Η Τέχνη και ο Πολιτισμός ως εργαλείο άσκησης της θεραπευτικής και ενδυνάμωσης των κοινωνιών. Παραδείγματα δράσεων και πρωτοβουλιών σύγχρονων μουσείων και πολιτιστικών οργανισμών στον ελλαδικό χώρο

Art and Culture as a therapeutic and social enhancement tool. Examples of actions and initiatives of contemporary museums and cultural organizations in Greece (english)

  1. MSc thesis
  2. ΕΛΕΝΗ ΣΚΟΥΦΟΥ
  3. Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων (ΔΠΜ)
  4. 28 September 2025
  5. Ελληνικά
  6. 92
  7. Δρ. Γεώργιος Αλεξόπουλος
  8. Δρ. Γεώργιος Αλεξόπουλος | Δρ. Ευάγγελος Παπούλιας | Καθ. Γεώργιος Κ. Γκαντζιάς
  9. μουσειακή θεραπεία, μουσείο, Πολιτιστική Συνταγογράφηση, θεραπεία, πιλοτικό πρόγραμμα, διεπιστημονικότητα, art therapy, μουσειακό περιβάλλον, εικαστικός ψυχοθεραπευτής, συμπερίληψη, συνέργεια
  10. ΔΠΜ 61
  11. 3
  12. 13
  13. 31
    • Η εργασία διερευνά πρωτοβουλίες που σχετίζονται με το πολιτιστικό και δημιουργικό πεδίο (μουσεία και πολιτιστικούς οργανισμούς) που συμβάλλουν στην ενδυνάμωση των κοινοτήτων, στην ανάπτυξη ταυτοτήτων και στη συγκρότηση κοινωνικών δεσμών, και που πολύ συχνά ομαδοποιούνται υπό τον όρο μουσειακή θεραπεία ή/και θεραπεία μέσω τέχνης (museum therapy, art therapy), αν και μπορεί να περιλαμβάνουν ευρύτερες τεχνικές μεθοδολογίες, όπως θεραπείες έκφρασης και προγράμματα μουσειακής εκπαίδευσης. Οι πρωτοβουλίες αυτές, που η σύγχρονη κοινωνική και οικονομική αβεβαιότητα (καθεστώς πολέμου, μεταναστευτικό, κλιματική αλλαγή) τις καθιστά ένα εκ των ων ουκ άνευ στοιχείο των πολιτιστικών θεσμών σήμερα, εξετάζονται στη συμβολή τριών θεωρητικών προσεγγίσεων: της άσκησης θεραπευτικής, της πολιτιστικής πολιτικής, και της στρατηγικής επικοινωνίας, καθώς ο απώτερος στόχος τους είναι να αποτελέσουν πεδίο συνάντησης και αλληλεπίδρασης με ευάλωτα άτομα και κοινότητες. Ως εκ τούτου, επιμέρους στόχοι είναι να αναδειχθούν:

      • Τα ουσιώδη χαρακτηριστικά αυτών των δράσεων, καθώς και οι μέθοδοι με τις οποίες μπορούν να διευρύνουν το (κοινωνικά αποδεκτό ή κυρίαρχο) θεραπευτικό μοντέλο.
      • Τα πλεονεκτήματα και οι δεοντολογικοί περιορισμοί που επιβάλλονται από την εφαρμογή αυτών των δράσεων, μέσω μιας διεπιστημονικής συνεργασίας με μουσειολόγους, επιμελητές, ψυχολόγους, κοινωνιολόγους και παιδαγωγούς.
      • Ο βαθμός στον οποίο συμβάλλουν ως επικοινωνιακά εργαλεία στη διεύρυνση του κοινού των πολιτιστικών θεσμών (με επικοινωνιακά δίκτυα: υγείας, καταπολέμησης της κοινωνικής αδικίας, εκπαιδευτικής υποστήριξης).
      • Ο βαθμός στον οποίο μεταβάλλεται ο θεσμικός ρόλος, η λειτουργία των οργανισμών, η μακροπρόθεσμη πολιτική τους, καθώς και η αυτοαντίληψη των εργαζομένων εντός τους.

      Όλα αυτά τα ζητήματα συνεξετάζονται ερευνώντας παραδείγματα δράσεων και πρωτοβουλιών μουσείων και πολιτιστικών οργανισμών στην Ελλάδα, που έχουν ενταχθεί ως φορείς πολιτισμού στο πιλοτικό και ερευνητικό πρόγραμμα της ΠΟΛΣΥΝΤ (Πολιτιστική Συνταγογράφηση) υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού. Οι ποικίλες αυτές δράσεις τέχνης θεωρείται πως έχουν θεραπευτική επίδραση στην ψυχική υγεία. 

    • The thesis explores initiatives related to the cultural and creative field (museums and cultural organizations) that contribute to the empowerment of communities, the development of identities and the formation of social bonds, and which are very often grouped under the term museum therapy and/or art therapy, although they may include broader technical methodologies, such as expressive therapies and museum education programs. These initiatives, which the modern social and economic uncertainty (war regime, migration, climate change) make them indispensable elements of cultural institutions today, are examined through the contribution of three theoretical approaches: of therapeutic practice, cultural policy, and strategic communication, as their goal is to be a field of encounter and interaction with vulnerable individuals and communities. Therefore, the individual goals of this thesis are to highlight:

      - The essential characteristics of these actions, as well as the methods by which they can expand the (socially accepted or dominant) therapeutic model.

      - The advantages and ethical limitations imposed by the implementation of these actions, through an interdisciplinary collaboration with museologists, curators, psychologists, sociologists and educators.

      - The extent to which they contribute as communication tools to expanding the audience of cultural institutions (with communication networks: health, combating social injustice, educational support).

      - The degree to which the institutional role, the functioning of organizations, their long-term policy, as well as the self-perception of employees within them, changes.

      All these issues are examined together by investigating examples of actions and initiatives of museums and cultural organizations in Greece, which have been included as cultural actors in the pilot and research program of Cultural Prescription under the auspices of the Ministry of Culture. These diverse art actions are considered to have a therapeutic effect on mental health.

  14. Hellenic Open University
  15. Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές