Εικόνα 1 Παραγωγή Λαβρακιού στις Μεσογειακές χώρες 2014-2019. H Ελλάδα αυτό το διάστημα είναι σταθερά στη δεύτερη θέση με παραγωγή 55.200 τόνων το 2019. Πηγή: FEAP, 2021. 1
Εικόνα 2 Παραγωγή τσιπούρας 2014-2019. Η Ελλάδα κατείχε την πρώτη θέση με 65.000 τόνους το 2015 αλλά από το 2015 και έπειτα η παραγωγή της Τουρκίας είναι σαφώς μεγαλύτερη. Πηγή: FEAP, 2020. 2
Εικόνα 3 Η αξία σε € και % του συνόλου της ελληνικής Μεσογειακής υδατοκαλλιέργειας ανά είδος για το 2019. Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, 2021 3
Εικόνα 4 Παραγωγή γόνου τσιπούρας και λαβρακιού από το 2011 έως το 2020 (εκτίμηση). Πηγή: ΣΕΘ, 2020 4
Εικόνα 5 Σχηματική αναπαράσταση της επεξεργασίας των υγρών λυμάτων που απορρέουν στο περιβάλλον από τις δεξαμενές καλλιέργειας. Πηγή: Miller και Semmens, 2002. 20
Εικόνα 6 Σχηματική αναπαράσταση της παρασκευής ιχθυάλευρων και ιχθυελαίων με πρώτη ύλη αλιεύματα. Πηγή: Ecoinvent database v3.0 51
Πίνακας 1 Συγκεντρωτικός πίνακας αποβλήτων του ιχθυογεννητικού σταθμού περίπτωσης για το 2020. 18
Πίνακας 2 Παραγωγή του ιχθυογεννητικού σταθμού περίπτωσης σε εκατομμύρια τεμάχια γόνου για το 2020. 37
Πίνακας 3 Παραγωγή του ιχθυογεννητικού σταθμού περίπτωσης σε kg βιομάζας για το 2020. 37
Πίνακας 4 Βιομάζα ψαριών σε kg, τα οποία κατέληξαν ως ΖΥΠ και απομακρύνθηκαν από τον ιχθυογεννητικό σταθμό περίπτωσης για το 2020. 40
Πίνακας 5 Θαλασσινό νερό σε χιλ. m3 το οποίο χρησιμοποιήθηκε για την καλλιέργεια του γόνου το 2020 ανά μήνα. 43
Πίνακας 6 Γλυκό νερό ύδρευσης σε χιλ. m3 το οποίο χρησιμοποιήθηκε είτε άμεσα σε παραγωγικές διεργασίες είτε έμμεσα σε άλλες χρήσεις στον ιχθυογεννητικό σταθμό περίπτωσης για το 2020. 43
Πίνακας 7 Αναγωγή της ποσότητας σε lt θαλασσινού και γλυκού νερού ανά τεμάχιο γόνου και ανά kg βιομάζας για το 2020 43
Πίνακας 8 Ενέργεια που χρησιμοποιήθηκε στον ιχθυογεννητικό σταθμό περίπτωσης σε MW και σε lt πετρελαίου στα μηχανήματα εσωτερικής καύσης που βρίσκονται στην εγκατάσταση 46
Πίνακας 9 Αναγωγή της ενέργειας του πετρελαίου σε MW και ενέργεια που καταναλώθηκε στην εγκατάσταση για το 2020. 46
Πίνακας 10 Σύνθεση των τεχνητών τροφών σε πρωτεΐνες και λίπη, που χρησιμοποιήθηκαν στον ιχθυογεννητικό σταθμό περίπτωσης το 2020. Λόγω των διαφορετικών τύπων τροφών σε κάθε τμήμα έχει υπολογιστεί ο μεσοσταθμικός μέσος όρος σε πρωτεΐνη από ιχθυάλευρα και σε λίπη από ιχθυέλαια 48
Πίνακας 11 Αποτύπωση χρήσης ξηρών τροφών ανά τμήμα του ιχθυογεννητικού σταθμού ανά μήνα. Αναγωγή όλων των τροφών σε ποσότητα ιχθυάλευρου (μεσαίο τμήμα) και σε ιχθυέλαιο (κάτω τμήμα). Η σύνθεση των τροφών βασίζεται στην μεσοσταθμική σύνθεση των τροφών που χρησιμοποιήθηκαν για κάθε χρήση. 50
Πίνακας 12 Περιβαλλοντικό αποτύπωμα όπως δίνεται από τη βάση Ecoinvent v3.0 για την παραγωγή 1tn ιχθυάλευρου περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη 65-67%. Στις δύο τελευταίες στήλες φαίνεται το αποτύπωμα για την παραγωγή του ιχθυάλευρου που χρησιμοποιήθηκε στην εγκατάσταση περίπτωσης το 2020. Πηγή: Ecoinvent v3.0 53
Πίνακας 13 Ποσότητα κύστεων Artemia που χρησιμοποιήθηκαν στην εγκατάσταση περίπτωσης ανά μήνα για το 2020. 56
Πίνακας 14 Οξυγόνο που αγοράστηκε από προμηθευτή για την κάλυψη των αναγκών της παραγωγής της εγκατάστασης περίπτωσης ανά μήνα για το 2020. 56
Πίνακας 15 Χρήση πρόσθετων (kg) στην εγκατάσταση περίπτωσης ανά μήνα για το 2020. Τα προϊόντα που χρησιμοποιήθηκαν διαχωρίστηκαν σε 3 κατηγορίες με βάση την βασικη σύσταση τους: Μικροφύκη - Ιχθυέλαιο και Βακτήρια (προβιοτικά). 56
Πίνακας 16 Συγκεντρωτικός πίνακας πόρων και περιβαλλοντικού αποτυπώματος της εγκατάστασης περίπτωσης για την παραγωγή του 2020. 58
