Εκτίμηση της οικολογικής παροχής κατάντη του φράγματος του Ιλαρίωνα με έμφαση στην προστασία των ιχθυοαποθεμάτων

Estimation of the ecological flow regime downstream of Ilarionas Dam with emphasis on the fish fauna preservation (english)

  1. MSc thesis
  2. ΚΑΛΟΓΕΡΑΤΟΥ, ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
  3. Περιβαλλοντικός Σχεδιασμός Έργων Υποδομής (ΠΣΕ)
  4. 26 July 2016 [2016-07-26]
  5. Ελληνικά | Αγγλικά
  6. 135
  7. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, ΗΛΙΑΣ
  8. οικολογική παροχή | Αλιάκμονας | φράγμα Ιλαρίωνα | ιχθυοπανίδα | υδρολογικές παράμετροι | ταμιευτήρες
  9. 0
  10. 0
  11. 0
    • Σε ολόκληρο τον κόσμο η μη ορθή διαχείριση των υδατικών αποθεμάτων έχει προκαλέσει αλλοιώσεις στο φυσικό καθεστώς των υδάτινων σωμάτων, με αποτέλεσμα να παρατηρούνται σοβαρές επιπτώσεις στους εξαρτώμενους από αυτά οργανισμούς και στη βιοποικιλότητα. Μέσα από τις ανθρωπογενείς παρεμβάσεις που περιλαμβάνουν την κατασκευή φραγμάτων, τις έντονες απολήψεις νερού κυρίως για άρδευση και βιομηχανική χρήση, καθώς και τις μεταβολές στις γεωμορφολογικές συνθήκες των υδάτινων σωμάτων, το υδατικό δυναμικό μιας περιοχής μεταβάλλεται με μη φυσικό τρόπο. Η Οδηγία Πλαίσιο περί υδάτων 2000/60/ΕΕ έχει ως βασικό στόχο την προστασία όλων των νερών: επιφανειακών, υπογείων, μεταβατικών και παράκτιων μέσω της επίτευξης (περιβαλλοντικός στόχος) καλής κατάστασης (χημικής ή και οικολογικής) των υδάτων και της κατάρτισης αποτελεσματικών σχεδίων διαχείρισης σε επίπεδο λεκάνης απορροής. Η διαχείριση των συστημάτων των ποταμών με τέτοιο τρόπο που να επιτυγχάνεται η κάλυψη των οικοσυστημικών αναγκών σε νερό είναι ένα σύνθετο ζήτημα. Σε πολλές περιοχές του κόσμου έχει υιοθετηθεί η αρχή της ελάχιστης απαιτούμενης παροχής, συχνά καλούμενη και «οικολογική παροχή». Η εργασία αυτή παρουσιάζει τις επιπτώσεις στον ποταμό Αλιάκμονα από την κατασκευή του φράγματος του Ιλαρίωνα και την επίδρασή τους στην ιχθυοπανίδα. Στις μεθόδους εκτίμησης της οικολογικής παροχής θεωρούνται και οι υδρολογικές μέθοδοι, οι οποίες συνήθως απαιτούν τον καθορισμό της φυσικής παροχής του ποταμού, όπου με τον όρο αυτό εννοείται η παροχή την οποία θα είχε ο ποταμός σε κάποιο σημείο του, αν το ανάντη τμήμα της λεκάνης του δεν υπήρχαν ανθρώπινες χρήσεις νερού (φράγματα, άρδευση, ύδρευση, κ.λπ.). Στις παραπάνω μεθόδους ανήκει και η μέθοδος μέθοδος Richter (Indicators of Hydrologic Alteration IHA), που εξετάζει τις κρίσιμες παροχές του ποταμού με στόχο την προστασία του οικοσυστήματος. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η μείωση των πλημμυρικών παροχών στα κατάντη του φράγματος επηρεάζει αρνητικά την παραγωγικότητα των παρόχθιων, υγροτοπικών και εκβολικών οικοσυστημάτων: οι μικρές πλημμυρικές παροχές επάγουν βιολογικές διεργασίες όπως η μετανάστευση ή η αναπαραγωγή της ιχθυοπανίδας και οι μεγαλύτερες πλημμύρες δημιουργούν ή συντηρούν υγροτοπικά ενδιαιτήματα μέσω της μεταφοράς θρεπτικών και ιζημάτων. Ο έλεγχος των πλημμυρικών παροχών από τη δημιουργία φραγμάτων και ταμιευτήρων, λειτουργεί συνήθως μειώνοντας την ένταση και συχνότητα των πλημμηρικών παροχών σε σχέση με τις αναμενόμενες, κατά την υγρή περίοδο του έτους, ενώ αντίστροφα αυξάνει τις παροχές, σε σχέση με τις αναμενόμενες κατά την ξηρή περίοδο. Η κατασκευή περισσότερων του ενός φραγμάτων κατά μήκος ενός ποταμού, όπως είναι ο Αλιάκμονας, δημιουργεί συσσωρευτικές επιπτώσεις στα οικοσυστήματα καθώς επηρεάζονται τόσο τα φυσικά χαρακτηριστικά του (υδρολογική δίαιτα, ποιότητα νερού), όσο και η παραγωγικότητα και η βιοποικιλότητα του συστήματος. Για την περίπτωση του Αλιάκμονα θα απαιτηθεί η εκπόνηση ειδικής μελέτης εκτίμησης των επιπτώσεων της κατασκευής επάλληλων φραγμάτων στην αλιευτική παραγωγή της ευρύτερης περιοχής και ιδιαίτερα της περιοχής των εκβολών (που προστατεύεται από τη σύμβαση Ραμσάρ), ώστε να σχεδιαστούν κατάλληλα μέτρα αντιστάθμισης.
