Εισαγωγή: Η προσφορά αίματος, στα πλαίσια εθελοντικής πρωτοβουλίας ή περιβαλλοντικών αναγκών, αποτελεί όχι μόνο μία ιατρική ανάγκη, αλλά και μία κοινωνική και ανθρωπιστική δράση. Οι παρατηρούμενες δημογραφικές αλλαγές και οι εξελίξεις στο χειρουργικό θεραπευτικό πεδίο των τελευταίων ετών έχουν οδηγήσει σε αύξηση των αναγκών αίματος και υπογραμμίζουν την ανάγκη δημιουργίας μιας μόνιμης δεξαμενής εθελοντών αιμοδοτών.
Σκοπός : Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η διερεύνηση και η σύγκριση των κινήτρων και των περιοριστικών παραγόντων εθελοντών αιμοδοτών και αιμοδοτών «εξωτερικού περιβάλλοντος», με στόχο την ανάδειξη πιθανών διαφοροποιητικών στοιχείων, που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν στο σχεδιασμό στρατηγικών προσέλκυσης και ενημέρωσης, εστιασμένων σε υποομάδες-στόχους, ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε κατηγορίας. Το Μοντέλο Πεποιθήσεων για την Υγεία (ΜΠΥ) αποτελεί ένα γνωστικό μοντέλο «αξίας-προσδοκίας» και θεωρητικό ερμηνευτικό εργαλείο της συμπεριφοράς των υποκειμένων σε θέματα υγείας, επιστρατεύοντας το δίπολο αναπαραστάσεων «πρόσληψη της απειλής» μιας ασθένειας και «αξιολόγηση της συμπεριφοράς» για την εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με το παρατηρούμενο γνωστικό και συμπεριφορικό πλαίσιο και έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως σε μελέτες συμπεριφοράς υγείας, όπως η παρούσα.
Μέθοδος: Η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με τη χορήγηση ανώνυμου ερωτηματολογίου βασισμένου στο ΜΠΥ για τη μελέτη των γνώσεων, των περιορισμών και των αναφερόμενων κινήτρων 261 ατόμων που αιμοδότησαν στο Γενικό Νοσοκομείο Αττικής Θριάσιο από 1 Ιανουαρίου έως 1 Μαρτίου 2020. Η ανάλυση των απαντήσεων πραγματοποιήθηκε με τη χρήση του στατιστικού προγράμματος SPSS. Συμπληρωματικά χορηγήθηκε ελληνική μετάφραση της κλίμακας μέτρησης στρες Κ6+ για την εκτίμηση της ψυχολογικής κατάστασης των αιμοδοτών τις τελευταίες 30 ημέρες.
Αποτελέσματα: Το δείγμα της παρούσης έρευνας περιλάμβανε συνολικά 261 αιμοδότες, από τους οποίους η πλειοψηφία ήταν άνδρες (88.5%), ηλικίας 40-50 ετών (36,4%), έγγαμοι (53,3%), απόφοιτοι Λυκείου (49,4%) και απασχολούνταν ως ιδιωτικοί υπάλληλοι (55,6%). Ποσοστό 93,1% έχει αιμοδοτήσει ξανά στο παρελθόν, ενώ οι περισσότεροι (53,8%) έδιναν αίμα για ασθενή κατά την ημέρα της αιμοδοσίας. Οι περισσότεροι συμμετέχοντες ήταν ενήμεροι τόσο των ειδικών συνθηκών αυξημένων αναγκών αίματος όσο και των ελλείψεων που παρατηρούνται στη χώρα μας, φοβούμενοι για τη δυσκολία εύρεσης αίματος (49,8%) ή τις συνέπειες μιας πιθανής έλλειψης αποθεμάτων στην περίπτωση που το χρειαστούν (72,5%). Μεγάλο ποσοστό των ερωτώμενων θεωρεί ότι η