Η βυζαντινή εικόνα της γεννήσεως του Χριστού: από τις βιβλικές πηγές και την αρχαιοελληνική της διαλεκτική στην δογματική της έκφραση και την ορθόδοξη εκκλησιολογία

  1. MSc thesis
  2. Κόττης, Κωνσταντίνος
  3. Σπουδές στην Ορθόδοξη Θεολογία (ΟΡΘ)
  4. 28 September 2019 [2019-09-28]
  5. Ελληνικά
  6. 188
  7. Μαράς, Αναστάσιος
  8. Μαράς, Αναστάσιος | Μαντζανάρης, Κωνσταντίνος
  9. Γέννηση Χριστού | Βυζαντινή εικόνα | Ερμηνεία | Διαλεκτική
  10. 1
  11. 194
  12. 85
  13. 0
  14. Τί είναι η θεολογία σήμερα / Jurgen Moltmann
    • Η βυζαντινή εικόνα της Γεννήσεως του Χριστού αναλύεται συνήθως στο πλαίσιο της ιστορίας της βυζαντινής τέχνης, με κύριο μέσο τις σχετικές φιλολογικές πηγές, την σύγκριση μεταξύ των σωζόμενων παραστάσεων της και την διερεύνηση των συνδέσεών της με το δόγμα της Γ΄ Οικουμενικής της Εφέσου του 431, της Δ΄ Οικουμενικής της Χαλκηδώνας του 451 και της Ζ΄ Οικουμενικής της Νικαίας του 787. Στην συνθετική αυτή παράσταση θεμελιώδη θέση καταλαμβάνει ένα σπηλαιώδες όρος, σε αντίθεση με τις βιβλικές πηγές οι οποίες μαρτυρούν εναπόθεση του βρέφους – Χριστού σε φάτνη και προσκύνηση των Μάγων σε οίκο. Ο Ιωσήφ εκτελέσθηκε στατικά, έχοντας πολύ συχνά μία συγκεκριμένη στάση σώματος. Γενικότερα οι συμπληρωματικές μορφές της εικόνας, όπως οι Μάγοι και οι ποιμένες, δεν τοποθετούνται ποτέ εντός του ιερού σπηλαίου και της φάτνης. Πολύ συχνά μια ιερή ακτίνα φωτός εισέρχεται από ψηλά μέσα στο σπήλαιο διαπερνώντας το όρος, με ένα τρόπο ο οποίος διαφοροποιείται από τον βιβλικό αστέρα του Ματθαίου, ο οποίος σιωπηρά οδήγησε τους Μάγους στην Βηθλεέμ. Δυσερμήνευτη είναι και η σκηνή του λουτρού με μία έως τρεις μαίες, ο τρόπος απεικόνισης του όρους, καθώς και η παρουσία του λιτού φυτικού διακόσμου. Είναι φανερό πως στην εικόνα εντάσσονται στοιχεία με έναν ιδιαίτερο τρόπο, ώστε να διδαχθεί σιωπηλά η αλήθεια του μεγάλου χριστιανικού μυστηρίου, πέρα από την τυπική βιβλική αφήγηση. Οι λειτουργικές τέχνες δεν αυτονομούνται μέσα στο χριστιανικό ναό περιχαρακωμένες στο θέμα τους, αλλά εντάσσονται οργανικά εκφράζοντας μια μυστηριακή αλληγορία, κυρίως σε ευχαριστιακό και εσχατολογικό επίπεδο. Ο μελετητής εύκολα αντιλαμβάνεται πως η εικόνα της Γεννήσεως του Χριστού προεκτείνεται πέρα από την βιβλική της διάσταση και ενοποιώντας τον συμβατικό χρόνο. Στην παρούσα τελική μεταπτυχιακή εργασία, προσεγγίζουμε ερμηνευτικά την συγκεκριμένη βυζαντινή εικόνα, αφού πρώτα ακολουθήσουμε την πορεία της εικαστικής της εξέλιξης. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στο να αναδειχθεί το τι ενδεχομένως προσλαμβάνεται από την αρχαία ελληνική φιλοσοφία και τέχνη και η επίδραση των παράλληλων θεολογικών και ιστορικών γεγονότων, της παράδοση των Αγίων Τόπων και της βυζαντινής ναοδομίας και θεώρησης.
    • The Byzantine icon of the Nativity of Christ is usually analyzed in the context of Byzantine art, focusing primarily on the relevant literary sources, with comparing between surviving presentations, and in a connection with the doctrine of the 3th Ecumenical Council of Ephesus in 431, 4th Ecumenical of Chalcedon in 451 and 7th Ecumenical of Nicaea in 787. In this synthetic representation a cavernous mountain plays a dominant role, in contrast to the biblical sources which testify the Christ's manger and the adoration of the Magi into a house. Joseph has statically painted and very often in a specific body position. In general, complementary figures of this icon, such as the Magi and the Shepherds, are never placed into the cavernous mountain. Very often a ‘‘stellar’’ ray of light enters the mountain and goes to the manger and Christ, and looks different from the biblical ‘‘star’’ of Matthew, who tacitly led the Magi to Bethlehem. Miscellaneous cases are the bath scene with one to three midwives, the way that the artists portrayed the mountain as well as the presence of simple plant decoration. The above demonstrates that the icon has embedded in a particular way scenes and elements in order to silently teach the truth of the great Christian mystery beyond the standard biblical narrative. The liturgical arts are not autonomous into a Christian temple confined to their title, but express a mystical allegory, mainly at the Eucharistic and eschatological level. Scholars easily understands that the icon of the Nativity of Christ extends beyond its biblical dimension and unifies historical time. In this final postgraduate thesis, we theologically analyze this icon after first following the course of its artistic development. Particular emphasis was placed on highlighting what might be absorbed by ancient Greek philosophy and art and the influence of parallel theological and historical acts, the tradition of the Holy Land, and Byzantine architecture and theology.
  16. Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Διεθνές