν τον Παγκόσµιο Ιστό ως µέσο σύνδεσης µε τους χρήστες τους.
Η αξιολόγηση της ποιότητας των εφαρµογών διαδικτύου έχει και µία επιπλέον δυσκολία. Ο
πληθυσµός των πιθανών χρηστών είναι µεγάλος και εξαιρετικά ετερόκλητος όσον αφορά τις
εµπειρίες, τους στόχους, τη χρήση των µέσων πρόσβασης και της κουλτούρας. Πως είναι
δυνατόν να κατασκευαστεί ένα ποιοτικό λογισµικό παίρνοντας υπόψη τόσες πολλές,
ετερόκλητες και πολλές φορές αλληλοσυγκρουόµενες απαιτήσεις;
Το λογισµικό που υποστηρίζει τις εφαρµογές διαδικτύου είναι συνήθως πολύπλευρο αφού
χρησιµοποιεί µία πληθώρα διαφορετικών τεχνολογιών για να υποστηρίξει πολύπλοκες
διαδικασίες που πολλές φορές είναι κρυµµένες από τους χρήστες. Για να αξιολογηθεί αυτό
το λογισµικό θα πρέπει να αναλυθεί στις βασικές του συνιστώσες. Τα πρότυπα λογισµικού
όπως αυτά που προτείνει ο οργανισµός ISO βοηθούν προς αυτή την κατεύθυνση, όµως η
βιβλιογραφία δεν προτείνει κάποια ειδική µέθοδο ή τεχνική αξιολόγησης της ποιότητας
διαδικτυακού λογισµικού.
Έχοντας ως στόχο µία ειδική κατηγορία διαδικτυακού λογισµικού, τα συστήµατα
ηλεκτρονικού εµπορίου τύπου επιχείρησης-πελάτη η παρούσα διδακτορική έρευνα όρισε ως
εναρκτήριο ερώτηµα της το ακόλουθο:
«Με ποιον τρόπο είναι δυνατόν να αξιολογηθεί ποιοτικά, τυπικά και σε βάθος η ποιότητα
ενός συστήµατος ηλεκτρονικού εµπορίου τύπου επιχείρησης-πελάτη;»
Ακολουθώντας µία αυστηρή µεθοδολογία, η έρευνα αντιµετώπισε το πρόβληµα σε τρία
στάδια: (α) µε τη σχεδίαση του ποιοτικού χάρτη του λογισµικού ηλεκτρονικού εµπορίου
τύπου επιχείρησης-πελάτη µε βάση τις απαιτήσεις των χρηστών και τη σύνδεση των
συνιστωσών που προκύπτουν µε τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του προτύπου ποιότητας
λογισµικού ISO 9126, (β) µε τη χρήση του ποιοτικού χάρτη για την κατασκευή µίας
πιθανοτικής τεχνικής δύο δρόµων για την αξιολόγηση της ποιότητας του λογισµικού, µίας
6
τεχνικής που εντοπίζει τα ποιοτικά πλεονεκτήµατα/µειονεκτήµατα υπαρχόντων
συστηµάτων ή βοηθά στη στοχευµένη ποιοτικά ανάπτυξη νέων και (γ) µε τη σχεδίαση ενός
πλαισίου χρήσης µετρικών (απτών µη-υποκειµενικών µετρήσεων) για την αύξηση της
αντικειµενικότητας και της πρακτικότητας της µεθόδου αξιολόγησης.
Τα αποτελέσµατα της διδακτορικής διατριβής (το µοντέλο- ποιοτικός χάρτης, η πιθανοτική
µέθοδος αξιολόγησης δύο δρόµων και το πλαίσιο αξιολόγησης µετρικών) είναι µοναδικά
τόσο για το συγκεκριµένο είδος λογισµικού όσο και για το διαδικτυακό λογισµικό.
Προκαταρκτική έρευνα έδειξε ότι οι λύσεις που προτείνονται µπορούν να έχουν εφαρµογή
και σε άλλες κατηγορίες διαδικτυακού λογισµικού όπως το λογισµικό υποστήριξης
εκπαίδευσης από απόσταση και το κινητό ηλεκτρονικό εµπόριο.
