Η αξιοποίηση της «μάθησης μέσω κοινωνικής προσφοράς» στην Ευρωπαϊκή Ανώτατη Εκπαίδευση: Απόψεις και αντιλήψεις ακαδημαϊκών διδασκόντων

'Service-learning' in European Higher Education: faculty members' views and perceptions (Αγγλική)

  1. MSc thesis
  2. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, ΙΩΑΝΝΑ
  3. Επιστήμες της Αγωγής (ΕΚΠ)
  4. 27 Σεπτεμβρίου 2019 [2019-09-27]
  5. Ελληνικά
  6. 229
  7. ΒΟΡΒΥΛΑΣ, ΓΕΩΡΓΙΟΣ
  8. ΡΑΒΑΝΗΣ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
  9. μάθηση μέσω κοινωνικής προσφοράς, κριτική προσέγγιση της μάθησης μέσω κοινωνικής προσφοράς, αμοιβαιότητα, αναστοχασμός, ιδιότητα του πολίτη, δεξιότητες απασχολησιμότητας, κοινωνική δικαιοσύνη, Τρίτη Αποστολή | service-learning, critical service-learning, reciprocity, reflection, citizenship, employability skills, social justice, Third Mission
  10. 4
  11. 11
  12. 146
  13. Πίνακας 6 1: Δημογραφικά και επαγγελματικά στοιχεία των συμμετεχόντων 80 Πίνακας 7 1: Ορισμός της μάθησης μέσω κοινωνικής προσφοράς 89 Πίνακας 7 2: Βασικά συστατικά της μάθησης μέσω κοινωνικής προσφοράς 93 Πίνακας 7 3: Παραδοσιακή ή κριτική προσέγγιση της μάθησης μέσω κοινωνικής προσφοράς; 97 Πίνακας 7 4: Βασικά συστατικά της παραδοσιακής και της κριτικής προσέγγισης της μάθησης μέσω κοινωνικής προσφοράς 100 Πίνακας 7 5: Διαφορές της μάθησης μέσω κοινωνικής προσφοράς από τον εθελοντισμό και την κοινωφελή υπηρεσία 100 Πίνακας 7 6: Διαφορές της μάθησης μέσω κοινωνικής προσφοράς από άλλες μορφές βιωματικής μάθησης 103 Πίνακας 7 7: Οφέλη της μάθησης μέσω κοινωνικής προσφοράς για τους φοιτητές 105 Πίνακας 7 8: Οφέλη της μάθησης μέσω κοινωνικής προσφοράς για τους διδάσκοντες 114 Πίνακας 7 9: Οφέλη της μάθησης μέσω κοινωνικής προσφοράς για το ίδρυμα 117 Πίνακας 7 10: Οφέλη της μάθησης μέσω κοινωνικής προσφοράς για την κοινότητα 121 Πίνακας 7 11: Αρχικά κίνητρα για εμπλοκή στη μάθηση μέσω κοινωνικής προσφοράς 124 Πίνακας 7 12: Πρόσωπα που ενθάρρυναν την εμπλοκή των διδασκόντων στη μάθηση μέσω κοινωνικής προσφοράς 131 Πίνακας 7 13: Πώς τα παραπάνω πρόσωπα ενθάρρυναν την εμπλοκή των διδασκόντων στη μάθηση μέσω κοινωνικής προσφοράς 133 Πίνακας 7 14: Πρόσωπα που θα μπορούσαν να ενθαρρύνουν την εμπλοκή και τη συνέχιση της ενασχόλησης των διδασκόντων με τη μάθηση μέσω κοινωνικής προσφοράς 136 Πίνακας 7 15: Μορφές διδακτικής υποστήριξης που βοηθούν τους διδάσκοντες να εμπλακούν και να συνεχίσουν να αξιοποιούν τη μάθηση μέσω κοινωνικής προσφοράς 139 Πίνακας 7 16: Μορφές διδακτικής υποστήριξης που κατά την αντίληψη των συμμετεχόντων θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην ενθάρρυνση των διδασκόντων για ενασχόληση με τη μάθηση μέσω κοινωνικής προσφοράς 142 Πίνακας 7 17: Κίνητρα που σχετίζονται με οφέλη για τους φοιτητές 146 Πίνακας 7 18: Κίνητρα που σχετίζονται με οφέλη για το ίδρυμα 148 Πίνακας 7 19: Κίνητρα που σχετίζονται με οφέλη για την κοινότητα 150 Πίνακας 7 20: Κίνητρα που συνδέονται με την ικανοποίηση του διδάσκοντα 151 Πίνακας 7 21: Κίνητρα που αφορούν τη διδασκαλία 154 Πίνακας 7 22: Κίνητρα που σχετίζονται με τις σχέσεις διδασκόντων-διδασκομένων 155 Πίνακας 7 23: Επαγγελματικά κίνητρα 155 Πίνακας 7 24: Θεσμικά/υπηρεσιακά κίνητρα 156 Πίνακας 7 25: Παράγοντες που αποτρέπουν τους διδάσκοντες από την ενασχόληση με τη μάθηση μέσω κοινωνικής προσφοράς 158 Πίνακας 7 26: Παράγοντες που δυνητικά θα αποθάρρυναν τους διδάσκοντες από την ενασχόλησή τους με τη μάθηση μέσω κοινωνικής προσφοράς 164 Πίνακας 7 27: Πώς το Πανεπιστήμιο θα μπορούσε να ενθαρρύνει ένα διδάσκοντα να εμπλακεί ή να συνεχίσει να αξιοποιεί τη μάθηση μέσω κοινωνικής προσφοράς 169 Πίνακας 7 28: Πώς οι ίδιοι διδάσκοντες θα διατηρήσουν/ανανεώσουν το ενδιαφέρον τους σχετικά με τη μάθηση μέσω κοινωνικής προσφοράς 175 Πίνακας 7 29: Θεσμοθέτηση μάθησης μέσω κοινωνικής προσφοράς 176 Πίνακας 8 1: Κίνητρα που ενθαρρύνουν τους διδάσκοντες να χρησιμοποιούν τη μάθηση μέσω κοινωνικής προσφοράς στα μαθήματά τους 227 Πίνακας 8 2: Κίνητρα που συγκέντρωσαν τις περισσότερες αναφορές 227 Πίνακας 8 3: Αντικίνητρα που αφορούν την ευρωπαϊκή πραγματικότητα 228
