Η σπουδαιότητα των εικαστικών στην ολόπλευρη ανάπτυξη του παιδιού [Cd-rom] : τα εικαστικά στο ελληνικό νηπιαγωγείο : [Διπλωματική διατριβή]

  1. MSc thesis
  2. ΕΛΕΝΗ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ
  3. Επιστήμες της Αγωγής (ΕΚΠ)
  4. 06 Νοεμβρίου 2008 [2008-11-06]
  5. Ελληνικά | Αγγλικά
    • Η παρούσα έρευνα έχει ως στόχο να διερευνήσει την σπουδαιότητα της εικαστικής έκφρασης στην ολόπλευρη ανάπτυξη του παιδιού της νηπιακής ηλικίας, και τον τρόπο με τον οποίο η εικαστική αγωγή εφαρμόζεται στο ελληνικό νηπιαγωγείο.Στις ημέρες μας αποτελεί κοινή πεποίθηση από τον ακαδημαϊκό κόσμο και όσους ασχολούνται με την ανάπτυξη του παιδιού πως η εικαστική δημιουργία αποτελεί για το παιδί μια πρωτίστης σημασίας ανάγκη και δικαίωμα, που θα το βοηθήσει να έχει την πρώτη του επαφή με τον κόσμο που το περιβάλλει μέσα από τον πειραματισμό με τα υλικά και την ελεύθερη δημιουργία. Η ελεύθερη εικαστική έκφραση, δηλαδή η δυνατότητα να επιλέγει το παιδί την κατεύθυνση και τη μορφή που θα πάρει το εικαστικό του έργο, μπορεί να αποτελέσει μια πολύ σημαντική για την εξέλιξή του εκπαιδευτική διαδικασία σε θέματα που αφορούν στη γνωστική, στην κοινωνική και στη συναισθηματική ανάπτυξή του, αφού μέσα από την εικαστική δραστηριότητα το παιδί πειραματίζεται και αλληλεπιδρά με τα υλικά αλλά και με τα άτομα του περιβάλλοντός του.Στην παρούσα εργασία γίνονται πολύ συχνά αναφορές σε διάφορα εικαστικά κινήματα, με σκοπό να καταδειχθεί, ότι οι εικαστικές επιστήμες αναγνωρίζουν την αξία του παιδικού ιχνογραφήματος ως μια αυθεντική μορφή έκφρασης. Αρκεί να αναλογιστούμε πως δεν είναι λίγοι οι εικαστικοί που προσπάθησαν, κάτω από το πρίσμα διάφορων εικαστικών ρευμάτων, να μιμηθούν τους τρόπους που χρησιμοποιεί το νήπιο για να εκφραστεί, τόσο σε ό,τι αφορά την χειρονομία γραφής του όσο και στη σύνθεση της εικόνας του νηπιακού ιχνογραφήματος.Ένα από τα βασικά ερωτήματα που επιχειρείται να διερευνηθεί στην παρούσα εργασία είναι εάν το ελληνικό νηπιαγωγείο εξασφαλίζει στο παιδί αυτή τη δυνατότητα ελεύθερης εικαστικής έκφρασης ή εάν προτιμώνται δραστηριότητες που, ενώ προτείνονται ως παιδαγωγικές, στην πραγματικότητα περιορίζουν τη δημιουργικότητα του παιδιού ανακόπτοντας με αυτόν τον τρόπο τα παιδαγωγικά οφέλη που θα μπορούσε να αποκομίσει.