Τα τελευταία χρόνια είναι έντονο το φαινόμενο της εισόδου προσφύγων και μεταναστών στη χώρα μας. Η Ελλάδα αποτελώντας είτε τον προορισμό είτε την ενδιάμεση χώρα έχει συγκεντρώσει σημαντικό αριθμό προσφύγων και μεταναστών. Τα άτομα αυτά προέρχονται από πολλές διαφορετικές χώρες κουβαλώντας το πολιτισμικό υπόβαθρο του τόπου προέλευσής τους και η έλευσή τους έχει δημιουργήσει προκλήσεις στο παραδοσιακό τρόπο ζωής της χώρας μας ο οποίος ήταν μέχρι τώρα μονοπολιτισμικά προσηλωμένος. Προκειμένου να ενθαρρύνουν την ενεργή συμμετοχή των εκπαιδευόμενων, οι εκπαιδευτές εφαρμόζουν διάφορες εκπαιδευτικές τεχνικές. Συνήθως ένας εκπαιδευτής δεν χρησιμοποιεί μία τεχνική αλλά συνδυάζει διάφορες από αυτές, έχοντας ως σκοπό την καλύτερη κατανόηση του μαθήματος. Η επιλογή των εκπαιδευτικών τεχνικών εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως τον εκπαιδευτικό σκοπό του προγράμματος, το αντικείμενο διδασκαλίας, τα χαρακτηριστικά των εκπαιδευόμενων, τις ικανότητες του εκπαιδευτή, τους διαθέσιμους πόρους και το μαθησιακό κλίμα. Μεταξύ των εκπαιδευτικών τεχνικών που χρησιμοποιούνται απήχηση έχουν οι ενεργητικές εκπαιδευτικές τεχνικές καθότι έχει παρατηρηθεί ότι μέσα από αυτές μαθαίνουν πιο αποτελεσματικά, αποκτούν αυτοπεποίθηση, γίνονται περισσότερο αυτόνομοι και καθίστανται πιο ικανοί να επικοινωνούν, να συνεργάζονται και χρησιμοποιούν κριτική σκέψη (Κόκκος, 2005).
Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, με την παρούσα μελέτη επιχειρείται η διερεύνηση του βαθμού στον οποίο οι εκπαιδευτές ενηλίκων προσφύγων χρησιμοποιούν ενεργητικές εκπαιδευτικές τεχνικές καθώς και ποιες είναι οι απόψεις τους σχετικά με την εφαρμογή των ενεργητικών εκπαιδευτικών τεχνικών για την αποτελεσματικότητα ενός εκπαιδευτικού προγράμματος.
Στα πλαίσια της παρούσας εργασίας μελετήθηκε η εφαρμογή ενεργητικών εκπαιδευτικών τεχνικών σε προγράμματα εκπαίδευσης ενηλίκων μεταναστών και προσφύγων. Σκοπός της εργασίας ήταν η διερεύνηση του βαθμού στον οποίο εφαρμόζονται ενεργητικές εκπαιδευτικές τεχνικές στα προγράμματα αυτά και τα οφέλη που προκύπτουν από τη χρήση τους τόσο για τους εκπαιδευτές/τριες όσο και για τους εκπαιδευόμενους. Επίσης διερευνήθηκε και η ύπαρξη τυχόν εμποδίων και προβλημάτων που εντοπίζονται κατά την εφαρμογή τους. Χρησιμοποιήθηκε συνδυασμός ποσοτικής με ποιοτική προσέγγιση όπου τα δεδομένα που συλλέχθηκαν από τη συμπλήρωση ερωτηματολογίου από 62 εκπαιδευτές ενηλίκων μεταναστών και προσφύγων συνδυάστηκαν με τα δεδομένα της ημιδομημένης συνέντευξης στην οποία έλαβαν μέρος 7 άτομα. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι εφαρμόστηκαν σε μεγαλύτερο βαθμό ενεργητικές τεχνικές όπως οι Ερωτο - αποκρίσεις και η Συζήτηση ενώ αυθεντικές βιωματικές τεχνικές όπως το Παιχνίδι Ρόλων ή η Εργασία σε Ομάδες με Μελέτες Περίπτωσης εφαρμόστηκαν σε μικρότερο βαθμό. Τα οφέλη που αποκόμισε ο εκπαιδευτής από τη χρήση των ενεργητικών τεχνικών ήταν η ανάπτυξη καλύτερης σχέσης και επικοινωνίας με τους εκπαιδευόμενους καθώς και η ικανοποίηση που βίωσε παρατηρώντας ότι οι εκπαιδευόμενοι βελτιώνονταν. Οι εκπαιδευόμενοι ανέπτυξαν καλύτερη συνεργασία μεταξύ τους, και δεξιότητες όπως αποτελεσματικότερη επικοινωνία, καλύτερη συνεργασία, αύξηση ικανότητας επίλυσης προβλημάτων και διαχείρισης συγκρούσεων. Παράλληλα πρόοδο σημείωσαν και στο πρακτικό επίπεδο όπου βελτιώθηκαν στο προφορικό λόγο. Τα εμπόδια και προβλήματα που εντοπίστηκαν κατά την εφαρμογή των ενεργητικών εκπαιδευτικών τεχνικών ήταν η έλλειψη διαθέσιμου χρόνου, οι ελλείψεις σε υλικοτεχνικά μέσα και υποδομές και η ελλιπής αρχική εξοικείωση των εκπαιδευόμενων με την ελληνική γλώσσα.
The implementation of active educational techniques in adult refugees and migrants educational programs was studied during this research. The objective of this research was to study the degree in which they were used, the benefits derived of them for both the instructors and the refugees and the obstacles faced during their implementation. The combination of quantitative and qualitative approach was used during this research. 62 instructors completed a likert style questionnaire and 7 instructors took part in an interview conducted by the researcher. According to the data collected, the instructors mainly used techniques such as Questions and Answers and Discussion while other techniques which are considered to be more experiential such as Role - Playing, Brainstorming or Case Study in Team Work were used less. Due to the use of these techniques, the instructors stated that effective communication was established with the trainees and there was satisfaction since there was improvement in the trainee's skills. Due to the use of active educational techniques, the trainees could collaborate more effectively and developed their skills in practical level improving their language competence. A few obstacles were monitored such as the lack of time for the implementation of the program, deficiencies in the available premises and decreased comprehension ability of refugees and migrants in the Greek language at the beginning of the program.
Οι εκπαιδευτές ενηλίκων προσφύγων και η εφαρμογή ενεργητικών εκπαιδευτικών τεχνικών