Στόχος της παρούσας εργασίας είναι να αναδείξει, μέσω του βιβλίου της Έλλης Αλεξίου " Γ΄Χριστιανικόν Παρθεναγωγείον" (1934), το φαινόμενο της κοινωνικής ανισότητας στην εκπαίδευση και των παραγόντων που την ενισχύουν και την αναπαράγουν. Πολύ πριν την εμφάνιση της κοινωνιολογίας της εκπαίδευσης, στα τέλη της δεκαετίας του ΄50, η συγγραφέας ανακαλύπτει, βιωματικά, τη στενή σχέση ανάμεσα στην καλή και κακή επίδοση στα σχολεία και στην κοινωνική καταγωγή. Οι εμπειρίες της, όπως καταγράφονται μέσα στο βιβλίο, αναδεικνύουν τα αίτια αυτής της κοινωνικής ανισότητας που εμφανίζεται να κάνει το σχολείο. Ως εκ τούτου, διερευνώνται τα αίτια της κοινωνικής ανισότητας στο σχολείο που περιγράφει η συγγραφέας υπό το πρίσμα των μεταγενέστερων ευρημάτων της κοινωνιολογίας της εκπαίδευσης σχετικά με τα αίτια που αναπαράγουν και ενισχύουν αυτή την ανισότητα.
Ο θεωρητικός προβληματισμός στρέφεται, σε πρώτο επίπεδο, στις κοινωνιολογικές προβληματικές, αναλύσεις και έρευνες, στο τέλος της δεκαετίας του ’50, οι οποίες ανέδειξαν το θεμελιακό για την Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης ζήτημα των κοινωνικών ανισοτήτων στην εκπαίδευση, απομυθοποιώντας το σχολείο των «ίσων ευκαιριών», σύμφωνα με το οποίο, όλοι οι μαθητές στο πλαίσιο της εκπαίδευσης διδάσκονται την ίδια ύλη, εξετάζονται σε κοινά θέματα και αξιολογούνται με κοινά κριτήρια, έτσι ώστε να καταταχθούν ανάλογα με τις «φυσικές τους ικανότητες». Η διερεύνηση των αιτιών της σχολικής αποτυχίας των παιδιών που προέρχονται από χαμηλά κοινωνικομορφωτικά στρώματα, ανέδειξε ότι, οι μαθητές μη προνομιούχων κοινωνικών τάξεων εκπαιδεύονται σε χειρότερες υλικές συνθήκες, ενώ οι εκπαιδευτικοί τείνουν να υποτιμούν τη μαθησιακή ικανότητα, τη γλώσσα και την κουλτούρα αυτών των παιδιών, μεταφράζοντας την κοινωνική διαφορά σε φυσική ανισότητα. Στη συνέχεια, αναλύονται οι εξουσιαστικές σχέσεις που ενεργοποιούνται στο σχολείο, οδηγώντας σε διακρίσεις, καθώς και η επίδραση αυτών στην ενδυνάμωση ή μη της κοινωνικής ταυτότητας των μαθητών. Επιπροσθέτως, διερευνάται ο τρόπος με τον οποίο η λογοτεχνία χτίζει όψεις της ταυτότητας, απεικονίζοντας τις αντιλήψεις, τις ανθρώπινες οντότητες, τις κοινωνικές αναπαραστάσεις που μας περιβάλλουν. Τέλος, εξετάζεται η εκπαιδευτική ανισότητα στην ιστορία της ελληνικής κοινωνίας, με σημείο αναφοράς την χρονική περίοδο κατά την οποία διαδραματίζονται τα γεγονότα που περιγράφει η Έλλη Αλεξίου στο μυθιστόρημα « Γ΄Χριστιανικόν Παρθεναγωγείο», το οποίο και αναλύεται στο δεύτερο μέρος της έρευνας μας, υπό το πρίσμα του αυτοβιογραφικού μυθιστορήματος και συνάμα παιδαγωγικού ντοκουμέντου.
Για την ανάλυση του μυθιστορήματος χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος της ποιοτικής ανάλυσης περιεχομένου με βάση κατηγορίες που προκύπτουν από τη θεωρητική προσέγγιση και τροποποιήθηκαν βάσει του κειμενικού υλικού.
