Παραδοσιακές προσεγγίσεις και σύγχρονες τάσεις στην κριτική της λογοτεχνίας: Ο ρόλος του διαδικτύου στη λογοτεχνική κριτική

Traditional Approaches and Contemporary Trends in Criticism of Literature: The Role of the Internet in Literary Criticism (Αγγλική)

  1. MSc thesis
  2. Βαγγελινός, Δημήτριος
  3. Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων (ΔΠΜ)
  4. 15 Σεπτεμβρίου 2018 [2018-09-15]
  5. Ελληνικά
  6. 87
  7. Καγιαδάκη, Μαρία
  8. Καγιαδάκη, Μαρία | Καλαμαρά, Παρασκευή
  9. Λογοτεχνική κριτική | βιβλίο | διαδίκτυο | ιστολόγιο | κόσμος της τέχνης | κριτικός της λογοτεχνίας | σχολές λογοτεχνικής κριτικής | Literary criticism | book | internet | blog | artworld | literary critic | schools of literary criticism
  10. 2
  11. 68
  12. 26
  13. Οι τεχνολογικές εξελίξεις των τελευταίων δεκαετιών έχουν επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τις λειτουργίες των σύγχρονων κοινωνιών και κατ’ επέκταση τον τρόπο ζωής των ανθρώπων. Ιδιαίτερα η ανάπτυξη των προσωπικών υπολογιστών και του διαδικτύου έχουν συμβάλλει στη δημιουργία ενός ψηφιακού κόσμου που λειτούργει παράλληλα με τον πραγματικό και ταυτόχρονα διαμορφώνει νέα ήθη και αξίες στις υπό διαμόρφωση κοινωνίες. Οι πληροφορίες διαχέονται μέσω του διαδικτύου με ανεξέλεγκτο τρόπο, οι γνώσεις προσφέρονται σε αυτό δίχως περιοριστικά πλαίσια και καθένας έχει τη δυνατότητα να εκφράσει την άποψη του δημόσια, τεκμηριώνοντας την είτε με τρόπο επιστημονικό, είτε υιοθετώντας μια καθαρά προσωπική γνώμη. Σε αυτό το πλαίσιο των νέων ψηφιακών κοινωνικών πλεγμάτων έχουν δημιουργηθεί στο διαδίκτυο μια σειρά από προσωπικά ιστολόγια και ιστοσελίδες που επιχειρούν να εκφέρουν άποψη για διαφορετικά θέματα που απασχολούν την κοινωνία. Η λογοτεχνία ως μέρος του ευρύτερου χώρου της τέχνης απασχολεί με τα έργα της ένα σημαντικό κομμάτι των σύγχρονων κοινωνιών. Ο τρόπος αναγνώρισης ενός λογοτεχνικού έργου εξαρτάται ως κάποιο βαθμό από τις κριτικές που αυτό έχει και την επιρροή τους στο αναγνωστικό κοινό. Τα τελευταία χρόνια τα προσωπικά ιστολόγια και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν αναπόσπαστο εργαλείο της καθημερινότητας, ιδιαίτερα των νεότερων ανθρώπων. Μέσα σε αυτά διαμορφώνονται μια σειρά από κριτικές θέσεις που επηρεάζουν σημαντικά τις αναγνωστικές συνήθειες των ατόμων που τα παρακολουθούν. Όλη αυτή η μετατόπιση του διαλόγου για τη λογοτεχνική κριτική από τον πραγματικό κόσμο στο ψηφιακό επιδρά τόσο στο θεωρητικό πλαίσιο όπου στηρίζεται όσο και στη σημασία του κριτικού για τη λογοτεχνία αλλά και τα εφόδια που θα πρέπει να έχει ώστε να ανταπεξέλθει στο έργο του. Με γνώμονα την παραπάνω προβληματική, η παρούσα εργασία προσπαθεί να απαντήσει σε μια σειρά από ερευνητικά ερωτήματα που σχετίζονται: α.) με την ερμηνεία του κόσμου της τέχνης και τον τρόπο που τον αντιλαμβάνονται οι κριτικοί της λογοτεχνίας, β.) με το τι είναι η λογοτεχνική κριτική, ποιες είναι οι θεωρητικές σχολές που επηρέασαν τον τρόπο λειτουργίας της αλλά και ποιος είναι ο ρόλος του κριτικού, ιδιαίτερα την εποχή του διαδικτύου και των νέων τεχνολογιών και γ.) ποια ήταν η πορεία της νεοελληνικής λογοτεχνικής κριτικής σκέψης στο πέρασμα των αιώνων