Η αναπαραγωγή των σεξιστικών προτύπων μέσα από την εκπαίδευση και μορφές αναπαράστασης του κοινωνικού φύλου στα σχολικά εγχειρίδια : η περίπτωση των λογοτεχνικών κειμένων της Γ' Λυκείου

  1. MSc thesis
  2. ΦΡΑΓΚΟΥ ΔΕΣΠΩ
  3. Επιστήμες της Αγωγής (ΕΚΠ)
  4. 2007 [2007]
  5. Ελληνικά | Αγγλικά
    • ΠερίληψηΣτο πλαίσιο των δημοκρατικών αρχών μιας κοινωνίας θα πρέπει όλοι οι πολίτες, άνδρες και γυναίκες, να συμμετέχουν και να εκπροσωπούνται ισότιμα στα κέντρα λήψης αποφάσεων, στην κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική ζωή. Η νομική κατοχύρωση της ισότητας επήλθε με τη Συνθήκη της Ρώμης το 1957. Όμως, η ισότητα μεταξύ των ανδρών και γυναικών στην καθημερινή ζωή εξακολουθεί να υπονομεύεται από το γεγονός ότι άνδρες και γυναίκες δεν απολαμβάνουν τα ίδια δικαιώματα στην πράξη. Η συνεχιζόμενη υποεκπροσώπηση των γυναικών σε διάφορα θεσμικά όργανα, ο επαγγελματικός διαχωρισμός, τα φαινόμενα άσκησης βίας εναντίον των γυναικών είναι μερικά μόνο από τα γεγονότα που δείχνουν ότι εξακολουθούν να υφίστανται ανισότητες ανάμεσα στα δύο φύλα (ΚΕΘΙ, 2003, σελ.4).Η παρούσα μελέτη διερευνά πώς αναπαράγεται μέσα από το σχολικό εγχειρίδιο της Ν.Ε. Λογοτεχνίας της Γ´ Λυκείου ο παραδοσιακός καταμερισμός των ρόλων των δύο φύλων οδηγώντας σε μια σχέση εξουσίας η οποία ασκείται από τους άνδρες προς τις γυναίκες (Κανταρτζή, 1991, σελ. 6). Στο χώρο του σχολείου προωθούνται απόψεις για τα δύο φύλα που επηρεάζουν τις πεποιθήσεις των παιδιών τόσο για το δικό τους φύλο όσο και για το αντίθετο. Αυτό γίνεται με διάφορους τρόπους όπως το κρυφό αναλυτικό πρόγραμμα, οι στάσεις-απόψεις των εκπαιδευτικών, το περιεχόμενο σπουδών και η διδακτέα ύλη των σχολικών εγχειριδίων. Στην κοινωνική-παιδαγωγική έρευνα τα βιβλία θεωρούνται ως ένας από τους σημαντικότερους τρόπους μέσω του οποίου το σχολείο αναπαράγει στερεότυπα και πεποιθήσεις που ενισχύουν τις  διακρίσεις τόσο ως προς την εθνικο-πολιτισμική προέλευση όσο και ως προς το φύλο. Τα σχολικά εγχειρίδια της ιστορίας μέσα από τις αναπαραστάσεις για τον εθνικό εαυτό συγκροτούν τις αναπαραστάσεις για τον «άλλο». Τα σχολικά εγχειρίδια της γλώσσας επίσης έχουν τη δύναμη να προπαγανδίζουν την ανισότητα των δύο φύλων. Αν και στοχεύουν στη γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού, έμμεσα και γι' αυτό αποτελεσματικά, του περνούν μηνύματα για τη διαφορά των ρόλων των φύλων (Λαμπροπούλου, Γεωργουλέα, 1989, σελ. 60). Αυτό θα διερευνήσουμε στην παρούσα εργασία αντλώντας κείμενα από το σχολικό εγχειρίδιο των Κειμένων Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Γ´ Τάξης Ενιαίου Λυκείου (ΟΕΔΒ, 2005). Με τη χρήση αποσπασμάτων των κειμένων της Γ´ Λυκείου, θα διερευνηθούν οι τρόποι με τους οποίους παρουσιάζονται τα δύο φύλα και οι απόψεις οι οποίες εμφανίζονται για τους ρόλους και τα χαρακτηριστικά ανδρών και γυναικών. Στο κεφάλαιο 2 παρουσιάζεται διαχρονικά η θέση της γυναίκας στον εκπαιδευτικό θεσμό από την ίδρυση του ελληνικού κράτους έως τις μέρες μας. Στα κεφάλαια 3 θα μιλήσουμε για θεωρίες διαμόρφωσης του κοινωνικού φύλου. Στο κεφάλαιο 4 παρουσιάζεται η κοινωνιολογία εκπαίδευσης ως νέος κλάδος που μελετά τις ταξικές ανισότητες στο σχολείο ως παράγοντα σχολικής αποτυχίας. Στο κεφάλαιο 5 περιγράφονται η γένεση των στερεοτύπων και οι συγκρούσεις των κοινωνικών ομάδων.Στο κεφάλαιο 6 παρουσιάζεται η διάσταση μεταξύ βιολογικού και κοινωνικού φύλου. Η κατασκευή της κοινωνικής ταυτότητας των φύλων συνιστά ένα ιστορικό διαπολιτισμικό φαινόμενο. Στα κεφάλαια 7,8 και 9 περιγράφεται ο ρόλος του σχολείου στη διαμόρφωση των στερεοτύπων για τα δύο φύλα μέσα από το κρυφό αναλυτικό πρόγραμμα και τα σχολικά εγχειρίδια. Η διερεύνηση του σχολικού εγχειριδίου της Γ´ Λυκείου στο κεφάλαιο 10 καταλήγει στη διατύπωση ορισμένων συμπερασμάτων και προτάσεων. Σημαντικό βοήθημα για την παρούσα εργασία υπήρξαν οι εκδόσεις του Κέντρου Ερευνών για Θέματα Ισότητας και πολύτιμο υλικό για τον εμπλουτισμό της βιβλιογραφίας αντλήθηκε από τη βιβλιοθήκη της Γενικής Γραμματείας Ισότητας.
  7. Items in Apothesis are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.