    • Η μάθηση μέσω κοινωνικής προσφοράς (service-learning) είναι μία βιωματική εκπαιδευτική πρακτική η οποία γνωρίζει μεγάλη άνθηση στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής. Παρά τα αναγνωρισμένα οφέλη της η συγκεκριμένη παιδαγωγική δεν είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στην Ευρώπη, αν και θα μπορούσε να συμβάλλει αποφασιστικά στην απαίτηση των ευρωπαϊκών ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων για ένα πανεπιστήμιο με κοινωνικό προσανατολισμό. Η βιβλιογραφία καταδεικνύει με σαφήνεια τη σημασία του ρόλου των διδασκόντων στην αξιοποίηση της εκπαιδευτικής αυτής πρακτικής. Αξιοποιώντας την ποιοτική μεθοδολογία, η παρούσα έρευνα επιχειρεί να καταδείξει τους παράγοντες που ενθαρρύνουν ή αποθαρρύνουν τους διδάσκοντες από την αξιοποίηση της εκπαιδευτικής πρακτικής της μάθησης μέσω κοινωνικής προσφοράς, στηριζόμενη στις αντιλήψεις 12 ακαδημαϊκών διδασκόντων, οι οποίοι εργάζονται σε ευρωπαϊκά πανεπιστημιακά ιδρύματα και αξιοποιούν τη μάθηση μέσω κοινωνικής προσφοράς στην εκπαιδευτική διαδικασία. Παράλληλα διερευνά τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται την έννοια της συγκεκριμένης εκπαιδευτικής μεθόδου. Επίσης, παρουσιάζει τις απόψεις τους σχετικά με τα οφέλη της και τις στρατηγικές που προτείνουν για την εξασφάλιση της βιωσιμότητάς της. Τέλος, επιχειρεί μία συγκριτική αποτίμηση των αντιλήψεων των ευρωπαίων διδασκόντων με αυτές αμερικανών συναδέλφων τους, προκειμένου να διαπιστωθεί αν οι απόψεις τους παρουσιάζουν κοινά σημεία ή διαφοροποιούνται. Για τη συλλογή των δεδομένων αξιοποιήθηκε το εργαλείο της ατομικής ημιδομημένης συνέντευξης. Από την ανάλυσή τους προέκυψε ότι οι διδάσκοντες που συμμετείχαν στην παρούσα έρευνα έχουν σαφή γνώση της παιδαγωγικής της μάθησης μέσω κοινωνικής προσφοράς και δεν τη συγχέουν με άλλες μορφές βιωματικής μάθησης ή κοινωφελούς υπηρεσίας. Διαπιστώθηκε, ακόμη, ότι οι διδάσκοντες αναγνωρίζουν τα πολλαπλά της οφέλη, αναφέροντας ως πιο σημαντικά την ανάπτυξη πολλαπλών δεξιοτήτων και την κοινωνική ευαισθητοποίηση των φοιτητών, την παροχή ποιοτικότερης διδασκαλίας από μέρους των διδασκόντων, τη συμβολή της στην εκπλήρωση της Τρίτης Αποστολής του Πανεπιστημίου και την αντιμετώπιση των κοινοτικών προβλημάτων χάρη στην προσφορά τεχνογνωσίας, φρέσκων ιδεών και ανθρώπινου δυναμικού από το πανεπιστημιακό ίδρυμα στην κοινότητα. Από την παρούσα έρευνα προκύπτει, επίσης, ότι τα κίνητρα που ωθούν τους διδάσκοντες στην αξιοποίηση της πρακτικής της μάθησης μέσω κοινωνικής προσφοράς είναι κατά κύριο λόγο εσωτερικά και σχετίζονται πρωτίστως με το όραμά τους να επιτύχουν εξίσου σημαντικά οφέλη για τους φοιτητές και την κοινότητα. Συνάδελφοι από Πανεπιστήμια των ΗΠΑ είναι αυτοί που τους βοήθησαν να ενσωματώσουν αρχικά τη συγκεκριμένη εκπαιδευτική πρακτική στα μαθήματά τους, ενώ έμπειροι συνάδελφοι και πρόσωπα σε θέσεις εξουσίας εντός του Πανεπιστημίου διαδραματίζουν, κατά την εκτίμησή τους, καθοριστικό ρόλο τόσο στην εμπλοκή όσο και στη συνέχιση της χρήσης της μάθησης μέσω κοινωνικής προσφοράς στα μαθήματά τους. Η προσωπική μελέτη της σχετικής βιβλιογραφίας υπήρξε η κατεξοχήν μορφή διδακτικής υποστήριξης στην προσπάθειά τους να εμπλακούν στη μεθοδολογία της μάθησης μέσω κοινωνικής προσφοράς. Η ύπαρξη, ωστόσο, ενός Συμβούλου ή Επόπτη και η επικοινωνία με ανθρώπους που διαθέτουν εμπειρία στη συγκεκριμένη εκπαιδευτική πρακτική αποτελούν μορφές διδακτικής υποστήριξης που θα μπορούσαν να συμβάλλουν αποφασιστικά, κατά την άποψή τους, στην ενθάρρυνση των διδασκόντων για ενασχόληση με τη μάθηση μέσω κοινωνικής προσφοράς. Τον πλέον αποθαρρυντικό παράγοντα αποτελεί κατά κοινή ομολογία η έλλειψη θεσμικής υποστήριξης, η οποία προκαλεί τα περισσότερα και τα σημαντικότερα εμπόδια στην αξιοποίηση της εκπαιδευτικής αυτής πρακτικής. Οι διδάσκοντες εκτιμούν ως αναγκαία τη θεσμοθέτηση της μάθησης μέσω κοινωνικής προσφοράς προκειμένου να καταστεί δυνατή η θεσμική υποστήριξή τους όχι μόνο στο ξεκίνημά τους αλλά και στην πορεία της ενασχόλησής τους με αυτή. Οι απόψεις των συμμετεχόντων στην παρούσα έρευνα συμπίπτουν σε αρκετά σημεία με αυτές των αμερικανών συναδέλφων τους, με τη διαφορά ότι οι ευρωπαίοι διδάσκοντες δε φαίνεται να ενδιαφέρονται τόσο για τη χρηματοδότηση των προγραμμάτων μάθησης μέσω κοινωνικής προσφοράς όσο οι διδάσκοντες σε πανεπιστήμια των Ηνωμένων Πολιτειών.
