«Οι διεπιστημονικές προσεγγίσεις στο έργο του δογματολόγου Νίκου Ματσούκα. Ο διάλογος της Ορθόδοξης θεολογίας με τις Επιστήμες, τη Φιλοσοφία και την Τέχνη»

"Interdisciplinary approaches to the work of dogmatologist Nikos Matsoukas. The dialogue of Orthodox theology with the Sciences, Philosophy and Art " (Αγγλική)

  1. MSc thesis
  2. ΝΑΣΙΟΣ, ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ
  3. Σπουδές στην Ορθόδοξη Θεολογία (ΟΡΘ)
  4. 15 Μαίου 2021 [2021-05-15]
  5. Ελληνικά
  6. 118
  7. ΜΑΝΤΖΑΝΑΡΗΣ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
  8. ΜΑΝΤΖΑΝΑΡΗΣ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ | ΚΑΡΑΜΟΥΖΗΣ, ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΣ
  9. διεπιστημονικές προσεγγίσεις | επιστήμες | τέχνη | πολιτισμός | βυζαντινός ελληνορθόδοξος πολιτισμός | βυζαντινός πολιτισμός | νεοελληνικός πολιτισμός
  10. 320
  11. 0
  12. 0
    • Περίληψη Η ανά χείρας διπλωματική εργασία πραγματεύεται τις διεπιστημονικές και διαθεματικές προσεγγίσεις στο έργο του δογματολόγου Νίκου Ματσούκα, καθώς και τον διάλογο της ορθόδοξης θεολογίας με την επιστήμη, τη φιλοσοφία και την τέχνη - πολιτισμό, ιδιαίτερα τον βυζαντινό και τον νεοελληνικό. Αναδεικνύεται η συνάντηση της θεολογίας με τις επιστήμες της φυσικής, της βιολογίας, και των μαθηματικών και η μαρτυρία της ενότητας ενός ζωντανού σώματος, της ενότητας του κόσμου και της ζωής, αισθητού και νοητού, φυσικής και μεταφυσικής. Η θεολογική γλώσσα αφομοιώνει και μεταπλάθει τα επιστημονικά και φιλοσοφικά στοιχεία, υπερβαίνοντας κάθε διασπαστική προσέγγιση και απομακρύνοντας τις διαρχικές αντιλήψεις. Αναδεικνύεται, επίσης, η έμφαση του Ματσούκα στη διπλή θεολογική μεθοδολογία των Πατέρων της Εκκλησίας, με την οποία αποφεύγεται οποιαδήποτε σύγκρουση μεταξύ θεολογίας και επιστημών, όπως συνέβη στη Δύση, με την ενιαία μεθοδολογία που ακολούθησαν οι σχολαστικοί θεολόγοι. Η μελέτη επικεντρώνεται, επίσης, και στην λειτουργική σχέση που αναπτύχθηκε μεταξύ της θεολογίας και της φιλοσοφίας. Η φιλοσοφία αποτελεί πρωτότυπο δημιούργημα της ελληνικής ιδιοφυίας, ενώ από την αρχή της εμφάνισής της ήταν συνυφασμένη με τις επιμέρους επιστήμες, τις οποίες και προϋπέθετε. Στα πατερικά κείμενα άλλοτε αποκαλούταν ως επωφελής και άλλοτε διωκόταν ως δαιμονική, όταν αυτή επιχειρούσε να αντικαταστήσει τη δογματική διδασκαλία της Εκκλησίας με δικά της πορίσματα, μη διαχωρίζοντας τη χαρισματική από την επιστημονική θεολογία. Ανάμεσα στη φιλοσοφία και στη θεολογία καλλιεργήθηκε μία οργανική και αλληλένδετη σχέση από πολύ νωρίς, και συγκεκριμένα από την εποχή των ευαγγελιστών και αποστόλων και μετέπειτα απο τους Πατέρες της Εκκλησίας. Η σχέση αυτή έλαβε την μορφή μίας μετάπλασης της φιλοσοφικής ορολογίας και γλώσσας, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τη βασική διάκριση κτιστού και ακτίστου, καθώς και την διδασκαλία της Εκκλησίας για τους «δημιουργικούς λόγους των όντων». Η ανά χείρας μελέτη, επιπροσθέτως, σκιαγραφεί και τη σχέση της ορθόδοξης θεολογίας με την τέχνη - πολιτισμό, καθώς ο λόγος της Εκκλησίας, εκτός από λόγος θεραπείας και σωτηρίας, οφείλει να είναι πάντοτε και λόγος πολιτικός, αντιεξουσιαστικός και πολιτιστικός. Κατά τον Ματσούκα, οι οικουμενικές αξίες του ελληνισμού αφομοιώθηκαν οργανικά από έναν διαχρονικά ρέοντα πολιτισμό, που ονομάστηκε «βυζαντινός ελληνορθόδοξος πολιτισμός». Αλλά και ο ονομαζόμενος νεοελληνικός