Η Αγία Γραφή και η μαρτυρία της Ορθοδοξίας στο συγγραφικό έργο του Φώτη Κόντογλου

The Bible and the witness of the Orthodox Church in the Fotis Kontoglou's writing work (Αγγλική) | The Bible and the witness of the Orthodox Church in the Fotis Kontoglou's writing work (Αγγλική)

  1. MSc thesis
  2. Τζάνος, Ευάγγελος | Τζάνος, Ευάγγελος
  3. Σπουδές στην Ορθόδοξη Θεολογία (ΟΡΘ)
  4. 29 Σεπτεμβρίου 2019 [2019-09-29]
  5. Ελληνικά
  6. 160
  7. Γιαγκάζογλου, Σταύρος | Γιαγκάζογλου, Σταύρος
  8. Αντωνόπουλος, Αθανάσιος | Αντωνόπουλος, Αθανάσιος
  9. Βιωμένη πίστη | Θεία τριαδικότητα | Ανθρωπολογικό πρότυπο | Πατερική Παράδοση | Η τέχνη ως γνώση περί του Θεού
  10. 3
  11. 146
  12. 0
  13. 0
  14. Δόγμα, πνευματικότητα και ήθος της Ορθοδοξίας/ Κωνσταντίνος Αγόρας [κ.ά.]
    • Ἡ παρούσα ἐργασία μελετᾶ συστηματικὰ τὸ ποικίλο συγγραφικὸ ἔργο τοῦ Φώτη Κόντογλου καὶ ἰδιαιτέρως τὰ ἁγιολογικὰ κείμενά του. Ἡ ἔρευνα ἑστιάζει στὶς ἐπιλογές του, προκειμένου νὰ φανεῖ ἡ μαρτυρία τῆς Ὀρθοδοξίας, μέσα ἀπὸ τὴ διαχρονικότητα τῶν ἀληθειῶν της, σὲ καίριας σημασίας ἐρωτήματα τῆς σύγχρονης ἐποχῆς. Ἂν καὶ ἡ πεζογραφία τοῦ Κόντογλου δὲν συνεχίζει τὸ ἔργο τοῦ Ἀλεξάνδρου Παπαδιαμάντη, ―ἕνα τέτοιο ζήτημα θὰ ἦταν παραπλανητικό―, ὡστόσο, ἡ ἀρθρογραφία του ἔχει τὴ σημασία της: ἕνας λογοτέχνης ἀναλαμβάνει, μὲ ἁπλᾶ ἐκφραστικὰ μέσα, νὰ συνδέσει τὴ φυσιογνωμία τοῦ σύγχρονου Ἕλληνα μὲ τὴν πονεμένη Ρωμιοσύνη. Οἱ κυριότερες ἔννοιες κλειδιὰ τῆς ἐργασίας εἶναι οἱ ἀκόλουθες: Βιωμένη πίστη· Θεία τριαδικότητα· Ἀνθρωπολογικὸ πρότυπο· Πατερικὴ Παράδοση· Ἡ τέχνη ὡς γνώση περὶ τοῦ Θεοῦ. Καθὼς ἡ εἰσαγωγὴ κατέχει, ἐπιπλέον, τὸ διευκρινιστικὸ τμῆμα τῆς ἐργασίας, ἐδῶ δίνονται τὰ ἀπαραίτητα ἐκεῖνα βιοεργογραφικὰ στοιχεῖα τοῦ Κόντογλου ἀπ’ ὅπου ἀναδεικνύεται ἡ πρόσληψη τῆς ὀρθόδοξης Παράδοσης καὶ ἡ ἀξιοποίησή της στὴν προσωπική του ἐμπειρία καὶ στὸ εἰκαστικὸ καὶ συγγραφικό του ἔργο. Στὸ πρῶτο κεφάλαιο ἐξετάζεται ὁ τρόπος μὲ τὸν ὁποῖο ἡ ἀρθρογραφία τοῦ Κόντογλου, ἐξακτινώνοντας τὴν παιδευτικὴ προαίρεση τῆς Ὀρθοδοξίας, προτάσσει τὴν τριαδικότητα τοῦ Θεοῦ καθιστώντας τὸν ἄνθρωπο, διὰ τῆς ἐλευθερίας καὶ τῆς ἀγάπης, πρόσωπο μὲ ὀντολογικὸ περιεχόμενο, προσφερόμενο νὰ νοηματοδοτήσει τὸν βίο του. Εἰδικότερα, ἐξετάζεται