Η ερευνητική αυτή εργασία έχει σαν στόχο να χρησιμοποιήσει τον φωτισμό ως σημαντικό
στοιχείο στην διαμόρφωση μιας ελκυστικής αστικής διαδρομής μέσα από την αναζήτηση
ενός θεωρητικού πλαισίου με βάση το οποίο οι όποιες παρεμβάσεις για έναν φιλόξενο και
ενεργό δημόσιο χώρο, φωτιστικές ή μη θα μπορούσαν να κριθούν.
Το πεδίο της εν λόγω μελέτης κινείται σε δύο άξονες: Αρχικά η ανάλυση του σύγχρονου
δημόσιο χώρου, ο ρόλος του φωτισμού σε αυτόν μαζί με ορισμένα χαρακτηριστικά
παραδείγματα, και στην συνέχεια η προσπάθεια δημιουργίας πρότασης παρέμβασης για μία
διαδρομή στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας με σκοπό την αναβάθμιση της.
Μέσα στους παραπάνω άξονες, ως αφετηρία αναζητήθηκε η σύγχρονη εμπειρία του
δημόσιου χώρου και της δημόσιας σφαίρας όπου καταγράφονται προβλήματα και
προβληματισμοί για το σύγχρονο αστικό τοπίο. Στις μέρες μας ο όρος βιώσιμη οικονομία
που ευαγγελίζονται πόλεις, κράτη και οργανισμοί, μπορεί να συνυπάρξει κυρίως μέσα από
την αναβάθμιση του δημόσιου χώρου και κατ’ επέκταση της ποιότητας της ζωής στις πόλεις.
Γίνεται προσπάθεια να συσταθεί το θεωρητικό πλαίσιο για την δημιουργία δημόσιων χώρων
όπου ανθρώπινες δραστηριότητες με ποιοτικά χαρακτηριστικά θα βρίσκονται στο επίκεντρο.
Αυτή η προσπάθεια βασίζεται σε διερεύνηση, καταγραφή απόψεων και κριτηρίων από την
διεθνή εμπειρία της πολεοδομίας, κυρίως, ενώ ενισχύεται από βασικές αρχές της ψυχολογίας
της αντίληψης.
Επιπλέον ο εντεινόμενος αποικισμός της νύχτας και η σημασία του για την νέα οικονομία, με
την προσπάθεια διαφύλαξης των κιρκάδιων ρυθμών, καθιστά την χρήση φωτισμού βασικό
εργαλείο για την ποιοτική αναβάθμιση της αστικής βραδιάς μέσα από ένα πλαίσιο συνεχούς
διαλόγου. Το φως πέρα από τους ισχυρούς συμβολισμούς του, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως
ένα ευέλικτο εργαλείο με δυνατότητα να αποκρύβει ή να αναδεικνύει στοιχεία και όταν
προσαρμόζεται σε κριτήρια ποιότητας όπως αυτά των R. Kelly και S. Russel, προσελκύει,
προσανατολίζει και συμβάλλει καθοριστικά σε μια ευανάγνωστη εικόνα του δημόσιου χώρου
με επακόλουθο και την ενίσχυση του αισθήματος της ασφάλειας.
Τα παραπάνω διερευνούνται κατά την παρουσίαση κάποιων παραδειγμάτων όπου
αναλύονται οι δυνατότητες της χρήσης του φωτός στην δημιουργία ποιοτικού και ενεργού
νυχτερινού δημόσιου χώρου, μέσα από μόνιμες ή εφήμερες φωτιστικές παρεμβάσεις κυρίως
σε ιστορικά κέντρα πόλεων στο εξωτερικό.
Τέλος επιχειρείται μια θεωρητική προσέγγιση πρότασης αναβάθμισης μέσω φωτιστικών
παρεμβάσεων, ενός παραμελημένου δρόμου, την οδό Ιάσονος στο Μεταξουργείο.
Προτείνονται διαφορετικές σε μέγεθος, υλικά και τρόπο διαχείρισης παρεμβάσεις που
αξιοποιούν την ιστορία και τα στοιχεία του χώρου όπως τα εγκαταλελειμμένα κτήρια με τις
όψεις τους, τα δέντρα και τον πεζόδρομο. Στόχος είναι οι επεμβάσεις να είναι διακριτές και
εύκολα αναστρέψιμες επιτυγχάνοντας ταυτόχρονα τόσο την αναβάθμιση του δρόμου όσο και
την ομαλή ένταξη αυτού στην ευρύτερη περιοχή, έχοντας πάντα στο επίκεντρο την
ανθρώπινη παρουσία κυρίως κατά τις βραδινές ώρες.
The aim of this dissertation is to use lightning as an important element in formulating an
attractive urban route through the search of a theoretical framework. According to this
framework any interventions for a hospitable and active public area, lighting or not,
could be judged.
The field of this particular research is sectioned in two parts. The first part deals with the
analysis of contemporary public spaces and the role of lightning in those spaces along
with the presentation of some typical examples. The second part , on the other hand,
sets out an intervention proposal for an urban route to the historic center of Athens with
the aim of upgrading it.
As a starting point, within the aforementioned parts, we searched the contemporary
experience of the public space and public sphere where problems and concerns about
the urban landscape are recorded. These days, the sustainable development that cities,
states and organizations pledge, may coexist mainly through upgrading the public
space and the quality of city life. An attempt is made to analyze the theoretical
framework for the creation of public spaces in which quality human activity with
qualitative characteristics are in the center of attention.This attempt is based on
research, on the recording of views and criteria, mainly adopted from the international
experience of city planning while it is paired with the basic principles of Gestalt
psychology.
In addition, the night’s mounting population and its importance for the new economy,
parallel with the attempt of not disrupting our circadian rhythms, make the use of
lightning the main tool for a qualitative upgrade of the urban night through a continuous
dialogue. Light, besides its strong symbolisms, can be used as a flexible tool able to hide
or give prominence to elements and when it’s adjusted to quality criteria such as those of
R. Kelly and S. Russel, it attracts, orients and plays a determinant role in the illustration
of a clear picture of the public spaces with the aftereffect of an harmonious relationship
between an observer and the outside world.
Everything above-mentioned is analyzed by the presentation of some examples that
present the use of light in the creation of qualitative and active night public spaces,
through permanent or ephemeral lighting interventions, mainly coming from historical city
centers of abroad.
Finally, a theoretical approach suggesting an upgrade through lighting interventions of
an abandoned street, Iasonos Street, at Metaxourgio is attempted. Different
interventions are suggested, differing in size, materials used and management that
make use of the local history and elements, such as abandoned buildings and their
facades, the trees and the pedestrian area. The objective is these interventions to be
distinct and easily reversible achieving not only the street’s rehaul but also it’s smooth
transition in the wider area, by always having the human appearance, mainly by the
night-time, in the center.
Φωτισμός διαδρομών στην πόλη: Διαμορφώνοντας το νυχτερινό αστικό τοπίο