Γλωσσικές προκαταλήψεις και φύλο: Μια πιλοτική διερεύνηση του κριτικού γραμματισμού σε παιδιά προσχολικής ηλικίας

Linguistic prejudice and gender: A pilot investigation of critical literacy on kindergarten children (Αγγλική)

  1. MSc thesis
  2. Ανυφαντής, Ανδρέας
  3. Επιστήμες της Αγωγής (ΕΚΠ)
  4. 29 Σεπτεμβρίου 2019 [2019-09-29]
  5. Ελληνικά
  6. 97
  7. Κουρδής, Ευάγγελος
  8. Γεωργάλου, Μαρία | Ντίνας, Κωνσταντίνος
  9. κριτικός γραμματισμός | νηπιαγωγείο | φύλο | επαγγέλματα | στερεότυπα | προκατάληψη
  10. 3
  11. 35
  12. 24
  13. Περιέχει : πίνακες, εικόνες
  14. Γούτσος, Δ. (2013). Γλώσσα και επικοινωνία. Στο: Γ.Ι. Ξυδόπουλος, Ε.Αναγνωστοπούλου, Δ. Γούτσος, Σ. Χατζησαββίδης, & Β. Τσάκωνα, Γλώσσα, Κοινωνία και Εκπαίδευση: Εγχειρίδιο Μελέτης(σελ. 165-276).Πάτρα: ΕΑΠ.
    • Η γλώσσα, μέσω της άνισης εκπροσώπησης των δύο φύλων αντανακλά τις αντίστοιχες διακρίσεις που υφίστανται οι γυναίκες στην κοινωνία. Η χρήση ουσιαστικών αρσενικού γένους για την περιγραφή θηλυκών επαγγελματικών ουσιαστικών είναι ενδεικτική του τρόπου με τον οποίο αναπαράγεται και διαιωνίζεται ο γλωσσικός σεξισμός και δημιουργούνται στερεοτυπικές απόψεις αναφορικά με τη σχέση φύλου - επαγγέλματος. Η κατάρριψη αυτών των στερεοτύπων μπορεί να πραγματοποιηθεί εφαρμόζοντας πρακτικές κριτικού γραμματισμού, σκοπός του οποίου είναι η συνειδητοποίηση, η αμφισβήτηση και τέλος η ανατροπή κυρίαρχων ιδεολογιών και στάσεων. Η βιβλιογραφία δείχνει ότι προγράμματα κριτικού γραμματισμού μπορούν να εφαρμοστούν ακόμα και στο Νηπιαγωγείο. Λαμβάνοντας τις έρευνες αυτές υπ’ όψιν, σχεδιάσαμε ένα πιλοτικό πρόγραμμα αποτελούμενο από μια σειρά φύλλων εργασίας τα οποία λειτουργούν ταυτόχρονα ως ερευνητικό εργαλείο και εργαλείο παρέμβασης, στόχος του οποίου είναι η άρση γλωσσικών προκαταλήψεων που σχετίζονται με το φύλο. Το πρόγραμμα εφαρμόστηκε σε δείγμα n1=37 νηπίων από n2=4 νηπιαγωγεία διαφόρων περιοχών της χώρας. Η έρευνα έδειξε ότι τα νήπια του δείγματος δεν μπορούν να αναγνωρίσουν στοιχεία γλωσσικής ανισότητας που σχετίζονται με το φύλο, ούτε να αντιληφθούν το ρόλο της γλώσσας στη δημιουργία στερεοτυπικών αντιλήψεων για τα δύο φύλα. Μπορούν όμως να αναγνωρίσουν την ύπαρξη στερεοτύπων όσον αφορά τη σχέση φύλου - επαγγέλματος και η στερεοτυπική κατηγοριοποίηση των επαγγελμάτων σε γυναικεία και ανδρικά μπορεί να αντιμετωπιστεί σημαντικά. Επίσης, επαληθεύεται ότι η προσχολική εκπαίδευση είναι κατάλληλη για την υλοποίηση προγραμμάτων κριτικού γραμματισμού και ότι οι νηπιαγωγοί μπορούν να ανταπεξέλθουν σε παρόμοια προγράμματα χωρίς ειδικές σπουδές, αν και απαιτείται κάποια σχετική επιμόρφωση. Παρόμοια προγράμματα σε μεγαλύτερη κλίμακα θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν πιο αποτελεσματικά το ζήτημα των γλωσσικών προκαταλήψεων που σχετίζονται με το φύλο.
    • Language, through the uneven representation of the two genders reflects the respective discrimination undergone by women in society. The use of masculine nouns to describe female occupations is representative of the way in which linguistic sexism is reproduced and perpetuated, and stereotypic views regarding the relation between gender and occupation are created. The negation of these stereotypes can be achieved by implementing critical literacy practices, which aim in realizing, disputing and finally overturning dominant ideologies and views. Bibliography suggests that critical literacy programs can be applied even in kindergarten. With that in mind, we designed a pilot program consisting of a series of worksheets serving both as a research tool and a tool of intervention, whose goal is to overcome linguistic prejudices related to gender. The program was applied to a sample of n1=37 kindergarteners from n2=4 kindergartens throughout Greece. Research has shown that kindergarteners of the sample cannot identify elements of linguistic inequality related to gender, or realize the role of language in creating stereotypic concepts about genders. They can, however, identify the existence of stereotypes regarding the connection between gender and occupation and the stereotypical categorization of occupations in feminine and masculine ones can be addressed. Moreover, it is verified that preschool education is appropriate for the implementation of critical literacy programs and that kindergarten teachers can handle similar programs without specialized studies, though some kind of training is necessary. Similar programs in larger scale could address the issue of linguistic prejudices related to gender more efficiently.
  16. Items in Apothesis are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.