ὁ χαρακτήρας τῆς θεϊκῆς τιμωρίας, τὸ ἐρώτημα μέχρι ποίου σημείου μπορεῖ κανεὶς νὰ γνωρίσει τὸν Θεὸ καὶ ὁ θεῖος γνόφος ὡς προστάτης τοῦ ἀνθρώπου στὴ μέλλουσα ζωή. Στὸ δεύτερο κεφάλαιο, προβάλλοντας τὴν ἐν Χριστῷ ζωὴ ὡς τὸ θεμελιῶδες ἀνθρωπολογικὸ πρότυπο, ἐξετάζεται ἡ ἀντίληψη τοῦ Κόντογλου γιὰ τὴν πορεία πρὸς τὴ θριαμβεύουσα Ἐκκλησία, καὶ ὡς τεκμήριο ἀναλύεται τὸ κομβικὸ κείμενο «Δροσίσετε τὴν ψυχή σας». Ἀκολούθως, ἐξετάζεται ἡ συνάφεια τοῦ μυστηρίου τοῦ Σταυροῦ καὶ τῆς Ἀνάστασης μέσα ἀπὸ τὴν ἐσχατολογικὴ προοπτική, ἀφ’ ἑνὸς δίνοντας πρόγευση τῆς μέλλουσας ζωῆς καὶ ἀφ’ ἑτέρου τοποθετώντας τὰ Ἔσχατα ἔναντι τῆς Ἱστορίας. Γίνεται ἀναφορὰ στὴ θέση τῆς Θεοτόκου στὴν Ὀρθοδοξία καθὼς καὶ σὲ περιπτώσεις ποιημάτων μὲ θέμα τὴν Κοίμηση. Στὸ τρίτο κεφάλαιο ἐξετάζεται ἡ ἐσχατολογία στὴν πατερικὴ Παράδοση ὡς βιωμένη ἁγιότητα, καὶ ἀναπτύσσεται διεξοδικὰ ἡ κατάκτηση τῆς θέωσης διαμέσου τῆς ἄσκησης. Στὴ συνέχεια ἐξετάζεται ἡ ἄποψη τοῦ Κόντογλου γιὰ τὰ πτωχοπροδρομικὰ ποιήματα καὶ τὸν συγγραφέα τους. Κατόπιν, περιγράφεται ἡ παράδοξη μαρτυρία τῆς ἁγιότητας: οἱ διὰ Χριστὸν σαλοί, μὲ κύρια ἀναφορὰ στὴν προσωπικότητα τοῦ Blaise Pascal. Ὡς συμπλήρωμα, ἀποσπᾶται καὶ περιγράφεται τὸ παράδοξο πρόσωπο ἑνὸς σαλοῦ ἀπὸ τὰ πεζὰ τοῦ Κόντογλου. Στὸ τέταρτο κεφάλαιο, ἐντοπίζοντας τὴ χαρμολύπη ὡς στάση ζωῆς, ἀναλύεται ὁ τρόπος μὲ τὸν ὁποῖο οἱ ὕμνοι καὶ οἱ προσευχὲς τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας καὶ ἡ ἁγιογράφηση τῶν ἱερῶν ναῶν καθιστοῦν τὶς τέχνες, ὄχι μόνο ἀναπόσπαστη ἔκφραση τοῦ ἀνθρώπου, ἱκανὴ νὰ ἀποτυπώνει καὶ νὰ ἑρμηνεύει τὴ συνεχὴ ἐπίγεια «παρουσία» τοῦ Χριστοῦ, ἀλλὰ καὶ μέσο ὥστε νὰ ἀποκαλυφθεῖ ἡ γνώση γιὰ τὸν Θεό. Ἡ ἀποδεικτικὴ προκύπτει αἰτιολογημένα καὶ ὄχι ἀναγωγικά, ἀποκλειστικὰ ἀπὸ τὴ μελέτη τοῦ ἔργου τοῦ Κόντογλου. Ἡ ἔρευνα καταλήγει στὴν ἑρμηνευτικὴ ταξινόμηση τῶν δεδομένων καὶ στὴ συνθετικὴ ἀπόδοση τῶν συμπερασμάτων ὡς πρὸς τὴν πρακτική τους ἀξία στὸν τομέα συσχέτισης τῆς δογματικῆς μὲ τὴν τέχνη, τὸν πολιτισμὸ καὶ τὴν καθημερινὴ ζωὴ μὲ ὅρους κοινοῦ ἐνδιαφέροντος. Ἔχοντας τοὺς προβληματισμοὺς αὐτούς, ἀναζητοῦμε τὴν ἑρμηνευτικὴ δυνατότητα καὶ διέξοδο ποὺ παρέχει τὸ ὀρθόδοξο δόγμα ὥστε τὸ ἔλλογο ὂν νὰ καταστεῖ ἔλλογο πιστὸ ὄν.