αιμοδοσία αποτελεί μία πράξη προσφοράς στο κοινωνικό σύνολο (92,8%) και είναι ωφέλιμη για την υγεία (86,6%), ενώ λιγότεροι ανέφεραν ως λόγο αιμοδοσίας την εξέταση για έλεγχο μεταδιδόμενων νοσημάτων (24,6%), το δικαίωμα δωρεάν ιατρικών εξετάσεων (36,1%) ή τη χορήγηση αιμοδοτικής άδειας (13,9%). Το περιορισμένο ωράριο των υπηρεσιών αιμοδοσίας αποτελεί το βασικότερο αναφερόμενο εμπόδιο (32,8%) και ακολουθεί ο φόβος ανεπιθύμητων συμβαμάτων (15,6%). Οι υπενθυμίσεις μέσω τηλεφώνου ή ηλεκτρονικής αλληλογραφίας (email) και η προβολή διαφημιστικών μηνυμάτων στην τηλεόραση θα παρότρυνε προς αιμοδοσία ποσοστό 54,7% των αιμοδοτών, ενώ το 80,7% αυτών υπογραμμίζει την ανάγκη ενημέρωση του ευρύτερου κοινού. Ποσοστό 84,9% των ερωτώμενων πιστεύουν ότι μπορούν να γίνουν τακτικοί αιμοδότες, ενώ ένα σημαντικό ποσοστό των αιμοδοτών αισθάνονται αγχωμένοι συνέχεια (5.33%) ή τον περισσότερο καιρό (15.57%).
Συμπέρασμα: Η σωστά σχεδιασμένη μελέτη των στάσεων, πεποιθήσεων και αναφερόμενων ανασταλτικών παραγόντων των επιμέρους υποομάδων πληθυσμού αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη χάραξη μιας αποτελεσματικής στρατηγικής προσέλκυσης και διατήρησης αιμοδοτών. Ο αλτρουισμός και το αίσθημα κοινωνικής ευθύνης και προσφοράς κινητοποιούν την πλειοψηφία των εθελοντών αιμοδοτών, παρατήρηση που θα πρέπει να ενσωματωθεί στις στρατηγικές προσέλκυσης του μεγάλου αριθμού δοτών αντικατάτασης με στόχο τη μετατροπή τους σε εθελοντές. Προς αυτή την κατεύθυνση θα μπορούσε να συμβάλει η προσφορά μη οικονομικών κινήτρων, ανάλογα με τις ανάγκες και προτιμήσεις κάθε πληθυσμιακής ομάδας, χωρίς να αλλοιώνεται η έννοια του εθελοντισμού και της κοινωνικής προσφοράς. Ο κύριος αναφερόμενος ανασταλτικός παράγοντας της παρούσας έρευνας σχετίζεται με το περιορισμένο ωράριο λειτουργίας των υπηρεσιών αιμοδοσίας, η διεύρυνση του οποίου τίθεται ως ανάγκη και προϋπόθεση για τη διευκόλυνση προσέλκυσης περισσότερων αιμοδοτών, ιδιαίτερα των εργαζόμενων με πλήρη απασχόληση. Οι εκστρατείες ενημέρωσης του κοινού σχετικά με τη διαδικασία της αιμοδοσίας και τις αυξημένες αιμοδοτικές ανάγκες της χώρας μας και η αποστολή υπενθυμίσεων με στόχο την επάνοδο των αιμοδοτών μετά το πέρας του απαραίτητου μεσοδιαστήματος αποτελούν παράδειγμα δράσεων με στόχο την εξασφάλιση επαρκών αποθεμάτων αίματος και την απρόσκοπτη λειτουργία του συστήματος υγείας
Introduction: Blood donation, either from volunteers or replacement donors, doesn’t constitute only a medical need, but also a social and humanitarian action. Recent demographic changes and developments in the field of surgery have led to an increase in blood needs highlighting the need to create a permanent pool of volunteer blood donors.
