Ο κριτικός φεμινισμός και η κριτική εκπαίδευση στις φυσικές επιστήμες

Critical Feminism and Critical Science Education (Αγγλική)

  1. MSc thesis
  2. ΕΛΕΝΗ ΤΟΥΛΤΣΙΝΑΚΗ
  3. Μεταπτυχιακή Ειδίκευση Καθηγητών των Φυσικών Επιστημών (ΚΦΕ)
  4. 28 Σεπτεμβρίου 2025
  5. Ελληνικά
  6. 79
  7. ΚΑΤΣΙΑΜΠΟΥΡΑ ΙΩΑΝΝΑ
  8. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΓΚΙΟΛΜΑΣ | ΣΚΟΡΔΟΥΛΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
  9. Κριτική παιδαγωγική | Φεμινιστικό κίνημα | Κριτικός φεμινισμός | Κοινωνική δικαιοσύνη | Έμφυλη διάκριση
  10. ΦΥΣΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ: ΙΣΤΟΡΙΑ, ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΚΦΕ60
  11. 11
  12. 98
    • Η παρούσα διπλωματική εργασία εξετάζει το πώς η κριτική παιδαγωγική και ο κριτικός φεμινισμός μπορούν να συνδυαστούν στην εκπαίδευση στις φυσικές επιστήμες. Στο πλαίσιο αυτό, κατ’ αρχήν παρουσιάζεται η μαρξική θεωρία των κοινωνικών ανισοτήτων και η εκβολή της στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού συστήματος. Ο Μαρξ βασιζόμενος στο σχήμα για τη θέση της ταξικής πάλης στο ιστορικό και κοινωνικό γίγνεσθαι, έθεσε τις βάσεις για την ανάπτυξη των θεωριών που αφορούν στην κριτική παιδαγωγική υπό το πρίσμα του καπιταλιστικού συστήματος. Στη συνέχεια, αναφέρεται η γκραμσική θεωρία και η αμφισβήτηση των ηγεμονικών ιδεολογιών. Στο επόμενο κεφάλαιο παρουσιάζεται το ρεύμα της κριτικής παιδαγωγικής, με θεμελιωτή  τον Φρέιρε και στηρίζεται στις θεωρίες του Μαρξ και του Γκράμσι, αλλά και στις βασικές αρχές  της Σχολής της Φραγκφούρτης, που είχε ιδιαίτερη επίδραση και στην ανάδυση των νεομαρξιστικών προσεγγίσεων στον χώρο της εκπαίδευσης. Η κριτική παιδαγωγική έχει στόχο ένα σχολείο με εκπαιδευτικές πρακτικές που στοχεύουν στην μετατροπή των υπαρχουσών δομών ως προς την ισότητα των ατόμων, την κοινωνική δικαιοσύνη, την περιβαλλοντική βιωσιμότητα και τη συλλογικότητα. Σημαντικό σημείο της εργασίας αποτελεί η παρουσίαση της ιστορικής εξέλιξης του φεμινισμού με την παρουσίαση των φεμινιστικών κυμάτων και τις φεμινιστικές εκφάνσεις που λαμβάνει στην εκπαιδευτική διαδικασία. Μέσω του φεμινισμού, γίνονται αντιληπτές οι έμφυλες διακρίσεις και τα στερεότυπα τόσο κοινωνικά όσο και στον τομέα της εκπαίδευσης. Ο κριτικός φεμινισμός είναι εκείνος που εστιάζει περισσότερο στις διαθεματικές μελέτες που ενώνουν το φύλο με άλλες μορφές καταπίεσης όπως η κοινωνική τάξη, το φύλο και η προτιμήσεις για ανάπτυξη σχέσεων. Σημαντικό στοιχείο της παρούσας διπλωματικής, αποτελεί και η αξιοποίηση του κριτικού φεμινισμού στην εκπαίδευση στις επιστήμες. Συγκεκριμένα, αναδεικνύεται η περιορισμένη πρόσβαση των γυναικών στις επιστήμες, ενώ με την ιστορική αναδρομή που πραγματοποιείται για τις γυναίκες επιστήμονες διαφαίνεται πως από το παρελθόν η πρόσβασή τους ήταν περιορισμένη. Παράλληλα, παρουσιάζεται η προσέγγιση του κριτικού φεμινισμού όπου αναδεικνύονται πρακτικές που ενισχύουν την έμφυλη ισότητα και τη συμπερίληψη όλων των μαθητών/τριών ανεξαρτήτως προέλευσης. ανεξαρτήτως προέλευσης. Τέλος, ιδιαίτερα σημαντική είναι η αποτύπωση της κοινωνικής δικαιοσύνης στη σύγχρονη εκπαίδευση και πώς αυτή μπορεί να επιτευχθεί μέσα από παιδαγωγικές πρακτικές που έχουν ως στόχο την ανάδειξη της ισότητας, και την αποδοχή της διαφορετικότητας.

    • This thesis analysis explores how critical pedagogy, and critical feminism can be integrated into science education. Initially, Marxist theory on social inequalities and its implications within the educational system is presented. Marx, through his analysis of class struggle as a driving force of historical and social development, laid the foundations for theories development related to critical pedagogy within the context of the capitalist system. Subsequently, Gramsci’s theory and hegemonic ideologies challenge are discussed. The next chapter presents the movement of critical pedagogy, with Paulo Freire as its main proponent, which is grounded in Marx’s and Gramsci’s theories, as well as in the Frankfurt School key principles, which significantly influenced the emergence of neo-Marxist educational approaches. Critical pedagogy aims to shape a school environment with educational practices that seek to transform existing structures with respect to individual equality, social justice, environmental sustainability, and collective action. A significant part of this thesis is devoted to the historical evolution of feminism, with an overview of the various feminist waves and their expressions in the educational system. Through feminism, gender discrimination and stereotypes, both in society and education, are examined critically. In specific, critical feminism, focuses on intersectional studies that connect gender with other forms of oppression such as social class, gender identity, and relationship preferences. This thesis also analyzes critical feminism in science education. In particular, it highlights the limited access of women in sciences, while a historical overview of women scientists shows that their access has long been restricted. At the same time, the application of critical feminist approaches is presented, showcasing practices that promote gender equality and the inclusion of all students, regardless of their background. Finally, the social justice depiction in modern education is of particular importance, along with how it can be achieved through pedagogical practices aimed at promoting equality and embracing diversity.

  13. Hellenic Open University
  14. Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 4.0 Διεθνές