Το νησί της Λέσβου είναι από τις μεγαλύτερες ελαιοπαραγωγικές περιοχές της Ελλάδας. Όπως σε όλες τις περιοχές που παράγεται ελαιόλαδο, έτσι και στη Λέσβο, υπάρχει έντονο πρόβλημα με την διαχείριση των υγρών αποβλήτων των ελαιοτριβείων, πρόβλημα που χρήζει άμεσης αντιμετώπισης.
Τα περισσότερα ελαιοτριβεία ανήκουν σε μικρούς συνεταιρισμούς ή σε μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις και δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα δημιουργίας και λειτουργίας των συνήθως δαπανηρών μεγάλων μονάδων επεξεργασίας. Το γεγονός αυτό οξύνει το πρόβλημα.
Όποια μέθοδο διαχείριση των υγρών αποβλήτων επιλεγεί δε θα πρέπει να έχει μεγάλο κόστος κατασκευής, ούτε μεγάλο λειτουργικό κόστος, ώστε να μην ανεβάζει το κόστος της παραγωγής του ελαιόλαδου, κάτι που θα έβγαζε το λεσβιακό προϊόν εκτός αγοράς.
Οι πιο προσιτές λύσεις για την διάθεση των υγρών αποβλήτων είναι:
α) η μετατροπή των ελαιοτριβείων από τριφασικής λειτουργίας σε διφασικής, λύση που μετατοπίζει το πρόβλημα στα πυρηνελαιουργεία που θα επεξεργαστούν τα αντίστοιχα υγρά απόβλητα,
β) η κατασκευή εδαφοδεξαμενών και
γ) η μέθοδος της υδρολίπανσης.
Και οι τρεις παραπάνω τρόποι είναι αποδεκτοί από την Ελληνική νομοθεσία, την σχετική με την έκδοση άδειας λειτουργίας των ελαιοτριβείων.
Όμως στο νησί της Λέσβου δεν υπάρχουν πυρηνελαιουργεία αντίστοιχης δυναμικότητας ώστε να καλυφτούν οι ανάγκες ολόκληρου του νησιού, στην περίπτωση που θα επιλεγεί η πρώτη λύση, ενώ η δημιουργία εδαφοδεξαμενών παρουσιάζει σημαντικό πρόβλημα με την χωροθέτηση τους, αφού είναι πολύ δύσκολη η εύρεση κατάλληλου χώρου για την κατασκευή τους.
Σαν πιο προσιτή οικονομικά λύση παρουσιάζεται η υδρολίπανση, η οποία, αν τηρηθούν αυστηρά οι κανόνες εφαρμογή της, θα βοηθήσει παράλληλα και στην καλλιέργεια των ελαιοδέντρων. Σε αντίθετη περίπτωση είναι πιθανό να επιφέρει ζημιά στις καλλιέργειες και να ρυπάνει τα υπόγεια ύδατα, προκαλώντας μεγάλα περιβαλλοντικά προβλήματα.
Υπάρχουν φυσικά και άλλες μέθοδοι διαχείρισης των αποβλήτων με πολύ καλά αποτελέσματα όπως είναι η αναερόβια επεξεργασία, η αερόβια επεξεργασία και η οξείδωση. Οι μέθοδοι αυτές όμως απαιτούν μεγάλη αρχική κατασκευαστική δαπάνη και έχουν υψηλό λειτουργικό κόστος, τα οποία θα επιβαρύνουν το κόστος παραγωγής του ελαιολάδου σε μεγάλο βαθμό κάνοντας το μη εμπορικό.
Τέλος υπάρχουν και οι μέθοδοι αξιοποίησης των αποβλήτων, με τις πιο συνηθισμένες να είναι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από την καύση του παραγόμενου βιοαερίου της αναερόβιας επεξεργασίας των αποβλήτων και η μέθοδος της κομποστοποίησης, κατά την οποία παράγεται κομπόστ, προϊόν που έχει μεγάλη ζήτηση σαν εδαφοβελτιωτικό ή σαν εναλλακτικό των λιπασμάτων.
Το κόστος γενικά όλων των εγκαταστάσεων που διαχειρίζονται τα υγρά απόβλητα είναι μεγάλο όσον αφορά τόσο τα πάγια όσο και τα λειτουργικά τους έξοδα. Το πρόβλημα οξύνεται περαιτέρω λόγω του έντονου ανάγλυφου της μορφολογίας του νησιού και των μεγάλων αποστάσεων μεταξύ των ελαιοτριβείων. Για αυτό πρέπει πάντα να προηγείται τεχνικοοικονομική μελέτη, που θα προβλέπει το μέγεθος και την οικονομική βιωσιμότητα των μονάδων αυτών.
The island of Lesbos is one of the largest olive-growing regions of Greece, with a big number of large olive groves. A serious problem in the area of Lesvos, common in all olive oil-producing areas, is the management of the wastewater of the olive mills and therefore it is necessary to find ways of dealing with this.
Most of the olive mills factories belong to small cooperative firms or small family companies that are unable to implement the usually expensive and large-scale solutions of wastewater management. That is making the problem even greater.
This is the reason why any method chosen should neither have a high construction, nor a high operating cost which will be reflected in raising the product cost of olive oil, making it non-marketable.
The most affordable solutions for wastewater disposal are:
a) the conversion of the olive press factories from three-phase operation to two-phase operation, which will shift the problem from the olive press factories to kernel olive oil factories that will process the respective wastewaters,
b) the construction of evaporation ponds and
c) the fertirrigation process.
All methods above are fully compiled to the Greek legislation for the licensing of olive presses.
On the island of Lesvos, however, there is not any kernel olive oil factoriy large enough to cover the entire island demand, if the first solution is chosen, while the creation of a evaporation ponds will have to overcome the significant problem of finding a suitable location for its construction.
The most cost-effective solution is presented to be the fertirrigation process which, if properly and rigidly implemented, will also help the cultivation of the olive trees. Otherwise, it is likely to cause damage to plantations and pollute groundwater, causing major environmental problems.
There are of course other methods of waste management with very good results such as the anaerobic processing, the aerobic processing and the oxidation. However these methods require large construction and operating costs, which will burden the oil production cost to a large extent making the product commercially nonmarketable.
Finally, there are waste management methods that can be used for waste utilization, the most common of them being, the production of electricity from the combustion of the biogas produced in the anaerobic treatment of waste and the composting method, where the produced product (compost) is a very popular soil improver and fertilizer.
The cost of all available implementations of liquid waste utilization is in principal very high in both fixed and operational costs and is getting worst because of the mountain system of the island and the long distance between the olive press factories. This is the reason why a technical and economic study should always be carried out to predict the size and economic viability of these plants.
Διαχείριση αποβλήτων από τα ελαιοτριβεία στην περιοχή της Λέσβου