Στις µέρες µας η ραγδαία ανάπτυξη των οικιστικών συνόλων κάτω από το πρίσµα του «µοντερνισµού»1 , µέσα στη δίνη των ενεργειακών κρίσεων και µε την πληθώρα των περιβαλλοντικών προβληµάτων που επέφερε, σταδιακά αντικαθίσταται µε µια σύγχρονη οικολογική αντίληψη, που στηρίζεται στην ανάπτυξη µιας σύγχρονης περιβαλλοντικής τεχνολογίας. Μέχρι σήµερα έχουν γίνει πολλές µελέτες σχετικές µε το δοµηµένο περιβάλλον και τον τρόπο που αυτό αναπτύχθηκε στο πέρασµα των αιώνων. Αρκετές από τις µελέτες αυτές είναι εξειδικευµένες προσεγγίσεις και αφορούν τους τρόπους µε τους οποίους το περιβάλλον των οικισµών και κατ’ επέκταση των πόλεων προσαρµόζεται και αξιοποιεί το φυσικό περιβάλλον µέσα στο οποίο αυτές αναπτύσσονται. Άλλες, εξετάζουν την εξέλιξη των οικισµών στο χρόνο και τον εντοπισµό των βασικών περιβαλλοντικών προβληµάτων που παρουσιάζονται από την έντονη οικιστική ανάπτυξη. Αρκετά λιγότερες µελέτες ωστόσο ασχολούνται µε την εξεύρεση λύσεων για την βελτίωση της σηµερινής κατάστασης των ιστορικών οικισµών. Παρά την συσσώρευση διάσπαρτων εµπειρικών δεδοµένων, φαίνεται να είναι περιορισµένες οι µελέτες που διερευνούν συστηµατικά και διεξοδικά το παραπάνω θέµα. Στόχος της παρούσας εργασίας είναι η συµβολή του βιοκλιµατικού σχεδιασµού στην περιβαλλοντική βελτίωση του αστικού ιστού στην περίπτωση του παραδοσιακού οικισµού Κοσκινού της Ρόδου. Θα επιδιωχθεί η κατανόηση των τρόπων µε τους οποίους ο οικισµός και τα κτίρια του προσαρµόστηκαν και ανταποκρίθηκαν στο περιβάλλον, µε την αξιοποίηση των τοπικών κλιµατικών και φυσιογραφικών δεδοµένων και των τοπικών υλικών. Θα ακολουθήσει η εκτίµηση της σηµερινής κατάστασης και θα προταθούν λύσεις αποκατάστασης ή αναµόρφωσης στη µελέτη περίπτωσης. Η προσέγγιση της µεθοδολογίας θα γίνει µε την παρουσίαση µιας έρευνας πεδίου που αφορά την γεωγραφική ενότητα του οικισµού Κοσκινού, ενός οικισµού µε αξιόλογη παραδοσιακή αρχιτεκτονική. Η µεθοδολογία που θα ακολουθηθεί στην εργασία αυτή, ώστε να επιτευχθεί ο προαναφερόµενος στόχος είναι η εξής: Αρχικά θα επιχειρηθεί µια σύντοµη περιγραφή του χωροταξικού πλαισίου και της εξέλιξης των οικισµών της ∆ωδεκανήσου. Θα ακολουθήσει η περιγραφή των φυσικών και των ανθρωπογενών στοιχείων καθώς και των τάσεων εξέλιξης – ανάπτυξης. Στη συνέχεια θα επιχειρηθεί η εκτίµηση της πορείας εξέλιξης του οικισµού και θα εντοπιστούν τα βασικά περιβαλλοντικά 1 Η µορφή του κτιρίου αποτελεί αυτοσκοπό και η τεχνολογία καλείται να επιλύσει τα προβλήµατα του σχεδιασµού µε την ανεξέλεγκτη κατανάλωση µη ανανεώσιµων πηγών ενέργειας. 3 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: ‘’ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΣ ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΣ ΠΟΛΕΩΝ ΚΑΙ ΚΤΙΡΙΩΝ’’ ∆ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Ονοµατεπώνυµο Φοιτητή: ΣΚΟΥΜΙΟΥ ΚΩΝ/ΝΟΣ προβλήµατα που προκύπτουν από την σηµερινή κατάσταση. Τέλος θα προταθούν λύσεις που θα στηρίζονται στις βασικές αρχές του βιοκλιµατικού σχεδιασµού και της βιώσιµης ανάπτυξης των πόλεων. Από την εφαρµογή της παραπάνω µεθοδολογίας στην µελέτη