    • Service-learning is an experiential learning method that is known to be of great bloom in the United States of America tertiary education. Despite the recognized benefits, this educational practice is not so widespread in Europe, although it could make a decisive contribution to the European higher education institutions demand for a socially oriented university. Bibliography clearly demonstrates the importance of the role of teachers in the use of service-learning. Following the qualitative methodology, this thesis attempts to illustrate the factors that encourage or discourage teachers from integrating this pedagogy into the educational process, by analyzing the perceptions of 12 academic teachers who use service-learning at various university institutions in Europe. At the same time, this thesis explores how these faculty members perceive the concept of service-learning and presents their views on the benefits of this particular methodology as well as the strategies they propose in order to ensure its sustainability. Finally, the present study attempts a comparative assessment that estimates whether the perceptions of European teachers involved in this research coincide with or diverge from those of their American colleagues. A semi-structured interview tool was used for data collection. The analysis revealed that teachers who participated in this research clearly know what service-learning is and they do not confuse this service-based educational practice with other forms of experiential learning or community service. It was also found that teachers recognize the multiple benefits of service-learning for all the participants in a service-learning experience, indicating as essential parts the development of numerous skills and social awareness among students, the ability for teachers to provide quality learning to their students, the fulfillment of the Third Mission of the University and the addressing of community problems through the provision of know-how, fresh ideas and human resources from the university institution to the community. The study also indicates that teachers’ motives are predominantly internal and primarily related to their vision of achieving significant benefits for both students and the community. Colleagues from US Universities are the ones who helped them to integrate service-learning into their courses, while experienced colleagues and persons in positions of authority within the university seem to play a vital role for teachers in using service-learning in their classes. Individual study of relevant literature has been the primary form of teaching support in their effort to become engaged in service-learning. The existence of a Counselor or a Supervisor and the communication with people with experience in service-learning are forms of teaching support that could make a decisive contribution to encouraging teachers in adopting this particular pedagogy. The most discouraging factor is the lack of institutional support, which causes critical obstacles in the application of service-learning. Teachers consider necessary that this educational practice has to be institutionalized in order to obtain official support both at their beginning and after their engagement in service-learning. As far for the comparison between American and European counterparts, the views are broadly similar. The difference is that the European participants do not seem to be interested in the funding of service-learning programs as much as the university lecturers in the United States.
  15. Items in Apothesis are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.