    • Worldwide improper management of water resources has caused damage to the natural status of the water bodies, so that there are serious consequences to depended organisms and biodiversity. Through human interventions include the construction of dams, intense abstractions primarily for irrigation and industrial use, as well as changes in geomorphological conditions of the water bodies, the water potential of a region is altered with unnatural way. The purpose of Water Framework Directive 2000/60/EU is to establish a framework for the protection of all forms of waters: surface waters, groundwater, transitional and coastal by waters through the accomplishment of good status (chemical or ecological) of water and completion of river management plans. The management of river systems basin in such way as to obtain the coverage of ecosystem water needs is a complex issue. In many parts of the world adopted the principle of minimum required flow, often referred to and «ecological flow». This paper presents the hydrological changes of Ilarion dam in Aliakmonas River and their impact on fish fauna. To evaluate the ecological effect of reservoir operations and other forms of river regulation, and to design optimal reservoir release rules, indicators are needed to evaluate the overall ecological health of the river and the degree of hydrologic alteration caused by a particular operating policy. Among a large number of competing hydrologic indicators, one commonly used suite of metrics for characterizing the impact of regulation on flow regimes are the Indicators of Hydrologic Alteration (IHA) developed by Richter et al. (1996) of The Nature Conservancy. The results indicate that the reduction of flood discharge downstream of the dam adversely affects the productivity of riparian, wetland and estuary ecosystems: small flood benefits induce biological processes such as migration or breeding of fish fauna and the largest floods create or preserve wetland habitats through transport of nutrients and sediments. Flood control benefits from the creation of dams and reservoirs, operated usually by reducing the intensity and frequency of floodwaters than anticipated, during the wet season, while conversely increasing inflow, than expected during the dry season. The construction of several dams along a river such as the Aliakmonas, creates cumulative impacts on ecosystems affected both the physical characteristics (hydrologic regimes, water quality), and the productivity and biodiversity of the system. For the case of Aliakmonas will require special preparation of the impact of the construction of successive dams assessment study in fisheries production of the wider region, especially in the area of the estuary (protected by the Ramsar Convention) in order to design appropriate compensation measures.
  13. Items in Apothesis are protected by copyright, with all rights reserved, unless otherwise indicated.