περίπτωσης, προέκυψαν τα ακόλουθα αποτελέσµατα: α) Έγινε σαφής η διάκριση των σχέσεων του οικισµού µε τον ευρύτερο γεωγραφικό του χώρο και τους λοιπούς οικισµούς της ∆ωδεκανήσου. β) Κατανοήθηκε η προσαρµογή των παραδοσιακών κτισµάτων στο περιβάλλον. Εντοπίστηκε η άρθρωση µεταξύ των κτισµάτων και του πολεοδοµικού ιστού. Αξιολογήθηκαν οι κατασκευές σε σχέση µε την τυπολογία, τα τοπικά υλικά, το περιβάλλον, το κλίµα και τις εξωγενείς φυσικές επιδράσεις. γ) Εξετάστηκε η µετάβαση του οικισµού και του ευρύτερου περιβάλλοντος του από την παραδοσιακή στη σύγχρονη του µορφή σε σχέση µε τις κοινωνικοοικονοµικές δραστηριότητες και τις τάσεις εξέλιξης - ανάπτυξης. δ) Εντοπίστηκαν και αξιολογήθηκαν τα βασικά περιβαλλοντικά προβλήµατα που προέκυψαν από την µετάβαση αυτή σε σχέση µε την έλλειψη - αδυναµία εφαρµογής πολεοδοµικού και χωροταξικού σχεδιασµού στην ευρύτερη περιοχή. ε) Προτάθηκαν λύσεις βελτίωσης που στηρίχθηκαν στις αρχές του βιοκλιµατικού σχεδιασµού και της αστικής οικολογίας. Η σχέση των παραδοσιακών οικισµών µε το περιβάλλον τους ήταν πάντοτε ιδιαίτερα στενή. Οι κάτοικοι αξιοποιούσαν την γεωµορφολογία του εδάφους, τον προσανατολισµό, το κλίµα και το µικροκλίµα της περιοχής ώστε να µπορούν να προστατευτούν από τις φυσικές συνθήκες ή τους εχθρούς τους αφ’ ενός και αφ’ ετέρου να εξασφαλίσουν υγιεινές συνθήκες διαβίωσης γι αυτούς και τους συνανθρώπους τους. Η µετάβαση από τους παραδοσιακούς στους σύγχρονους οικισµούς οδήγησε σε σηµαντικές καταστροφές και αλλοιώσεις. Οι σύγχρονες κοινωνικοοικονοµικές συνθήκες σε συνδυασµό µε την ανάπτυξη της τεχνολογίας διαφοροποίησαν τη σχέση του ανθρώπου µε τη φύση, τον έκαναν εχθρικό µε το περιβάλλον µε αποτέλεσµα την δηµιουργία των γνωστών σύγχρονων περιβαλλοντικών προβληµάτων και την υποβάθµιση της ποιότητας διαβίωσης. Οι σύγχρονες πόλεις υποφέρουν από κυκλοφορική συµφόρηση, έλλειψη ελεύθερων χώρων, υψηλές πυκνότητες, ανθυγιεινές συνθήκες διαβίωσης, υποβάθµιση του φυσικού και του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, αύξηση της ανασφάλειας και της εγκληµατικότητας, αδιαφορία και αδράνεια των κατοίκων τους. Έτσι οι πόλεις κατάντησαν σύνθετα οικοσυστήµατα µε σοβαρές επιπτώσεις τόσο στους οικιστές τους όσο και στο παγκόσµιο στερέωµα. Στόχος µας πρέπει να είναι η αναστροφή των λανθασµένων τάσεων και η ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Πρέπει επιτέλους να επέλθει αλλαγή στα σηµερινά πρότυπα παραγωγής και κατανάλωσης, να δούµε τον σχεδιασµό των πόλεων µε µια νέα σύγχρονη βιοκλιµατική προσέγγιση. Πυξίδα στην σύγχρονη αυτή πράξη µπορούν να αποτελέσουν οι γνώσεις που αποκοµίσαµε από την µελέτη της οικολογικής πραγµατικότητας των οικισµών του παρελθόντος.
Hellenic Open University
Items in Apothesis are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.
Κύρια Αρχεία Διατριβής
Συμβολή του βιοκλιματικού σχεδιασμού στην περιβαλλοντική βελτίωση του αστικού ιστού: μελέτη περίπτωσης ο οικισμός Κοσκινού της Ρόδου - Identifier: 155788
Internal display of the 155788 entity interconnections (Node labels correspond to identifiers)