πολιτισμός, συνεχιστές και μέτοχοι του οποίου είμαστε και εμείς σήμερα, αποδεικνύεται ότι είναι οξύτατα αντιειδωλολατρικός, διότι ενώνει τα αισθητά με τα νοητά, την ύλη με το πνεύμα, το σώμα με τη ψυχή, με τη συνδρομή ιδιαίτερα της χριστιανικής Ορθοδοξίας. Η επίδραση της ορθόδοξης θεολογίας σε αυτόν τον πολιτισμό είναι εμφανής στα έργα πολλών Ελλήνων πεζογράφων και ποιητών, όπως του στρατηγού Μακρυγιάννη, του Νίκου Καζαντζάκη και του Κωνσταντίνου Καβάφη, στις τέχνες, στην μουσική και, στην ζωγραφική.
    • Abstract This dissertation deals with interdisciplinary and cross-thematic approaches to the work of the dogmatologist Nikos Matsoukas, as well as the dialogue of Orthodox theology with science, philosophy and art - culture, especially Byzantine and Modern Greek. It highlights the meeting of theology with the sciences of physics, biology, and mathematics and the testimony of the unity of a living body, the unity of the world and life, felt and conceivable, physics and metaphysics. Theological language assimilates and transforms scientific and philosophical elements, going beyond any disruptive approach and removing two nature (spirit – matter) perceptions. Matsouka's emphasis on the dual theological methodology of the Fathers of the Church, which avoids any conflict between theology and science, as happened in the West, is also highlighted by the uniform methodology followed by the methodical theologians. The study also focuses on the functional relationship developed between theology and philosophy. Philosophy is an original creation of the Greek genius, while from the beginning of its appearance it was interwoven with the sciences which it presupposed. In the fatherly texts it was sometimes called beneficial and sometimes persecuted as demonic, when it attempted to replace the dogmatic teaching of the Church with its own findings, not separating the charismatic from the scientific theology. Between philosophy and theology, an organic and interrelated relationship was cultivated from very early on, namely from the time of the evangelists and apostles and later from the Fathers of the Church. This relationship took the form of a change in philosophical terminology and language, with typical examples of the basic distinction between “created” and “not created”, as well as the Church's teaching on the "creative reasons of beings". This study also outlines the relationship between Orthodox theology and art and culture, as the word of the Church, in addition to a reason for healing and salvation, must always be political, anti-authoritarian and cultural. According to Matsoukas, the universal values of Hellenism were organically assimilated by a timeless flowing civilization, called "Byzantine Greek Orthodox culture". But also the so-called modern Greek culture, continuators and shareholders of which we are today, turns out to be acutely anti-idolatric, because it unites the felt with the conceivable, the matter with the spirit, the body with the soul, with the help of Christian Orthodoxy in particular. The influence of Orthodox theology on this culture is evident in the works of many Greek novelists and poets, such as General Makryiannis, Nikos Kazantzakis and Konstantinos Cavafy, in the arts, music and, in painting.
  14. Items in Apothesis are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.