και πως αυτή διαμορφώνεται από τις τεχνολογικές εξελίξεις του 21ού αιώνα. Πιο συγκεκριμένα επιλέχθηκε μια δομή που παρουσιάζεται με τέτοιο τρόπο ώστε να προβάλλει ορισμένα βασικά πεδία που αλληλεπιδρούν στη διαμόρφωση της σύγχρονης λογοτεχνικής κριτικής σκέψης. Το πρώτο μέρος αφορά τη μεθοδολογία που θα ακολουθηθεί στη διάρκεια της εργασίας, αναλύεται η ποιοτική μέθοδος ως διαδικασία εξαγωγής αξιόπιστων αποτελεσμάτων και αναφέρονται οι δευτερογενείς πηγές δεδομένων που λήφθηκαν υπόψη για τη συγγραφή της παρούσας διπλωματικής.. Στο δεύτερο μέρος γίνεται μια παρουσίαση του κόσμου της τέχνης και της ευρύτερης πολιτιστικής βιομηχανίας, θέλοντας με αυτόν τον τρόπο να εξοικειωθεί ο αναγνώστης με τον περιβάλλοντα χώρο στον οποίο ανήκει ο κριτικός της λογοτεχνίας. Στην συνέχεια αναλύεται το γενικότερο θεωρητικό πλαίσιο όπου εντάσσεται η λογοτεχνική κριτική και παραθέτονται οι κυριότερες σχολές κριτικής σκέψεις που επηρέασαν διαχρονικά τους κριτικούς της λογοτεχνίας. Στο τέταρτο μέρος ασχολούμαστε με την πορεία της νεοελληνικής κριτικής σκέψης, όπως αυτή διαμορφώθηκε από το 19ο αιώνα έως τις μέρες μας. Το κεφάλαιο αυτό περιλαμβάνει και μια πρώτη προσέγγιση σε σχέση με την επίδραση του διαδικτύου στον τρόπο αξιολόγησης των λογοτεχνικών κειμένων στις αρχές του 21ου αιώνα. Το πέμπτο κεφάλαιο επικεντρώνεται στο περιεχόμενο και το σκοπό των ερωτηματολογίων που χρησιμοποιήθηκαν κατά την έρευνα, καθορίζονται τα κριτήρια των κριτικών που επιλέχθηκαν ώστε να απαντήσουν τα ερωτηματολόγια και παρουσιάζονται κάποια στοιχεία βιογραφικού χαρακτήρα για κάθε έναν από αυτούς. Στο τελευταίο μέρος παρουσιάζονται αναλυτικά τα αποτελέσματα των συνεντεύξεων και επισημαίνονται καίριες θέσεις των κριτικών που αφορούν τις απόψεις τους γύρω από την εξέλιξη της λογοτεχνικής κριτικής, τη σημασία των νέων τεχνολογιών σε αυτήν και το ρόλο του κριτικού ως αναπόσπαστο κομμάτι του κόσμου της τέχνης. Μέσα από την παραπάνω διαδικασία γίνεται μια προσπάθεια να οριοθετηθεί ο ρόλος των κριτικών της λογοτεχνίας τόσο με γνώμονα τη θέση τους ως φορείς του ευρύτερου κόσμου της τέχνης όσο και ως παραγόντων που επηρεάζουν τη σύγχρονη λογοτεχνική παραγωγή. Η εργασία αυτή επιδιώκει να συνδέσει τους κριτικούς της λογοτεχνίας, ως φορείς της τέχνης, με το θεωρητικό υπόβαθρο του αντικειμένου τους αλλά και τις τεχνολογικές εξελίξεις που επηρεάζουν με άμεσο τρόπο το έργο τους. Στις περισσότερες περιπτώσεις βιβλιογραφικών αναφορών που συναντήσαμε για την έρευνα της παρούσας εργασίας, οι συγγραφείς επικεντρώνονται μεμονωμένα σε κάποιες από τις παραπάνω θεματολογίες. Έτσι συναντάμε έργα που εστιάζουν στον κόσμο της τέχνης γενικά, άλλα που ασχολούνται με το ρόλο του κριτικού, κάποια τα οποία επικεντρώνονται στις σχολές κριτικής σκέψεις και ορισμένα που μιλούν για τη χρήση των υπολογιστών και των νέων τεχνολογιών στις σύγχρονες κοινωνίες. Σημαντικός σκοπός της παρούσας διπλωματικής είναι να ξεκινήσει έναν ακαδημαϊκό διάλογο για τη θέση του κριτικού συνολικά, τόσο σε σχέση με το θεωρητικό πλαίσιο, βάση του οποίου λειτουργεί, όσο και λαμβάνοντας υπόψη τις αλλαγές που συντελούνται με την ενσωμάτωση του διαδικτύου στην καθημερινότητα των ανθρώπων.