Πίνακας 17 Αποτύπωμα άνθρακα των δραστηριοτήτων του ιχθυογεννητικού σταθμού περίπτωσης. Για τον υπολογισμό χρησιμοποιήθηκε η φόρμα του οργανισμού Greenhouse Gas Protocol. 60
Η Ελλάδα είναι μια από τις μεγαλύτερες παραγωγούς χώρες σε μεσογειακά είδη ιχθύων στην ΕΕ. Οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο της ιχθυοκαλλιέργειας παράγουν το τελικό προϊόν που εξάγεται ή καταναλώνεται εγχώρια. Στην αλυσίδα της παραγωγής του νωπού ψαριού, η ιχθυογέννηση είναι το πρώτο στάδιο στο οποίο τα ψάρια εκκολάπτονται από αυγά και μεγαλώνουν μέχρι να είναι έτοιμα για την μεταφορά τους στους θαλάσσιους κλωβούς. Οι διαδικασίες παραγωγής της ιχθυογέννησης πραγματοποιούνται σε χερσαίες εγκαταστάσεις.
Επιλέχθηκε ένας ιχθυογεννητικός σταθμός και μελετήθηκε η παραγωγή του 2020 και τα απόβλητα που παράγει. Στη διεθνή βιβλιογραφία οι αναφορές για την περιβαλλοντική επιβάρυνση των ιχθυογεννητικών σταθμών δεν είναι συχνές προφανώς λόγω της μικρής παραγωγής βιομάζας σε σχέση με τις μονάδες εκτροφής. Όλοι οι ρύποι έχουν καταγραφεί και αναλυθεί, ενώ παράλληλα αναφέρονται και οι τρόποι διαχείρισης τους η οποία γίνεται με βάση τη νομοθεσία.
Σε επόμενο κεφάλαιο γίνεται γενική εκτενής αναφορά στους πόρους που χρησιμοποιούνται για τη λειτουργία των ΙΣ παραγωγής γόνου. Και στο ακόλουθο κεφάλαιο 4, γίνεται πλήρης ποσοτική καταγραφή των πόρων που εκμεταλλεύθηκαν για την παραγωγική διαδικασία. Επιπροσθέτως γίνεται ο υπολογισμός του περιβαλλοντικού αποτυπώματος από τη βάση δεδομένων ecoinvent για την παραγωγή των χορηγούμενων ιχθυοτροφών για το έτος 2020 στον ΙΣ και ο υπολογισμός του αποτυπώματος άνθρακα για τη λειτουργία του ΙΣ περίπτωσης με το πρόγραμμα Green House Gasses Protocol (GHG).
Στο κεφάλαιο 5, γίνεται συζήτηση για τις καλές πρακτικές διαχείρισης και την αειφορία που προβάλλονται τα τελευταία χρόνια στις εταιρείες μέσω των νέων προτύπων ποιότητας. Και βάση αυτού γίνεται αναφορά σε εναλλακτικές διαδικασίες για τη μείωση των ρύπων και τη μείωση των εκμεταλλεύσιμων πόρων στη παραγωγική δραστηριότητα των ΙΣ.
Greece is one of the most productive countries in terms of Mediterranean finfish production in EU. Greek enterprises produce the fresh fish as the final product which is consumed in the country or exported globally. In the production chain of fresh fish, fish hatcheries are the initial stage where fish are hatched from eggs and raised until ready to be transported to sea cages. Fish hatchery facilities are land based.
A fish hatchery is selected and its 2020 production is investigated and analyzed. The environmental impact of fish-hatcheries are not thoroughly published in scientific literature probably because of the small biomass production compared to the next on-growing stage. All wastes are recorded and analyzed, while the treatment methods are also identified and found to be according to the respective legislation.
In a next chapter, the resources required for the operation of the fish-hatchery plant are analyzed. In the 4th chapter a full quantitative analysis of the resources that were used are identified. Additionally, the ecoinvent database was used to find the impact of fishmeal and fish oil that was used for the 2020 production is illustrated and the carbon footprint based on the Green House Gas Protocol is also added.
In the 5th chapter, best management practices are discussed to improve sustainability that is a prerequisite for the newest quality protocols that most aquaculture companies try to be up to date. Alternative procedures to decrease wastes and reduce the environmental impact are also presented.
Απόβλητα ιχθυογεννητικών σταθμών και εφαρμοσμένες μέθοδοι διαχείρισης. Μελέτη περίπτωσης