Με την παρούσα διπλωματική εργασία παρουσιάζεται ο θεσμός της κοινωνικής ασφάλισης στην Ελλάδα. Αρχικά σκοπός του ήταν η προστασία ορισμένων ατόμων από συγκεκριμένους κινδύνους με χρηματοδότηση από εισφορές, στην συνέχεια η προστασία διευρύνθηκε με σκοπό την κάλυψη μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού, με πόρους που θα αντλούνταν από την φορολογία.
Στην Ελλάδα ο θεσμός αναπτύχθηκε με ένα ιδιαίτερο τρόπο ο οποίος χαρακτηρίσθηκε από τον κατακερματισμό, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός μεγάλου αριθμού φορέων κοινωνικής ασφάλισης. Το ζήτημα της ενοποίησης τέθηκε πολλές φορές επί τάπητος, η οικονομική κρίση όμως κατέστησε αυτήν την ανάγκη επιτακτικότερη, καθώς οι δυσλειτουργίες του θεσμού στοχοποιήθηκαν για την γενικότερη συμβολή τους στην οικονομική κατάρρευση της χώρας.
Η αρχική λύση που επελέγη για την αντιμετώπιση της οξείας οικονομικής κρίσης ήταν οι συνεχείς περικοπές των συνταξιοδοτικών παροχών. Οι περικοπές αυτές κρίθηκαν από το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο στην αρχή ως συνταγματικές στην συνέχεια όμως τέθηκαν όρια και φραγμοί στις επαναλαμβανόμενες μειώσεις των συντάξεων.
Οι συνεχείς παρεμβάσεις στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης γέννησαν την ανάγκη για μια γενικότερη ασφαλιστική μεταρρύθμιση, η οποία θα έθετε τις βάσεις για την εξυγίανση του συστήματος, την βιωσιμότητα του και την κάλυψη του εργαζόμενου πληθυσμού μακροπρόθεσμα. Ο Ν. 4387/16 δημιουργεί τον Ε.Φ.Κ.Α. εισάγοντας σειρά καινοτομιών με βασικές την ενοποίηση των ασφαλιστικών φορέων, το διαχωρισμό εθνικής και ανταποδοτικής σύνταξης, την εφαρμογή ενιαίων κανόνων εισφορών-παροχών που στη συνέχεια θα κριθούν από το ΣτΕ.
Τα ανωτέρω συντείνουν ότι ο θεσμός της κοινωνικής ασφάλισης αποτελεί μια απαιτητική εξίσωση με πολλές παραμέτρους, οι οποίες θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τη διαμόρφωση του, με ανάγκη για διαρκείς προσαρμογές στις μεταβαλλόμενες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες.
Το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης για να μπορεί να λειτουργήσει πρέπει να κερδίσει την εμπιστοσύνη των πολιτών, ώστε να επιζητούν την εργασία με καταβολή εισφορών σε συνδυασμό με μακρύ και συνεχή ασφαλιστικό βίο ώστε να εξασφαλίζουν παροχές που θα οδηγούν σε αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης. Οι παροχές αυτές θα λειτουργούν ως ανταμοιβή της εργασίας αμβλύνοντας παράλληλα τις κοινωνικές ανισότητες, ενώ ταυτόχρονα δεν θα γεννάται η ανάγκη για παρέμβαση του κράτους προκειμένου να στηριχθεί το σύστημα.
This thesis presents the institution of social security in Greece. This institution developed as a result of the social and economic changes of industrialization. Initially, its purpose was to protect certain individuals from specific risks with funding from contributions, then the protection was expanded in order to cover a larger part of the population with resources that would be derived from taxation.
In Greece, the institution was developed in a special way which was characterized by fragmentation having as a result the creation of a large number of individual social security institutions. The issue of unification was raised many times through the years but with the onset of the economic crisis this need became more urgent, as the dysfunctions were targeted on their general contribution to the economic crisis of the country.
In order to deal with the threat of economic collapse the selected solution was the continuous cutbacks in pension benefits. These cutbacks are judged by the Supreme Court with a series of rulings at first as in accordance with the Constitution but then it put limits and barriers to repeated pension reductions.
Continued interventions in the social security system gave rise to a need for a more general insurance reformation which would set the foundations for the consolidation of the system, that would ensure its viability and coverage of the working population in the long run. Law 4387/16 created EFKA introducing a series of innovations based on the unification of insurance companies, the implementation of uniform rules of contributions-benefits, the separation of national and compensatory part of the pension, the new way of calculating pensions and their recalculation.
These new regulations were judged by the Supreme Court, resulting the need for re-legislation and adaptation to the guidelines set. The institution of social security is a demanding equation with many parameters that should be taken into account when formulating it, with the need for constant adaptation to changing economic and social conditions.
The social security system interacts with the economy and society and therefore in order to function it must gain the trust of citizens to seek work with paid contributions combined with a long and continuous insurance life that will ensure benefits that will lead at a decent standard of living. These benefits will act as a reward for work while alleviating social inequalities, while at the same time there will be no need for state intervention to support the system.
Δημόσια κοινωνική ασφάλιση ως φορέας άμβλυνσης κοινωνικών ανισοτήτων, ανταμοιβής της εργασίας και διασφάλισης αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης