Διερεύνηση αντιλήψεων και πρακτικών δασκάλων για την ανάπτυξη της (κριτικής) γλωσσικής επίγνωσης στη Δ΄, Ε΄ και Στ΄ Δημοτικού
Investigating teachers’ beliefs and practices of (critical) language awareness and its development in elementary years of 4th, 5th, and 6th grades (Αγγλική)
Χατζησαββίδης, Σ. (2013). Γλώσσα και Εκπαίδευση. Στο: Ξυδόπουλος, Γ. κ.ά. Γλώσσα κοινωνία και εκπαίδευση. Εγχειρίδιο μελέτης. Πάτρα: ΕΑΠ
Η ανάπτυξη της κριτικής γλωσσικής επίγνωσης στο σχολείο αποτελεί αδήριτη ανάγκη στη
σύγχρονη εποχή λόγω των πολλαπλών κοινωνικών, πολιτισμικών, εκπαιδευτικών και
κειμενικών μεταβολών που συντελούνται σε παγκόσμιο επίπεδο. Η δημιουργία
εγγράμματων ατόμων που θα είναι σε θέση να προσεγγίσουν κριτικά κάθε μορφή λόγου,
να αντιληφθούν τις θέσεις που προβάλλονται μέσω αυτού και να καταστούν ικανά να τις
αμφισβητήσουν ή να τις ανατρέψουν είναι ένας θεμελιώδης στόχος τον οποίο καλείται να
υλοποιήσει το εκπαιδευτικό σύστημα. Μέχρι πρόσφατα η επίσημη διδασκαλία της
Γλώσσας στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση της Ελλάδας δεν αναδείκνυε ως κεντρική τη
διάσταση της κριτικής διερεύνησης των γλωσσικών μορφωμάτων ως φορέων στάσεων,
αξιών και ιδεολογίας. Η καλλιέργεια του κριτικού γραμματισμού των εκπαιδευομένων,
ωστόσο, οφείλει να αποτελεί, σύμφωνα με τα νεότερα θεσμικά κείμενα, απόλυτη
προτεραιότητα της διδασκαλίας τόσο του γλωσσικού μαθήματος αλλά και γενικότερα
όλων των Προγραμμάτων Σπουδών της χώρας μας στο Δημοτικό Σχολείο. Η παρούσα
εργασία επιχειρεί να διερευνήσει τις αντιλήψεις και τις πρακτικές δασκάλων της Δ΄, Ε΄
και Στ΄ τάξης του Δημοτικού ως προς την ανάπτυξη της κριτικής γλωσσικής επίγνωσης
στους/τις μαθητές/τριές τους. Επίσης, επιχειρείται η διερεύνηση των εμποδίων που
αντιμετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί ως προς αυτήν την κατεύθυνση, καθώς και των αναγκών
υποστήριξης που έχουν. Η έρευνα ακολούθησε την ποιοτική μεθοδολογική προσέγγιση
και πραγματοποιήθηκε μέσω 14 ημιδομημένων προσωπικών συνεντεύξεων με
αντίστοιχους/ες δασκάλους/ες των τριών τελευταίων τάξεων του Δημοτικού από όλη την
Ελλάδα. Σύμφωνα με τα πορίσματα της έρευνας, οι εκπαιδευτικοί προσπαθούν μεν να
καλλιεργήσουν την κριτική γλωσσική επίγνωση των μαθητών/τριών τους με ποικίλους
τρόπους αλλά φαίνεται να παραμένουν προσκολλημένοι στην παραδοσιακή και κοινωνικά
αποπλαισιωμένη προσέγγιση της γλώσσας, καθώς και σε παραδοσιακές
γλωσσοεκπαιδευτικές θεωρήσεις. Οι διδακτικές πρακτικές που επιλέγουν να
χρησιμοποιούν εντός σχολικής τάξης είναι πολυφωνικές και υβριδικές και δεν φαίνεται να
καθορίζονται από ένα μόνο είδος γραμματισμού. Τα εμπόδια που συναντούν ως προς την
καλλιέργεια του κριτικού γραμματισμού των μαθητών/τριών επιχειρούν να τα υπερβούν
μέσω εκπαιδευτικών επιλογών στις οποίες καταλήγουν οι ίδιοι/ες με κύριο κριτήριο την
εμπειρία τους, ενώ η ανάγκη επιμόρφωσής τους στο συγκεκριμένο ζήτημα κρίνεται
επιτακτική.
The development of critical linguistic awareness at school is an urgent need in the
contemporary era due to the multiple social, cultural, educational and textual changes
taking place globally. The creation of literate individuals who will be able to approach
critically any form of discourse, to perceive the positions conveyed through it and to be
able to challenge or overturn them is a fundamental objective which the educational
system is called upon to achieve. Until recently, the official teaching of language in
Primary Education in Greece has been absent and has not highlighted as central the
dimension of the critical investigation of linguistic forms as carriers of attitudes, values
and ideology. The cultivation of critical literacy of the students, however, should be,
according to the newest institutional texts, an absolute priority of the teaching of both the
language course and, more generally, of all the Curricula of our country in Primary
School. The present study attempts to investigate the perceptions and practices of teachers
of grades 4, 5 and 6 of primary school with regard to the development of critical linguistic
awareness in their students. It also attempts to investigate the obstacles teachers face in
this direction, as well as their support needs. The research followed the qualitative
methodological approach and was conducted through 14 semi-structured personal
interviews with corresponding teachers of the last three grades of primary school from all
over Greece. According to the findings of the research, teachers try to cultivate critical
linguistic awareness among their students in a variety of ways but seem to remain attached
to the traditional and socially de-framed approach to language, as well as to traditional
linguistic-educational theories. The teaching practices they choose to use within the
classroom are polyphonic and hybrid and do not seem to be determined by a single type of
literacy. They attempt to overcome the obstacles they encounter in terms of cultivating
students' critical literacy through the educational choices they make on the basis of their
own experience, and the need for training in this area is urgent.
Items in Apothesis are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.
Κύρια Αρχεία Διατριβής
Διερεύνηση αντιλήψεων και πρακτικών δασκάλων για την ανάπτυξη της (κριτικής) γλωσσικής επίγνωσης στη Δ΄, Ε΄ και Στ΄ Δημοτικού Περιγραφή: 109711_ΔΑΛΙΑΝΗ_ΓΕΩΡΓΙΑ.pdf (pdf)
Book Reader Μέγεθος: 1.7 MB
Διερεύνηση αντιλήψεων και πρακτικών δασκάλων για την ανάπτυξη της (κριτικής) γλωσσικής επίγνωσης στη Δ΄, Ε΄ και Στ΄ Δημοτικού - Identifier: 147669
Internal display of the 147669 entity interconnections (Node labels correspond to identifiers)