    • This research work systematically studies the diverse bibliography of Fotis Kontoglou and especially his hagiological texts. The research focuses on his choices, in order to be shown the evidence of Orthodoxy, through the timelessness of its truths, in key questions of modern times. Although Kontoglou’s prose does not continue the work of Alexandros Papadiamantis ―such an issue would be misleading― however, his articles have great significance: a litterateur assumes the role of a catechist that is he undertakes, with simple expressive means, to initiate the reader to the orthodox doctrine. The main key concepts of this research work are the following: Experienced faith· Divine triadness· Anthropological model· Patristic Tradition· Art as a knowledge of God. As the introduction holds, in addition, the clarifying part of the research work, the necessary biographical and bibliographical elements of Kontoglou are given here, from the ones the comprehension of the orthodox Tradition and its exploitation in his personal experience and in his artistic and literary work are highlighted. The first chapter examines the way in which Kontoglou’s articles, by expanding the pedagogical option of Orthodoxy, put forward the triadness of God, by making the man, through liberty and love, a person with ontological content, offering to make his life meaningful. In particular, the character of the divine punishment is being under review, the question of how far can somebody recognize God and the divine gloom as man’s protector in the future life. In the second chapter, by giving prominence to Christ’s life as the fundamental anthropological model, Kontoglou’s perception of the route to the triumphant Church is being examined, and as a presumption the nodal text «Bedew your soul» is analysed. Next, the relevance of the mystery of the Cross and the Resurrection is examined through the eschatological perspective, by giving, on the one hand, a foretaste of the future life and on the other hand, by placing the Eschata towards History. Reference is made to the position of Theotokos in Orthodoxy and in cases of poems having as subject the Dormition. In the third chapter, the eschatology of the patristic Tradition is examined as an experienced holiness and the achievement of theosis through the exercise is thoroughly developed. Then, Kontoglou’s view on the poems of Ptochoprodromos and their author is examined. Afterwards, the paradoxical testimony of holiness is described: the fools for Christ, with main reference to the personality of Blaise Pascal. As a supplement, the paradoxical face of a fool for Christ from the prose pieces of Kontoglou is detached and described. In the fourth chapter, by identifying the joy and sadness as an attitude to life, it is analysed the way in which the hymns and prayers of the Orthodox Church and the hagiography of the holy churches make the arts, not only an integral expression of the man, capable of impressing and interpreting the continuous earthly «presence» of Christ, but also as a means οf revelation of the knowledge of God. Evidence results reasonably and not reductively, exclusively from the study of Kontoglou’s work. The research ends up to the interpretative classification of the data and the synthetic performance of the conclusions as to their practical value in the field of correlation of dogmatic with art, civilization and everyday life in terms of common interest. Having these concerns, we seek the interpretative ability and the way out, being provided by the orthodox doctrine so that the rational being becomes a believer.
  16. Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Διεθνές