Διαχείριση Επικίνδυνων Ιατρικών Αποβλήτων στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. Μελέτη Μεικτής Μεθοδολογίας σε τέσσερα Κέντρα Υγείας του Νομού Θεσσαλονίκης
Management of Hazardous Medical Waste in Primary Healthcare. A Mixed-method Study of four Health Centers in Thessaloniki (Αγγλική)
Σκοπός: Ο υπολογισμός διαφόρων Δεικτών Παραγωγής των Επικίνδυνων Ιατρικών Αποβλήτων σε δημόσιες δομές της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Επίσης, η διερεύνηση των απόψεων, των γνώσεων και των εφαρμοζόμενων πρακτικών διαχείρισης τους από τους εργαζόμενους στις αντίστοιχες Υγειονομικές Μονάδες, με απώτερο στόχο η μελέτη να συμβάλλει σε μελλοντικές δυνατότητες βελτίωσης της Διαχείρισης των Ιατρικών Αποβλήτων.
Μέθοδος: Υπολογίσθηκαν Δείκτες Παραγωγής των Επικίνδυνων Ιατρικών Αποβλήτων, με βάση τις παραγόμενες ποσότητες των τελευταίων τριών ετών, για τέσσερα Κέντρα Υγείας του νομού Θεσσαλονίκης (Ευόσμου, Κουφαλίων, Νεάπολης και Πύλης Αξιού) και συγκρίθηκαν μεταξύ τους και με τη διεθνή βιβλιογραφία. Παράλληλα πραγματοποιήθηκε πρόβλεψη για την επόμενη πενταετία με τη χρήση χρονοσειρών. Επίσης, διερευνήθηκαν οι απόψεις, οι εφαρμοζόμενες πρακτικές και οι γνώσεις όλων των επαγγελματιών υγείας που εργάζονται στα παραπάνω Κέντρα Υγείας, με τη χρήση δομημένου ερωτηματολογίου 32 ερωτήσεων.
Αποτελέσματα: Ο μέσος ρυθμός παραγωγής των Επικίνδυνων Ιατρικών Αποβλήτων στα Κέντρα Υγείας Ευόσμου, Κουφαλίων, Νεάπολης και Πύλης Αξιού υπολογίστηκε στα 3,5-4,8 kg/d, 1,7-1,9 kg/d, 1,6-2,0 kg/d και 2,2-2,37 kg/d, αντίστοιχα. Η παραγωγή των ΕΑΑΜ των Κέντρων Υγείας Ευόσμου και Κουφαλίων αντιστοιχεί με 0,012-0,017 kg/ασθενή/d, ενώ των Κέντρων Υγείας Νεάπολης και Πύλης Αξιού ισοδυναμεί με 0,006-0,008 kg/ασθενή/d. Τα τμήματα με το μεγαλύτερο ποσοστό παραγωγής Αποβλήτων είναι το Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών με 37,7% και 59,5% για τα Κέντρα Υγείας Ευόσμου και Κουφαλίων αντίστοιχα και το Μικροβιολογικό εργαστήριο με 79,31% και 74,97% για τα Κέντρα Υγείας Νεάπολης και Πύλης Αξιού. Το ερωτηματολόγιο συμπληρώθηκε από 152 συνολικά υγειονομικούς υπαλλήλους, με ποσοστό 73,7% (112) γυναίκες και ανταπόκριση 86,9%. Διαπιστώθηκε ότι υπάρχει ελλιπής ενημέρωση σχετικά με την ύπαρξη του Εσωτερικού Κανονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων Υγειονομικών Μονάδων στο 65.8% (100) και του Σχεδίου Έκτακτης Ανάγκης στο 73,7% (113). Από την ποιοτική ανάλυση προέκυψε η επιτακτική ανάγκη για πληρέστερη ενημέρωση του συνόλου των εργαζομένων των Κέντρων Υγείας.
Συμπεράσματα: Οι παραγόμενες ποσότητες των Επικίνδυνων Ιατρικών Αποβλήτων, από μικρές Υγειονομικές Μονάδες, όπως είναι τα Κέντρα Υγείας, δεν πρέπει να υποεκτιμώνται. Εάν θεωρηθούν συνολικά ως μία ενιαία μονάδα για κάθε Υγειονομική Περιφέρεια, ισοδυναμούν με ένα νοσοκομείο. Επίσης, αναδεικνύεται η αναγκαιότητα της ενημέρωσης και επαναλαμβανόμενης εκπαίδευσης του προσωπικού, ώστε να επιτευχθεί η καλύτερη δυνατή αποτελεσματικότητα στην Διαχείριση Ιατρικών Αποβλήτων.
Objective: The calculation of various Indexes of Generation of Hazardous Medical Waste in Public Primary Healthcare Units. Also, the exploration of the views, the knowledge and the practices about the Management of Medical Waste by the employees in the respective Health Units, with the ultimate study’s aim to contribute to the possible improvements of their management in the future.
Method: Based on the generated quantities of the Hazardous Medical Waste over the past three years, the Generation Indexes were calculated in four Health Centers in Thessaloniki (Evosmos, Koufalia, Neapoli, Pili Axiou) and were compared with each other and with the international bibliography. Moreover a prediction was made for the upcoming five years, using time series. Furthermore, the views, the practices and the knowledge of all health professionals working in the above Health Centers were explored, using a structured questionnaire of 32 questions.
Results: The average rate of production of Hazardous Medical Waste in the Health Centers of Evosmos, Koufalia, Neapolis and Pili Axiou was estimated at 3.5-4.8 kg / d, 1.7-1.9 kg / d, 1.6-2.0 kg / d and 2.2-2.37 kg / d, respectively. The production of Infectious in Health Center of Evosmos and Health Center of Koufalia corresponds to 0.012-0.017 kg / patient / d, in Health Center of Neapolis and Health Center of Pilis Axiou equals to 0.006-0.008 kg / patient / d. The sections with the highest percentage of waste products are the Department of Emergency with 37.7% and 59.5% for the Health Center of Evosmos and Health Center of Koufalia respectively and the Microbiology Laboratory with 79.31% and 74.97% for the Health Center of Neapoli and Health Center of Pili Axiou. In the questionnaire study 152 health workers porticipated, 73.7% (112) women with a response rate of 86.9%. The result indicated lack of information about the existence of the Internal Waste Management Regulation of Health Units at 65.8% (100) and the Emergency Plan at 73.7% (113). The qualitative analysis has revealed the urgent need for more comprehensive information to all Health Center employees.
Conclusions: The quantities of Hazardous Medical Waste produced by small Health Units, such as Health Centers, should not be underestimated. If all of them are considered as a unit for each Health District, they are equivalent to a hospital. It also highlights the necessity of information and training of all the staff in order to achieve the best possible efficiency in Medical Waste Management.
Διαχείριση Επικίνδυνων Ιατρικών Αποβλήτων στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. Μελέτη Μεικτής Μεθοδολογίας σε τέσσερα Κέντρα Υγείας του Νομού Θεσσαλονίκης