επαγγελματίες υγείας, ποιότητα ζωής, κόπωση, κοινωνική υποστήριξη, κυκλικό ωράριο. | health professionals, quality of life (QoL), fatigue, social support, circular shifts.
36
99
Εμπεριέχονται 26 πίνακες και 2 διαγράμματα
Εισαγωγή: Οι επαγγελματίες υγείας αποτελούν τον βασικό κορμό του κλάδου της υγείας σε κάθε κοινωνία. Η καθημερινή επαφή τους με τον ασθενή και τον πόνο που αυτός βιώνει και οι απαιτητικές και δύσκολες εργασιακές συνθήκες επηρεάζουν την ποιότητα ζωής στην εργασία και γενικότερα την ποιότητα ζωής στην καθημερινότητα του. Οι επαγγελματίες υγεία και ιδιαίτερα το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό των νοσηλευτικών ιδρυμάτων, χαρακτηρίζονται από υψηλά επίπεδα κόπωσης-σωματικής και ψυχικής- και από υποβάθμιση της ποιότητας ζωής τους. Η ποσότητα και η ποιότητα της κοινωνικής υποστήριξης που λαμβάνουν δρά αντίρροπα στην υποβάθμιση αυτή. Σε ένα τέτοιο απαιτητικό και ψυχοφθόρο περιβάλλον, καλούνται οι επαγγελματίες υγείας να προσφέρουν αποτελεσματικά τις υπηρεσίες τους στο κοινωνικό σύνολο και στη δημόσια υγεία και συγχρόνως να παραμείνουν υγιείς και λειτουργικοί στην υπόλοιπη καθημερινότητα τους. Η συσχέτιση ποιότητας ζωής, κόπωσης και κοινωνικής υποστήριξης μπορεί να μας δώσει πληροφορίες χρήσιμες ώστε να γίνουν κατάλληλες παρεμβάσεις για την μείωση της κόπωσης των επαγγελματιών υγείας και την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής τους.
Σκοπός: Η παρούσα εργασία εκπονήθηκε με σκοπό να περιγράψει και να καταγράψει τα επίπεδα γενικής υγείας και ποιότητας ζωής των επαγγελματιών υγείας και τα επίπεδα αντιλαμβανόμενης κόπωσης αυτών. Η αποτύπωση της κόπωσης των επαγγελματιών υγείας και η κοινωνική υποστήριξη που λαμβάνουν ως εφόδιο για να ανταπεξέλθουν στην καθημερινότητα τους αναλύονται μέσα από το πρίσμα της ποιότητας ζωής. Η ανάλυση των δεδομένων έχει σαν σκοπό την αποτύπωση των μεγεθών, την εκτίμηση της διάστασης του φαινομένου στους επαγγελματίες υγείας και την παράθεση προτάσεων για εξεύρεση λύσεων. Επιπρόσθετα, σκοπός της παρούσης έρευνας είναι η εξέταση συσχετίσεων μεταξύ των μεταβλητών της ποιότητας ζωής, της κόπωσης και της κοινωνικής υποστήριξης, μεταξύ τους και σε σχέση με δημογραφικούς (εκπαίδευση, φύλο κλπ) ή εργασιακούς παράγοντες (ωράριο, τμήμα εργασίας κλπ).
Μέθοδος: Η έρευνα διενεργήθηκε σε 165 επαγγελματίες υγείας που εργάζονται σε νοσηλευτικά ιδρύματα της ευρύτερης περιοχής της Αν. Μακεδονίας-Θράκης και στα αστικά κέντρα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Για την μέτρηση την μεταβλητών της έρευνας χρησιμοποιήθηκαν το ερωτηματολόγια γενικής υγείας (ΕΓΥ-28), το ερωτηματολόγιο αντιλαμβανόμενης κόπωσης (FAS), το ερωτηματολόγιο λαμβανόμενης κοινωνικής υποστήριξης (MSPSS) και ένα ερωτηματολόγιο με στοιχεία δημογραφικά και εργασιακά των συμμετεχόντων. Η επεξεργασία και η στατιστική ανάλυση των δεδομένων έγινε με τη χρήση του Microsoft Office Excel 2007 και του IBM SPSS ενώ η αναζήτηση των βιβλιογραφικών αναφορών έγινε στο διαδίκτυο σε κατάλληλες ιστοσελίδες (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/, https://scholar.google.com/, https://apothesis.eap.gr/, https://repository.kallipos.gr/).