The efficiency and cost effectiveness of Internet technologies have already transformed the web
into a global environment for business. However, designing, developing and supporting ecommerce
systems having quality in mind is a challenging task. Software quality and especially
the quality of user-centric applications such as Business to Consumer (B2C) e-commerce systems
is difficult to define and measure and most importantly, it is difficult to measure its impact on
the end-user. This Phd thesis follows a systematic approach for the design and development of
quality evaluation techniques for B2C systems.
In the first step of the methodology, the quality of a B2C system is assessed from two
complementary, orthogonal, points of view: as a software system and as a service to endusers/customers.
As a software system it is assessed by professional software engineers, the
evaluators. These points of view are combined in a weighted model which uses the external
quality characteristics and sub-characteristics of ISO 9126 as a baseline for further
decomposition into technical and user –oriented features. The model can be used forward and
backwards: forward for evaluating in detail the qualitative strengths and weaknesses of an
existing e-commerce system; backwards for balancing quality improvement with development
criteria. More specifically, the model’s structure relies on the set of quality characteristics and
sub-characteristics that are directly related to quality as perceived by the end-users. External
measures are those quality measures that require the involvement of the end-user to be
evaluated.
In the second step of the methodology, the model is used to develop a probabilistic, two way
quality evaluation technique. Using a Belief Network for probabilistic reasoning (forward
prediction and backward assessment) this technique is able to rank the components of an ecommerce
system based on their importance according to the user’s perception. A theoretical
background supports the evaluation process scenarios for the quality of e-commerce systems.
The contribution of this technique is three-fold. Firstly, this research addresses the issue of how
to predict users’ perception of e-commerce systems quality. The model adapts the ISO 9126
quality standard to B2C e-commerce systems based on the results of a 2 year survey that
included the participation of 300 users. The results are of great interest to web designers, IS staff
and researchers. Secondly, by explaining the dynamic relationship among quality and ecommerce
systems’ components that influence e-commerce success, the current research can aid
researchers in further refinement of e-systems success models in general. Last but not least, a
8
reasonable background for applying existing measures of information systems’ success on the
ecommerce domain is provided.
In order to cope with the uncertainty introduced by user involvement, more concrete measures
of quality are needed. In the third step, the thesis presents a new three-dimensional evaluation
framework based end-user interaction categories, metrics internal specs and quality
characteristics as defined by ISO 9126. End-user interaction methods (facets), map the selected
metrics to identified B2C processes. Metric’s specs (meta-metrics) evaluate the measurement
process and the reliability of measurements results provided by the metrics. This is a view of
quality from a technical point. External quality characteristics provide an end user’s point of view
to e-commerce systems quality. By combining these views in one framework a combined, metricoriented
view of the quality in a system is achieved. The framework provides a guideline on what
metrics should be used how they should be used and where, when assessing specific parts of an
e-commerce system.
Beginning from the corpus of existing general purpose web metrics, the first step of the
methodology for constructing this framework includes a survey of web metrics that can be
specifically applied to e-commerce systems. The survey resulted in a categorisation and
qualitative measurement of metrics that is unique in the literature. This classification is beneficial
to researchers who may wish to carry out a meta-analysis. After the collection and initial
categorization, the metrics were categorised using the framework which also includes a
taxonomy which identifies internal metric characteristics. A data mining analysis provided a set
of association rules between the various dimensions of the framework. The framework answers
questions about what metrics are appropriate for evaluating which parts of the system and how
they should be used. These are usually questions involving at most two dimensions of the
framework. In order to provide answers to more complex questions involving combinations of
dimensions, an ontology that corresponds to the framework was developed. The population of
the ontology with the results of the categorisation analysis resulted in a e-commerce web metrics
knowledge base. This knowledge base can be used to produce new, user defined meta-metrics,
based on special attributes incorporated in the underlying ontology structure.
Hellenic Open University
Items in Apothesis are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.
Ποιότητα λογισμικού συστημάτων παγκοσμίου ιστού με έμφαση στο ηλεκτρονικό εμπόριο - Identifier: 160638
Internal display of the 160638 entity interconnections (Node labels correspond to identifiers)
