Στόχος: Καθημερινά λαμβάνουν χώρα πολυάριθμες φυσικές καταστροφές σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι φυσικές καταστροφές αφήνουν πίσω τους χιλιάδες τραυματίες και νεκρούς και ένα τεράστιο αντίκτυπο στην κοινωνική και οικονομική ζωή. Υγειονομικές ομάδες καλούνται να ανταποκριθούν άμεσα στις καταστροφές προκειμένου να παράσχουν ποιοτική υγειονομική φροντίδα στους πληγέντες. Η αποτελεσματική λειτουργία τους εξαρτάται άμεσα από τα χαρακτηριστικά και τις δεξιότητες του ηγέτη τους. Σκοπός είναι η ανάδειξη των χαρακτηριστικών των αποτελεσματικών ηγετών κατά την ανταπόκριση υγειονομικών ομάδων σε φυσικές καταστροφές.
Μεθοδολογία: Έγινε συστηματική ανασκόπηση της βιβλιογραφίας στην ηλεκτρονική βάση δεδομένων Pubmed. Πραγματοποιήθηκε θεματική ανάλυση των αποτελεσμάτων προκειμένου να αναδειχθούν τα χαρακτηριστικά του αποτελεσματικού ηγέτη καθώς και τα είδη της αποτελεσματικής ηγεσίας στις φυσικές καταστροφές.
Αποτελέσματα: Συμπεριλήφθηκαν δεκαπέντε δημοσιεύσεις. Οι κυριότερες κατηγορίες των χαρακτηριστικών ήταν τα «χαρακτηριστικά της προσωπικότητας», οι «ηγετικές δεξιότητες», οι «μη τεχνικές δεξιότητες», οι «δεξιότητες στην διαχείριση καταστροφών», η «αντίληψη της οργανωτικής δομής» και οι «γενικές γνώσεις». Αντίστοιχα στα είδη ηγεσίας καταδείχθηκε η χρησιμότητα του αυταρχικού στυλ στην οξεία φάση των φυσικών καταστροφών και συνεργατικές μορφές ηγεσίας στην φάση αποκατάστασης.
Συζήτηση - Συμπεράσματα: Παρότι η λειτουργία των υγειονομικών ομάδων έχει μελετηθεί εκτενώς σε κλινικό περιβάλλον, υπάρχει ένδεια της βιβλιογραφίας σε περιβάλλον καταστροφών. Εγγενή χαρακτηριστικά των φυσικών καταστροφών δεν έχουν επιτρέψει την μελέτη της υγειονομικής ηγεσίας με επιστημονικά δομημένο τρόπο. Η υπάρχουσα μελέτη παρέχει την βάση για την κατάλληλη επιλογή αλλά και στοχευμένη εκπαίδευση των υγειονομικών που θα κληθούν να αναλάβουν θέσεις ηγεσίας κατά την ανταπόκριση σε φυσικές καταστροφές. Καθότι η ηγεσία δεν είναι αυτονόητη, αλλά κερδίζεται μέσα από την εκπαίδευση.
Aim: A plethora of natural disasters occurs globally every day. Natural disasters leave behind thousands of injured and dead and they have a huge impact on social and economical life. Medical teams are called upon to respond directly to disasters in order to provide high-quality medical care to the affected population. Their effective function depends highly on the characteristics and skills of their leader. The aim is to highlight the characteristics of effective leaders in medical disaster response to natural disasters.
Methodology: A systematic review of the literature in the database Pubmed was carried out. A thematic analysis of the results was carried out in order to highlight the characteristics of the effective leader as well as the types of effective leadership in natural disasters.
Results: Fifteen publications were included. The main categories of characteristics were "personality traits", "leadership skills", "non-technical skills", "disaster management skills", "organizational structure perception" and "general knowledge". Concerning the types of leadership, was demonstrated the usefulness of authoritarian style in the acute phase of natural disasters and cooperative forms of leadership in the reconstruction phase.
Discussion - Conclusions: Although the function of medical teams has been extensively studied in a clinical setting, there is paucity of literature in the disaster setting. Inherent features of natural disasters pose a significant barrier to the study of medical leadership in a scientifically structured way. The existing study provides a basis for the appropriate selection and recruitment as well as targeted training of healthcare professionals who will be called upon to take leadership positions in responding to natural disasters. Leadership is not granted, but gained through training.
Υγειονομική Ανταπόκριση σε Φυσικές Καταστροφές: Χαρακτηριστικά Αποτελεσματικού Ηγέτη. Συστηματική Ανασκόπηση.