Το συμπέρασμα που προκύπτει από τη θεματική ανάλυση του περιεχομένου του εν λόγω έργου αποδεικνύει ότι η διεισδυτική ματιά της Έλλης Αλεξίου «κατασκευάζει» έναν ολόκληρο κόσμο, μέσα στο σχολικό περιβάλλον, αναδεικνύοντας με παραστατικό τρόπο τους παράγοντες εκείνους, οι οποίοι αναπαράγουν τις κοινωνικές ανισότητες. Ωστόσο, η συγγραφέας, δεν αρκείται στην αποτύπωση του ζοφερού σύμπαντος στο οποίο κινούνται οι μικρές της μαθήτριες. Μέσα από την περιγραφή των συμβάντων της σχολικής ζωής, της σκιαγράφησης των μυθιστορηματικών προσώπων, απευθύνει ένα ηχηρό μήνυμα για τη δύναμη της αγάπης και της αλληλεγγύης που μπορεί να αφυπνίσει συνειδήσεις και να δημιουργήσει ρήξεις και ανατροπές σε βαθιά ριζωμένες αντιλήψεις τόσο σε προσωπικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Η αφήγηση του χρονικού της πρώτης της εμπειρίας ως δασκάλας, σε αυτό το «ψωροσκολειό», η περιγραφή των άθλιων συνθηκών ζωής των μαθητριών της, οι οποίες αναγκάζονται να υποταχθούν στη «μοίρα» της ταξικής τους προέλευσης, αναδεικνύει τις κοινωνικές ανισότητες στην εκπαίδευση, ως αίτιο της σχολικής αποτυχίας, συμπίπτοντας, με τα ευρήματα που προκύπτουν από τις μεταγενέστερες έρευνες της Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης.
Τhe aim of this paper is to show, through the book of Elli Alexiou “ Third Christian Girls’ School” (1934), the phenomenon of social inequality in education and the factors that reinforce and reproduce it. Long before the emergence of the Sociolology of Education, in the late 50s, the author experientially discovers the close relationship between “good and poor” performance at school and social origin. These experiences, as recorded in the book, reveal the causes of this social inequality that the school appears to reproduce. Therefore, the causes of social inequality at school described by the author are examined in the light of the subsequent findings of the Sociology of Education on causes that reproduce and reinforce this inequality.
The theoretical discussion is initially developed through the sociological, problematic analyses and researches, at the end of the 50s, which highlighted the fundamental, for the Sociology of Education, issue of social inequalities in education, demystifying the school of “equal opportunities”, according to which, all students in the education system are taught the same material, tested on common issues and evaluated with common criteria, in order to be classified according to their “natural abilities”. Examination of the causes of school failure of lower socioeconomic status children showed that students from underprivileged social classes are trained in worse material conditions, while teachers tend to underestimate the learning ability, language and culture of these children, mistaking the social inequality for “physical” disability. Then, the present work, analyzes the power relations that are activated in school, leading to discrimination, and their effect on the development or not of the student’s social identity.
Additionally, the study investigates the way in which literature builds identity aspects, reflecting the perceptions, the human entities, and the social representations that surround us. Finally, educational inequality, throughout the history of Greek society is examined, with reference to the period described by Elli Alexiou in the novel “Third Christian Girls’ School”, which is discussed in the second part of our research, taking into consideration the autobiographical novel itself, yet educational documentary.
For the novel analysis we used the qualitative content analysis method, based on categories deriving from the theoretical approach and amended on the basis of textual material.
The conclusion that results from the thematic analysis of content of the book in question proves that Elli’s Alexiou insight into society creates a whole world in the school environment, revealing thoroughly the factors that reproduce social inequalities. However, the author does not merely capture the grim universe in which her young students are moving. Through the description of school life incidents and the portrayal of fictional characters, she delivers a strong message about the power of love and solidarity that can awaken consciences and create conflicts and resolutions in deep-rooted perceptions both in personal and social level. The narration of the chronicle of her first experience as a school teacher, in this “sordid school”, describing the miserable living conditions of her students, forced to submit to the “ fate” of their class origin, highlights the social inequalities in education, as the cause of school failure, coinciding with the findings arising from subsequent surveys of Sociology of Education.
Items in Apothesis are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.
Main Files
Η ΜΑΤΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΣ ΑΛΕΞΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΙΣΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ "Γ΄ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΝ ΠΑΡΘΕΝΑΓΩΓΕΙΟΝ" - Identifier: 146779
Internal display of the 146779 entity interconnections (Node labels correspond to identifiers)