    • Τις τελευταίες δεκαετίες ο ψηφιακός κόσμος αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του τρόπου οργάνωσης των κοινωνιών. Οι πληροφορίες και οι γνώσεις που διαχέονται μέσω των υπολογιστών και του διαδικτύου καθορίζουν σε σημαντικό βαθμό την προσωπικότητα και τις απόψεις των σύγχρονων ανθρώπων. Μέσα από τις ψηφιακές τεχνολογίες οι άνθρωποι αποκτούν απεριόριστη πρόσβαση στη γνώση ακόμα και για θέματα που τους ήταν άγνωστα μέχρι πρότινος. Παράλληλα δίνεται η δυνατότητα σε όλο και περισσότερους ανθρώπους να εκφέρουν την προσωπική τους άποψη δημόσια και δίχως να περιορίζονται από κάποιους συμβατικούς κοινωνικούς κανόνες. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο έχει αναπτυχθεί ένας δημόσιος διαδικτυακός διάλογος που αφορά τη λογοτεχνική κριτική. Σταδιακά έχουν δημιουργηθεί μια σειρά από προσωπικά ιστολόγια και ιστοσελίδες όπου μεμονωμένα άτομα έχουν τη δυνατότητα να εκφέρουν τη γνώμη τους για τη σύγχρονη αλλά και την παλαιότερη λογοτεχνική παραγωγή. Η ευκολία πρόσβασης στο διαδίκτυο και η αποδοχή του από μια μεγάλη μερίδα της κοινωνίας επιτρέπει σε αυτούς τους σύγχρονους κριτικούς να αποκτήσουν μεγάλη αναγνωρισιμότητα και επιρροή απέναντι στο αναγνωστικό τους κοινό. Αντίθετα ο ρόλος των επαγγελματιών κριτικών τίθεται όλο και περισσότερο υπό αμφισβήτηση, ενώ παράλληλα έχει ξεκινήσει ένας γενικότερος διάλογος γύρω από τον τρόπο λειτουργίας της λογοτεχνικής κριτικής στο σύγχρονο ψηφιακό κόσμο. Η παρούσα εργασία επικεντρώνεται στη λειτουργία της λογοτεχνικής κριτικής κάτω από τις συνθήκες που προαναφέρθηκαν, στο ρόλο των κριτικών, επαγγελματιών ή μη, ως φορέων του κόσμου τέχνης και στη συνέπεια ή τη διαφοροποίηση που προκύπτει από την εξέλιξη του συγκεκριμένου χώρου, σε σχέση με το θεωρητικό υπόβαθρο που πρεσβεύει. Για το σκοπό αυτό προσεγγίσαμε ορισμένους κριτικούς της λογοτεχνίας, με διαφορετικό εκπαιδευτικό και επαγγελματικό υπόβαθρο, με ξεχωριστό αναγνωστικό κοινό, έχοντας ως κύριο στόχο: α) να κατανοήσουμε πως αντιλαμβάνονται το ρόλο τους ως φορείς του κόσμου της τέχνης, β) να μας εξηγήσουν τον τρόπο με τον οποίο αυτοί αντιμετωπίζουν τη λογοτεχνική κριτική, γ) να εκφέρουν τις απόψεις τους σε σχέση με την αξία και τη σημασία των διαφορετικών μορφών κριτικής όπως αυτές παρουσιάζονται στα πλαίσια που δημιουργούνται μέσα από την ολοένα αυξανόμενη επιρροή του ψηφιακού κόσμου στις σύγχρονες κοινωνίες.
    • During the last decades the digital world has been integral part of the way that societies are organized. Information and knowledge that is defused via computers and the internet determine in a significant degree the modern man’s personality and opinions. Through digital technologies people gain absolute access to knowledge even of unknown subjects to them until recently. Besides more and more people are given the opportunity to express their personal view publicly, without being restricted by specific contractual rules. In this framework an online public debate that concerns literary criticism has been developed. A series of personal blogs and websites in which individuals have the ability to express their opinion on modern or past literary production have been created gradually. The easy of the access to the internet and its acceptance by a large section of society allows modern critics to obtain sufficient recognition and influence on their readership. On the contrary, the role of professional critics is in dispute, while a general dialogue about the way that literary criticism works in the modern digital world has begun. The current dissertation focuses on the function of literary criticism under the aforementioned circumstances, the role of the critics (professional or amateur) as sectors of the world of art and the result or the dissimilarity that arises from the evolution of this particular field, in relation to the theoretical background that it advocates. Serving this purpose we approached some literary critics, with a different educational and professional background, with a special readership, having as a main aim: a) the comprehension of how they perceive their role as sectors of the world of art, b) their explanation of the way they confront with literary criticism, c) the expression of their opinions on the value and the importance of different forms of criticism as they are presented in the frameworks that are created by the consecutive, increasing influence of the digital world in modern societies.
  15. Αναφορά Δημιουργού 4.0 Διεθνές