Αποτελέσματα: Οι επαγγελματίες υγείας στην πλειονότητα τους συγκεντρώνουν υψηλή βαθμολογία στο ΕΓΥ-28, που υποδηλώνει χαμηλά επίπεδα ποιότητας ζωής (Μ.Τ 8,59≥5). Οι 139 από τους 165 επαγγελματίες υγείας (84%) παρουσιάζουν κόπωση και οι 15 από τους 165 (9%) υπερβολική κόπωση. Η λαμβανόμενη κοινωνική υποστήριξη κυμαίνεται σε υψηλά επίπεδα (Μ.Τ 5,57). Υπάρχει υψηλός θετικός συντελεστής συσχέτισης μεταξύ της βαθμολογίας του ΕΓΥ-28 και της κόπωσης και στατιστικά σημαντικός σε επίπεδο σημαντικότητας 0,01. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η αρνητική συσχέτιση μεταξύ πνευματικής κόπωσης και κοινωνικής υποστήριξης με μεγάλη στατιστική σημαντικότητα καθώς και η συσχέτιση των επιπέδων κόπωσης με τη χρήση ή όχι κυκλικού ωραρίου.
Συμπεράσματα: Οι επαγγελματίες υγείας εμφανίζουν υψηλή κόπωση και χαμηλά επίπεδα γενικής υγείας και ποιότητας ζωής. Αντίθετα λαμβάνουν υψηλή κοινωνική υποστήριξη. Η ύπαρξη κυκλικού ωραρίου και η εργασία σε βαρύ τμήμα επιδεινώνει τα επίπεδα κόπωσης και ποιότητας ζωής. Απαιτούνται μέτρα ενίσχυσης του αριθμού των επαγγελματιών υγείας και οργανωτικά και διαρθρωτικά μέτρα για την βελτίωση των συνθηκών εργασίας τους και την ενίσχυση του κοινωνικού τους έργου.
Λέξεις κλειδιά: επαγγελματίες υγείας, ποιότητα ζωής, κόπωση, κοινωνική υποστήριξη, κυκλικό ωράριο.
Introduction: Health professionals are the base of the healthcare systems in all societies. Their daily contact with the patient and the pain and the demanding and difficult working conditions affect the quality of life in his daily life. Health professionals, and especially the medical and nursing staff of hospitals, are characterized by high levels of fatigue - physical and mental - and a deterioration in their quality of life. The quantity and quality of social support they receive counteracts this degradation. In such a demanding and soul-destroying environment, health professionals are called upon to effectively offer their services to society and public health and at the same time to remain healthy and functional in the rest of their daily lives. The correlation between quality of life, fatigue and social support can give us useful information to make appropriate interventions to reduce the fatigue of health professionals and upgrade their quality of life.
Purpose: This research was carried out to describe and record the levels of general health and quality of life of health professionals and their perceived levels of fatigue. The depiction of the fatigue of health professionals and the social support they receive as supplies to cope with their daily lives, are analyzed through the prism of quality of life. The purpose of the data analysis is to capture the magnitudes, to assess the dimension of the phenomenon in health professionals and to present suggestions for finding solutions. In addition, the purpose of this study is to examine the correlations between the variables of quality of life, fatigue and social support, among themselves and in relation to demographic (education, gender, etc.) or employment factors (working hours, department, etc.).
Method: The research was conducted on 165 health professionals working in hospitals in the region of Eastern Macedonia-Thrace and in the urban centers of Athens and Thessaloniki. The general health questionnaires (EGY-28), the perceived fatigue questionnaire (FAS), the social support questionnaire (MSPSS) and a questionnaire with demographic and occupational data of the participants were used to measure the research variables. The processing and statistical analysis of the data was done using Microsoft Office Excel 2007 and IBM SPSS while the search for bibliographic references was done on the internet on appropriate websites (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/,https : //scholar.google.com/, https://apothesis.eap.gr/, https://repository.kallipos.gr/).
Results: The majority of health professionals have a high score on GHQ-28, which indicates low quality of life (avg 8.59≥5 ). 139 out of 165 health professionals (84%) are tired and 15 out of 165 (9%) are too tired. The perceived social support is at high levels (avg 5.57). There is a high positive correlation coefficient between the GHQ-28 score and fatigue and it is statistically significant at a significance level of 0.01.It is very interesting the negative correlation between mental fatigue and social support with great statistical significance as well as the correlation of fatigue levels with the use or not of circular shifts.
Conclusions: Health professionals exhibit high fatigue and low levels of general health and quality of life. Instead, they receive high social support. Existence of circular hours and work in heavy part worsens the levels of fatigue and quality of life. Measures are needed to increase the number of health professionals and organizational and structural measures to improve their working conditions and strengthen their social work.
Key words: health professionals, quality of life (QoL), fatigue, social support, circular shifts.
Ποιότητα ζωής, κόπωση και κοινωνική υποστήριξη σε επαγγελματίες υγείας.