Εισαγωγή: Οι φροντιστές ασθενών με χρόνια νοσήματα αποτελούν ένα κρίσιμο τμήμα της συνολικής φροντίδας. Το βάρος του φροντιστή δημιουργεί στο άτομο μία πολυδιάστατη κατάσταση, που έχει φυσικές, ψυχολογικές, συναισθηματικές, κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες. Σχετίζεται άμεσα με χαμηλή ποιότητα ζωής και αποδιοργάνωσης της υγείας πολλών φροντιστών, ιδιαίτερα όταν εμπλέκονται σε μακροχρόνια και απαιτητική φροντίδα.
Σκοπός: Ο σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να καταγράψει την ψυχολογική καταπόνηση και επιβάρυνση των άτυπων φροντιστών ασθενών με χρόνια νόσο, καθώς και τη συσχέτιση αυτών με το πλαίσιο της φροντίδας, τα χαρακτηριστικά του οικογενειακού περιβάλλοντος και τους τρόπους αμυντικής διαχείρισης των πιέσεων.
Υλικό και Μέθοδος: Στην έρευνα συμμετείχαν 100 άτομα, άτυποι φροντιστές ασθενών με κακοήθειες, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια και άνοια, οι οποίοι βρισκόταν σε θεραπεία στο Γενικό Νοσοκομείο Πτολεμαϊδας «Μποδοσάκειο». Συλλέχθηκαν τα κοινωνικο-δημογραφικά χαρακτηριστικά των φροντιστών και των ασθενών και χορηγήθηκε η Κλίμακα Επιβάρυνσης Zarit (Zarit & Zarit Burden Interview/ZBI), το Ερωτηματολόγιο Γενικής Υγείας – 28 (General Health Questionnaire/GHQ-28), η Κλίμακα Οικογενειακού Περιβάλλοντος (Family Environment Scale/FES FORM-R) και το Ερωτηματολόγιο Μηχανισμών Άμυνας (Lifestyle Defense Mechanism Inventory/LDMI). Για την αξιολόγηση της λειτουργικότητας των ασθενών, χρησιμοποιήθηκε η κλίμακα Karnofsky.
Συμπεράσματα: Τα αποτελέσματα έδειξαν, ότι οι άτυποι φροντιστές ασθενών με χρόνια νοσήματα που εξετάστηκαν παρουσιάζουν ήπια έως μέτρια επιβάρυνση από τη φροντίδα αλλά υψηλή ψυχολογική καταπόνηση. Η τελευταία φάνηκε να αποτελεί συνάρτηση της μειωμένης αμυντικής διαχείρισης των συναισθημάτων, καθώς και της αυξημένης προσωπικής έντασης και της έντασης του ρόλου του φροντιστή, ανεξάρτητα από τα κοινωνικο-δημογραφικά χαρακτηριστικά των φροντιστών και τα κλινικά χαρακτηριστικά των ασθενών. Όσο μεγαλύτερη ήταν μάλιστα η ένταση του ρόλου του φροντιστή τόσο μεγαλύτερο ήταν το άγχος και τοσο μικρότερος ο έλεγχος στις οικογενειακές σχέσεις. Τα αποτελέσματα συζητήθηκαν σε σχέση με τα διεθνή ευρήματα, την οργάνωση των σχέσεων στην Ελληνική κοινωνία, καθώς και τις κλινικές τους προεκτάσεις.
Λέξεις – Κλειδιά: Φροντίδα, Άτυπος Φροντιστής, Επιβάρυνση, Ψυχική υγεία, Οικογένεια.
Introduction: Informal care for patients with chronic diseases has been a critical part of total care. Burden leads to certain physical, psychological, emotional, social and economic consequences. It is directly related with a deteriorated quality of life and disorganization of health, when involved in long-term and demanding care.
Purpose: The purpose of the present study was to investigate the psychological strain and burden among informal caregivers of chronic patients in relation with the context of care, family environment characteristics and defensive coping with stresses.
Material and Methods: The sample involved 100 informal caregivers for patients with cancer, chronic renal failure and dementia attended the General Hospital of Ptolemaida “Bodosakeio”. Sociodemographic information was collected and the following questionnaires were administered: the Zarit & Zarit Burden Interview (ZBI), the General Health Questionnaire-28 (GHQ-28), the Family Environment Scale (FES) FORM-R and the Lifestyle Defense Mechanism Inventory (LDMI). Patients’ level of functioning was assessed by the Karnofsky scale.
Conclusions: Results showed that the informal caregivers assessed reported mild to moderate burden, while high psychological strain. The latter was correlated with lower levels of emotional defense as well as higher levels of personal tension and role intensity. These results were independent from sociodemographic and clinical factors. Moreover, greater role intensity was correlated with greater anxiety and lower control in family relations. The results were discussed in relation with existing findings, the structure of family relations in the Greek society as well as their clinical implications.
Keywords: Care, Informal Caregiver, Strain, Mental health, Family.
Ψυχολογική Καταπόνηση Φροντιστών στη Χρόνια Ασθένεια: Μία συγχρονική μελέτη