Aim: The purpose of this paper is to detect and compare the incentives and limitations of voluntary and replacement blood donors and further reveal possible differentiating factors that could be applied in the designing of recruitment and informative strategies, according to the particular characteristics of each target group. The Health Belief Model (HBM) is a "value-expectation" cognitive model and a theoretical interpretive tool of health behavior. It is based on a duplicate of representations, regarding "the way of receiving a disease threat" and "behavior evaluation", in order to extract conclusions about the observed cognitive and behavioral context, and has been widely used in similar health behavioral studies.
Methodology: Data was collected by answering an anonymous questionnaire based on the HBM, aimed to examine knowledge, limitations and reported motivations of 261 people who donated blood at the General Hospital of Attica Thriasio from January 1 to March 1, 2020. The analysis was performed the use of the SPSS statistical program. In addition, a Greek translation of the K6 + stress measurement scale was provided to assess blood donors’ psychological state during the last 30 days.
Results: Our sample included a total of 261 blood donors, the majority of whom were men (88.5%), aged 40-50 years (36.4%), married (53.3%), high school graduates(49.4%), working as private employees (55.6%). A percentage equal to 93.1% have donated blood in the past, while most (53.8%) donated blood for a patient during the present donation. Most participants were aware of both the conditions of increased blood needs and the blood shortages observed in our country, expressing their concern about the difficulty of acquiring blood units (49.8%) or the consequences of a possible shortage of supplies in case they need it (72.5 %). A large percentage of respondents believe that blood donation is an act of contribution to society (92.8%) or beneficial for their health (86.6%), while fewer mentioned the chance for communicable diseases examination (24.6%), the conduction of free medical examinations (36.1%) or the paid day off work (13.9%) as a blood donation reasons. The limited working hours of blood donation services are the main obstacle mentioned by the participants (32.8%), followed by the fear of adverse events (15.6%). Reminders in the form of telephone calls or e-mail notifications and relevant advertisements seen on television would encourage 54.7% of blood donors to donate blood, while 80.7% of them emphasize the need for the general public to be informed. 84.9% of respondents believe that they can manage to turn into regular blood donors, while a significant percentage of participants mentioned that they feel stressed constantly (5.33%) or most of the time (15.57%).
Conclusion: A properly designed study of the attitudes, beliefs and reported inhibitory factors of population subgroups is a key factor for the development of an effective recruiting blood donors strategy. Altruism and social responsibility motivate the majority of volunteer blood donors, a remark that should be incorporated into strategies aiming to recruit replacement donors in order to to turn them into volunteers. Non-financial incentives, depending on the needs and preferences of each population subgroup, could contribute towards this goal, without altering the concept of volunteering and social contribution. The limited opening hours of blood donation services seems to be the main barrier, thus its expansion raises as a necessity and a prerequisite for the recruitment of more blood donors, especially full-time employees. Examples of actions aimed at ensuring adequate blood supply and the smooth operation of the health system include public information campaigns regarding the blood donation process and the increased blood donation needs of our country and reminders aimed at the return of blood donors after the necessary time interval.
Εφαρμογή του Μοντέλου Πεποιθήσεων για την Υγεία σε εθελοντές αιμοδότες και αιμοδότες περιβάλλοντος σε Γενικό Νοσοκομείο της Αττικής. Περιγραφή: 130814__ΣΕΡΕΤΗ_ΧΡΙΣΤΙΝΑ.pdf (pdf)
Book Reader Άδεια: Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Διεθνές Μέγεθος: 3.7 MB
Εφαρμογή του Μοντέλου Πεποιθήσεων για την Υγεία σε εθελοντές αιμοδότες και αιμοδότες περιβάλλοντος σε Γενικό Νοσοκομείο της Αττικής. - Identifier: 91738
Internal display of the 91738 entity interconnections (Node labels correspond to identifiers)
Εφαρμογή του Μοντέλου Πεποιθήσεων για την Υγεία σε εθελοντές αιμοδότες και αιμοδότες περιβάλλοντος σε Γενικό Νοσοκομείο της Αττικής.