Μέσα από τη σύντομη ιστορική αναδρομή στο ελληνικό νηπιαγωγείο διαπιστώθηκε πως σε προηγούμενες δεκαετίες η εικαστική αγωγή είχε ένα δευτερεύοντα ρόλο και αναλωνόταν τις περισσότερες φορές σε τυποποιημένες εικαστικές δραστηριότητες. Στη σύγχρονη εποχή, οι φορείς που οργανώνουν την εκπαιδευτική διαδικασία στη χώρα μας, επιχειρούν να προωθήσουν καινοτόμες προτάσεις, οι οποίες ήδη εφαρμόζονται σε άλλα κράτη με επιτυχία, με στόχο την αναμόρφωση της διδακτικής διαδικασίας. Πράγματι, όλες αυτές οι προτάσεις είναι αξιόλογες και αποδεικνύουν τη πρόθεση να εναρμονιστεί το ελληνικό νηπιαγωγείο με τις καινοτόμες πρακτικές που εφαρμόζονται τα τελευταία χρόνια από πρότυπα παιδαγωγικά μοντέλα όπως αυτό των Reggio Emilia και της Bank street.Ωστόσο, όπως προέκυψε από την ποσοτική έρευνα/ ερωτηματολόγιο σε 130 νηπιαγωγούς από διάφορες περιοχές της Ελλάδας, καθοριστικής σημασίας για την οργάνωση της εικαστικής αγωγής σε ένα καθαρά παιδαγωγικό πλαίσιο είναι παράγοντες όπως η έλλειψη οικονομικών πόρων για αγορά υλικών, η έλλειψη ειδικά διαμορφωμένου χώρου, ο περιορισμένος χρόνος που διατίθεται για την εικαστική δραστηριότητα, οι μικρές αίθουσες, ο μεγάλος αριθμός παιδιών ανά τάξη, αλλά και οι ελλιπείς επιμορφώσεις των νηπιαγωγών τόσο σε θεωρητικά όσο και τεχνικά θέματα εικαστικής αγωγής.Οι νηπιαγωγοί μέσα σε ένα τόσο περιοριστικό πλαίσιο αναγκάζονται να επιλέγουν «εύκολα» υλικά, τυποποιημένες κατασκευές, καταργώντας έτσι τη συμμετοχή των παιδιών. Η επιλογή τους αυτή τους επιτρέπει να ελέγχουν τόσο την έκβαση της εικαστικής δραστηριότητας όσο και το αποτέλεσμα. Ως εκ τούτου, το παιδί λαμβάνει ελάχιστες ευκαιρίες να πειραματιστεί με τα υλικά και να εκφραστεί όπως επιθυμεί εκείνο.Η εργασία, θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ερέθισμα για τον ακαδημαϊκό κόσμο, ώστε να οργανωθούν έρευνες, οι οποίες θα έχουν ως στόχο την αναζήτηση, ή τη δημιουργία κατάλληλων προγραμμάτων τα οποία θα θέσουν σε εφαρμογή τα σύγχρονα παιδαγωγικά μοντέλα που ήδη προτάσσονται από τους επίσημους φορείς στη χώρα μας. Θα πρέπει όμως αυτά να είναι προσαρμοσμένα στις ελλείψεις και στους περιορισμούς του ελληνικού νηπιαγωγείου, όπως αυτές καταγράφηκαν στην έρευνα.Ως προέκταση της παρούσας έρευνας θα μπορούσε να τεθεί η μελέτη ομάδων νηπίων και νηπιαγωγών κατά τη διάρκεια της εικαστικής δραστηριότητας στο περιβάλλον μιας νηπιακής τάξης. Με αυτόν τον τρόπο θα αναδεικνύονταν πολύ σημαντικά στοιχεία, χρήσιμα στην ακαδημαϊκή κοινότητα, πάνω σε θέματα που σχετίζονται με την εικαστική αγωγή στην ελληνική προσχολική αγωγή, τα πολιτισμικά φαινόμενα που συντελούνται σε σχέση με τους μαθητές και τις νηπιαγωγούς κατά τη διάρκεια της εικαστικής δραστηριότητας, τη βιωματική έκφραση του νηπίου μέσα από την τέχνη και τη συμβολή της εικαστικής αγωγής στην κοινωνικοποίησή του.
  6. Items in Apothesis are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.