Περιέχει : πίνακες, διαγράμματα, εικόνες,φωτογραφίες.
Η παρούσα διπλωματική εργασία εκπονήθηκε εξετάζοντας το θέμα της ρύπανσης του περιβάλλοντος που προκαλείται από απόβλητα τυροκομείου στη Θεσσαλία. Το πρώτο μέρος της διπλωματικής εργασίας είναι αφιερωμένο στην παραγωγή και αξιοποίηση του βασικότερου απόβλητου ενός τυροκομείου που είναι γνωστό ως τυρόγαλα ή ορός γάλακτος. Αρχικά αναφέρθηκε αναλυτικά η διαδικασία παραγωγής τυριού καθώς αυτή αποτελεί τη βασική πηγή τυρογάλακτος σε συγκεκριμένα στάδιά της. Στην προσπάθεια να επιτευχθεί μια πιο συνολική εικόνα των Θεσσαλικών τυροκομικών αποβλήτων αναφέρθηκε η σύσταση και τα χαρακτηριστικά του Θεσσαλικού γάλακτος μιας και αυτό χρησιμοποιείται ως πρώτη ύλη επηρεάζοντας σημαντικά την ποιότητα του τυριού αλλά και τα χαρακτηριστικά των αποβλήτων τυροκομίας. Επιπλέον παρουσιάστηκαν επίσημα στοιχεία για τις ποσότητες τυριού που παράγονται στη Θεσσαλία. Σημαντικό μέρος της διπλωματικής εργασίας όμως εστίασε στο ρυπαντικό φορτίο του τυρογάλακτος καθώς και στις μεθόδους (φυσικοχημικές-βιολογικές) που εφαρμόστηκαν και εφαρμόζονται ως τώρα για τη μείωση αυτού αλλά και την περαιτέρω αξιοποίηση επεξεργασμένου και μη τυρογάλακτος. Όσον αφορά το Νομό Λαρίσης και την αξιοποίηση τυρογάλακτος των τυροκομείων του με διαφορετικό τρόπο, η παρούσα διπλωματική αναφέρθηκε στην επεξεργασία τυρογάλακτος για παραγωγή προϊόντων σημαντικής προστιθέμενης αξίας αλλά και στη συμμετοχή του για παραγωγή βιοαερίου μετά από συνεπεξεργασία με απόβλητα κτηνοτροφικής μονάδας. Τέλος έγινε αναφορά στις ενέργειες της Περιφέρειας Θεσσαλίας και του Νομού Λαρίσης, σύμφωνα με τα στοιχεία των τελευταίων ετών, για την αξιοποίηση αποβλήτων τυροκομείου που έχουν γίνει ως τώρα αλλά και που πρόκειται να πραγματοποιηθούν. Ως συμπεράσματα της παρούσας διπλωματικής παρουσιάζονται η αύξηση των αποβλήτων τυροκομείων καθώς η παραγωγή τυριού στο Θεσσαλικό χώρο αυξάνεται αλλά και η ενίσχυση μιας τάσης των τυροκομείων μεγάλης δυναμικότητας τα τελευταία χρόνια να εκμεταλλεύονται τα ίδια τους τα απόβλητα και όχι να τα διαθέτουν σε άλλες εταιρείες για τη διαχείρισή τους. Το πρόβλημα εντοπίζεται όμως και στις μικρότερης δυναμικότητας μονάδες λόγω οικονομικής δυνατότητας καθώς οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας κοστίζουν πολύ. Κλειδί για την αντιμετώπιση ενός μελλοντικού περιβαλλοντολογικού προβλήματος στη Θεσσαλία από τα απόβλητα μεγάλου οργανικού φορτίου όπως το τυρόγαλα δείχνει να είναι η δημιουργία μονάδων αξιοποίησης βιομάζας/ βιοαερίου ανά δήμο με τη συνεργασία κάθε είδους βιομηχανίας. Προϋπόθεση σε ένα τέτοιο εγχείρημα όμως αποτελεί η ύπαρξη πολιτικής βούλησης με διεκδίκηση κονδυλίων, η εύρεση χορηγών αλλά και η θέληση και η απόλυτη συνεργασία των τυροκόμων.
In the present thesis, the issue of environmental pollution caused by wastes of cheese factories in Thessaly was studied. The first part of the diploma thesis was devoted to the production of the main waste of a cheese factory that is known as whey. Firstly, the cheese production process was analyzed as it is the main source of whey in some specific stages. In the attempt to achieve a more comprehensive picture of Thessalian cheese factories wastes, the composition and characteristics of Thessalian milk were presented as milk is used as a raw material, influencing significantly the quality of cheese and the characteristics of the cheese-making waste. Official data on the quantities of cheese produced in Thessaly were also presented. However, an important part of the diploma thesis focused on the pollutant load of whey and on the methods (physicochemical-biological) applied to reduce it as well as the further utilization of processed and non - processed whey. Regarding the Larissa Prefecture and the use of cheese whey that comes from its cheese factories in an alternative way, the present diploma studied the processing of whey for the production of added-value products but also to its participation in biogas production after co-processing with livestock manure. Finally, according to the data of the last years, the actions of the Region of Thessaly and the Prefecture of Larissa for the valorisation of the cheese factories wastes that have been done so far and and are to be realized were presented. As a conclusion of this dissertation, an increase in cheese waste is presented, as cheese production in Thessaly is growing, but also the strengthening of a trend of high capacity cheese dairies in recent years to exploit their own waste and not dispose them to other companies for their management. However, the problem is also detected in smaller capacity units due to economic possibility as processing installation have a hight cost. The Key to facing a future environmental problem from high organic waste such as whey in Thessaly seems to be the creation of biomass / biogas utilization units per municipality with the co-operation of all industries. However, the requirement for such a venture is the existence of political will to claim funds, to find donors and the complete cooperation of the cheesemakers.
Παραγωγή, επεξεργασία και αξιοποίηση αποβλήτων τυροκομείου. Μελέτη περίπτωσης τυροκομείου στo νομό Λαρίσης