Αντικείμενο της παρούσας διπλωματικής εργασίας αποτελεί η χρηματοοικονομική ανάλυση φαρμακευτικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται επιχειρηματικά στην Ελλάδα και συμμετέχουν στη δράση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF), που αφορά τον συμψηφισμό της αυτόματης επιστροφής (clawback) με επιλέξιμες δαπάνες Έρευνας και Ανάπτυξης (Ε&Α). Το clawback, ένα μέτρο που επιβάλλει την επιστροφή χρημάτων από τις φαρμακευτικές εταιρείες στο κράτος, έχει προκαλέσει σοβαρές οικονομικές επιβαρύνσεις στον κλάδο, μειώνοντας τη δυνατότητά τους να επενδύσουν σε Ε&Α και καινοτομία. Ο συμψηφισμός του clawback με δαπάνες Ε&Α παρέχει στις εταιρείες τη δυνατότητα να επενδύσουν στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, μειώνοντας παράλληλα τις οικονομικές πιέσεις.

Η εργασία εξετάζει το ευρύτερο θεσμικό και οικονομικό πλαίσιο εντός του οποίου διαμορφώθηκε η φαρμακευτική πολιτική στην Ελλάδα, με ιδιαίτερη έμφαση στην περίοδο της οικονομικής κρίσης. Αναλύονται οι βασικοί παράγοντες που συνέβαλαν στην αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης, η εξέλιξη αυτής στη διάρκεια των τελευταίων ετών, καθώς και τα αποτελέσματα των εφαρμοζόμενων πολιτικών ελέγχου της, όπως ο μηχανισμός του clawback. Επιπλέον, εξετάζεται η σημασία της Έρευνας και Ανάπτυξης (Ε&Α) για τη φαρμακοβιομηχανία και την ευρωπαϊκή οικονομία συνολικά, καθώς και ο ρόλος της ως εργαλείο ενίσχυσης της καινοτομίας και της ανταγωνιστικότητας του κλάδου. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο θεσμικό πλαίσιο που επιτρέπει τον συμψηφισμό της αυτόματης επιστροφής (clawback) με επιλέξιμες δαπάνες Ε&Α, στο πλαίσιο της δράσης του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ως μηχανισμός στήριξης της βιώσιμης ανάπτυξης και περιορισμού της δημοσιονομικής επιβάρυνσης.

Σκοπός της εργασίας είναι η εξέταση του τρόπου με τον οποίο η εν λόγω δράση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας έχει επηρεάσει τα οικονομικά μεγέθη (32) φαρμακευτικών εταιρειών που συμμετέχουν σε αυτήν, μέσα από τον συμψηφισμό των αυτόματων επιστροφών με δαπάνες Ε&Α. Επιπλέον, επιχειρείται η αξιολόγηση των συνεπειών της οικονομικής κρίσης και της πανδημίας COVID-19 στη χρηματοοικονομική κατάσταση των υπό εξέταση επιχειρήσεων.

Στο πλαίσιο της έρευνας διενεργείται ανάλυση βασικών χρηματοοικονομικών δεικτών των επιχειρήσεων, όπως η κερδοφορία, η ρευστότητα, η αποδοτικότητα και η κεφαλαιακή διάρθρωση,  για την περίοδο 2014-2023. Τα οικονομικά δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν για την ανάλυση αντλήθηκαν από την βάση δεδομένων “Data.Prisma” της εταιρείας ICAP Group και από τις δημοσιευμένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις των εταιρειών.

Λέξεις κλειδιά: Δαπάνες υγείας, φαρμακευτική δαπάνη, συμψηφισμός clawback, Έρευνα & Ανάπτυξη, Ταμείο Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας, χρηματοοικονομική ανάλυση, αριθμοδείκτες.

The subject of the present thesis is the financial analysis of pharmaceutical companies operating in Greece and participating in the Recovery and Resilience Facility (RRF) initiative, which involves the offsetting of automatic clawback amounts against eligible Research and Development (R&D) expenditures. The clawback mechanism, which mandates the return of funds from pharmaceutical companies to the state, has imposed significant financial burdens on the sector, limiting its ability to invest in R&D and innovation. Offsetting clawback obligations with R&D expenditures enables companies to channel resources into technological development while alleviating financial pressure.

The study examines the broader institutional and economic framework within which pharmaceutical policy has been shaped in Greece, with particular emphasis on the period of the economic crisis. It analyzes the key factors contributing to the increase in pharmaceutical spending, the evolution of such expenditure in recent years, and the outcomes of control policies implemented, such as the clawback mechanism. Furthermore, the importance of R&D for the pharmaceutical industry and the European economy as a whole is explored, highlighting its role as a driver of innovation and sectoral competitiveness. Special attention is given to the legal framework that permits the offsetting of clawback payments with eligible R&D expenses under the RRF initiative, as a mechanism that supports sustainable growth and reduces fiscal pressure.

The aim of the thesis is to examine how this specific RRF action has impacted the financial performance of 32 participating pharmaceutical companies, through the offsetting of clawback payments with R&D expenditures. Additionally, the study evaluates the effects of the economic crisis and the COVID-19 pandemic on the financial condition of these companies.

As part of the research, an analysis of key financial ratios-such as profitability, liquidity, efficiency, and capital structure-is conducted for the period 2014-2023. The financial data used for the analysis were sourced from the “Data.Prisma” database of ICAP Group and from the companies’ published financial statements.

Keywords: Health expenditures, pharmaceutical spending, clawback offsetting, Research & Development, Recovery & Resilience Facility, financial analysis, financial ratios.