Διερεύνηση των αντιλήψεων εκπαιδευτικών δημοτικών σχολείων αναφορικά με τους παράγοντες, τις συνέπειες και τους τρόπους διαχείρισης της επαγγελματικής εξουθένωσης
Investigating Primary School Teachers’ Perception on Factors, Consequences and Ways of Managing Professional Burnout (Αγγλική)
Η παρούσα εργασία διερευνά τις απόψεις των δασκάλων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης σχετικά με το σύνδρομο της επαγγελματικής εξουθένωσης. Το πλαίσιο της εργασίας αναπτύχθηκε με βάση τέσσερα ερευνητικά ερωτήματα: πώς βιώνουν οι δάσκαλοι την εξουθένωση, ποια η σχέση του σχολικού κλίματος με την εξουθένωση των δασκάλων, πώς επιδρούν οι εργασιακές συνθήκες στην εκδήλωση και ενίσχυση του φαινομένου της εργασιακής εξάντλησης και ποιους τρόπους αντιμετώπισης και πρόληψης της εξουθένωσης προτείνουν οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί. Το δείγμα της έρευνας αποτελούνταν από δώδεκα δασκάλους που υπηρετούν σε δημοτικά σχολεία της Περιφερειακής Ενότητας Κοζάνης και το εργαλείο συλλογής δεδομένων αποτέλεσε η ημιδομημένη συνέντευξη. Το πρωτόκολλο της συνέντευξης περιείχε είκοσι τρεις ερωτήσεις που εντάχθηκαν σε τέσσερις θεματικούς άξονες με βάση τα ερευνητικά ερωτήματα. Από τη θεματική ανάλυση που ακολούθησε προέκυψαν τα εξής κύρια αποτελέσματα: Οι δάσκαλοι βιώνουν εξουθένωση, ως σωματική και ψυχολογική κούραση ή ακόμα εκδηλώνοντας αρνητικά συναισθήματα. Αποδίδουν την εξάντλησή τους στη σχέση τους με τον διευθυντή, τους συναδέλφους, τους γονείς και τους μαθητές. Συγκεκριμένα, το αυταρχικό στυλ διοίκησης του σχολείου, η έλλειψη επιβράβευσης από τον διευθυντή και τους συναδέλφους, η δημιουργία ενός ανταγωνιστικού σχολικού κλίματος σε συνδυασμό με την παραβατική συμπεριφορά και τις μαθησιακές δυσκολίες των μαθητών και η απαξίωση εκ μέρους των γονιών διαμορφώνουν τις συνθήκες για την εκδήλωση του φαινομένου της εργασιακής εξουθένωσης. Συνεπικουρικά λειτουργούν η ελλιπής υλικοτεχνική υποδομή, η προχειρότητα στη διαχείριση των παραβατικών πράξεων των μαθητών και η οικονομική κρίση της τελευταίας δεκαετίας με την προοπτική επιδείνωσης λόγω της πανδημίας του κορονοϊού. Ως μέτρα αντιμετώπισης προτείνονται από τους δασκάλους η αυτογνωσία, η αλλαγή στάση ζωής, η υποστήριξη από το οικογενειακό, φιλικό και εργασιακό περιβάλλον και κυρίως η ένταξη στην εκπαιδευτική διαδικασία συμβούλων ψυχικής υγείας. Για την πρόληψη του φαινομένου οι πληροφορητές της έρευνας εισηγούνται σε προσωπικό επίπεδο: τη συναισθηματική σκληρότητα, την εξωστρέφεια, την απόκτηση εξωεργασιακών ενδιαφερόντων και την ιεράρχηση των προσωπικών τους θεμάτων και αναγκών. Όσον αφορά τη διεύθυνση του σχολείου προτείνονται το συμμετοχικό στυλ άσκησης εξουσίας, η αύξηση αυτονομίας στους εκπαιδευτικούς, η ενσυναίσθηση από τον διευθυντή και γενικότερα το μετασχηματιστικό προφίλ διοίκησης. Σε θεσμικό επίπεδο η αύξηση των μισθολογικών αποδοχών, η νομική προστασία των εκπαιδευτικών απέναντι στις καταγγελίες των γονέων και η εφαρμογή ενός υποστηρικτικού πλαισίου για δασκάλους και μαθητές θα ενδυναμώσει τους εκπαιδευτικούς έναντι της εξουθένωσης, μειώνοντας έτσι τις πιθανότητες εμφάνισής της.
This paper explores the views of primary school teachers on burnout syndrome. The framework of the study was developed based on four research questions: how teachers experience burnout, what is the relationship between the school climate and teacher burnout, how working conditions affect the emergence and enhancement of the phenomenon of work exhaustion and what ways of burnout treatment and prevention are suggested by the teachers themselves. The sample of the research consisted of twelve teachers serving in primary schools of the Regional Unit of Kozani and the data collection tool was the semi-structured interview. The interview protocol contained twenty-three questions that were grouped into four thematic areas based on the research questions. The following main results emerged from the thematic analysis: Teachers experience exhaustion, as physical and psychological fatigue or even expressing negative emotions. They attribute their exhaustion to their relationship with the principal, colleagues, parents and students. In particular, the authoritarian style of school administration, the lack of reward from the principal and colleagues, the creation of a competitive school climate combined with the students' undisciplined behaviour and learning difficulties and the depreciation on the part of parents shape the conditions for the occurrence of the burnout phenomenon. Additionally, the inadequate infrastructure, the poor management of student misconduct and the financial crisis of the last decade with the prospect of deterioration due to the coronavirus pandemic coexist with the previously mentioned data. The treatment measures suggested by the teachers are self-knowledge, change of life attitude, support from family, friends and work environment and especially the inclusion in the educational process of mental health counselors. As for the prevention of the phenomenon, research informants recommend on a personal level: emotional toughness, extroversion, the acquisition of non-occupational interests and the prioritization of their personal matters and needs. Regarding the school management, the participatory style of exercising power, the increase of autonomy in the teachers, the empathy from the principal and in general the transformational management profile are proposed. At the institutional level, salary increases, teachers' legal protection against parental complaints and the implementation of a supportive framework for teachers and students will empower teachers against burnout, thus reducing the chances of its occurrence.
Items in Apothesis are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.
Κύρια Αρχεία Διατριβής
Διερεύνηση των αντιλήψεων εκπαιδευτικών δημοτικών σχολείων αναφορικά με τους παράγοντες, τις συνέπειες και τους τρόπους διαχείρισης της επαγγελματικής εξουθένωσης Περιγραφή: 109943_ΝΑΤΣΗ_ΠΟΛΥΜΝΙΑ.pdf (pdf)
Book Reader Πληροφορίες: Κυρίως σώμα διπλωματικής Μέγεθος: 3.2 MB
Διερεύνηση των αντιλήψεων εκπαιδευτικών δημοτικών σχολείων αναφορικά με τους παράγοντες, τις συνέπειες και τους τρόπους διαχείρισης της επαγγελματικής εξουθένωσης - Identifier: 154521
Internal display of the 154521 entity interconnections (Node labels correspond to identifiers)