Ελλείψεις φαρμάκων στα δημόσια νοσοκομεία του ΕΣΥ: αίτια, επιπτώσεις και προτάσεις για αντιμετώπιση.

Drug shortages in public hospitals of the National Health System: causes, effects and proposals for solutions. (english)

  1. MSc thesis
  2. ΔΑΝΙΕΛΑ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ
  3. Διοίκηση Μονάδων Υγείας (ΔΜΥ)
  4. 20 September 2025
  5. Ελληνικά
  6. 20
  7. ΤΟΣΚΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ
  8. ΚΩΣΤΑΓΙΟΛΑΣ ΠΕΤΡΟΣ ,ΤΟΣΚΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ
  9. ΛΗΨΗΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ , ΔΗΜΟΣΙΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ
  10. ΔΜΥΔΕ
  11. 02
  12. 2025
  13. Ελλείψεις φαρμάκων, Δημόσια νοσοκομεία
  14. ΓΡΑΦΗΜΑΤΑ, ΠΙΝΑΚΕΣ
    • ΠΕΡΙΛΗΨΗ Εισαγωγή: Από τις αρχές του 21ου αιώνα το φαινόμενο της έλλειψης φαρμάκων έλαβε παγκόσμιες διαστάσεις, επηρεάζοντας και την Ελλάδα. Σκοπός: Να εξεταστούν πτυχές που άπτονται της έλλειψης φαρμάκων στην Ελλάδα στις δημόσιες νοσηλευτικές μονάδες του ΕΣΥ, μέσα από τις απόψεις των νοσοκομειακών φαρμακοποιών. Μέθοδος: διεξήχθη μία ποσοτική έρευνα σε 16 προϊστάμενους φαρμακοποιούς που επιλέχθηκαν μέσω δειγματοληψίας ευκολίας και χιονοστιβάδας, καθώς και μία ποιοτική έρευνα σε 8 νοσοκομειακούς φαρμακοποιούς που επιλέχθηκαν μέσω δειγματοληψίας ευκολίας. Αποτελέσματα: Διαπιστώθηκε έλλειψη σε φάρμακα με χρονική διάρκεια κυρίως τριών μηνών, που είναι είτε ευρείας κατανάλωσης, είτε αντίθετα αφορούν συγκεκριμένες ασθένειες και για αυτό δεν παρατηρούνται σε όλες τις νοσοκομειακές μονάδες. Δεν υπάρχει μεμονωμένη αιτία έλλειψης φαρμάκων, αλλά ένας συνδυασμός αιτιών που άπτονται της έλλειψης οικονομικών κινήτρων παραγωγής συγκεκριμένων φαρμάκων λόγω χαμηλών περιθωρίων κέρδους, των στην παραγωγή, την απόκτηση πρώτων υλών και την εφοδιαστική αλυσίδα, καθώς και στο σύστημα τιμολόγησης και αποζημίωσης, με ειδική αναφορά στο σύστημα clawback. Προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις ελλείψεις, οι φαρμακοποιοί προβαίνουν σε συνεχή παρακολούθηση και καταγραφή των ελλείψεων, ενημέρωση των αρμόδιων, καθώς και σε κατανομή των φαρμάκων βάσει των αναγκών κάθε κλινικής, έπειτα από ιεράρχηση αναγκών βάσει επείγοντος, διαφορό-διάγνωσης και σειρά προτεραιότητας. Σε αρκετές περιπτώσεις αναφέρθηκε η ύπαρξη ψηφιακών συστημάτων. Λόγω της έλλειψης αρκετοί φαρμακοποιοί στρέφονται σε άλλα εναλλακτικά σκευάσματα της κατηγορίας της ίδιας μορφής με ίδιες ενδείξεις, σε άλλα εναλλακτικά σκευάσματα της ίδιας δραστικής μορφής και περιεκτικότητας, ενώ ενδέχεται να υπάρξει και αλλαγή της δραστικής ουσίας, έπειτα από συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό. Ωστόσο, αυτές οι αλλαγές ενδέχεται να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στους ασθενείς. Οι επιπτώσεις της έλλειψης φαρμάκων αφορούν και τους επαγγελματίες υγείας: αυξημένος φόρτος εργασίας, χαμηλό ηθικό της ομάδας, υψηλό επίπεδο άγχους, στρες και κόπωσης, καθώς και συγκρούσεις μεταξύ των μελών του νοσοκομειακού οργανισμού. Συμπεράσματα: Παρατηρείται μία διακύμανση στις ελλείψεις φαρμάκων ανάλογα με τον τύπο του νοσοκομείου και τα χαρακτηριστικά του φαρμάκου. Οι φαρμακοποιοί πρότειναν μείωση του clawback, αγορά φαρμάκων με χαμηλό κέρδος, μεγαλύτερος έλεγχος των ελλείψεων και των εξαγωγών, κίνητρα για την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής και τη διατήρηση στην αγορά φαρμάκων με χαμηλό κέρδος, χρηματοδότηση για την βελτίωση της διαθεσιμότητας των φαρμάκων, συζήτηση με τους φαρμακοποιούς για τους κινδύνους των ελλείψεων, αλλά και συνεργασία μεταξύ φαρμακοποιών, παρόχων υγειονομικής περίθαλψης και υπευθύνων χάραξης πολιτικής.
    • ABSTRACT Introduction: Since the beginning of the 21st century, the phenomenon of drug shortages has taken on global dimensions, also affecting Greece. Purpose: To examine aspects related to the drug shortage in Greece in public NHS hospitals, through the views of hospital pharmacists. Method: A quantitative survey was conducted on 16 chief pharmacists selected through convenience and snowball sampling, as well as a qualitative survey on 8 hospital pharmacists selected through convenience sampling. Results: A shortage of drugs with a duration of mainly three months was found, which are either widely consumed or, on the contrary, concern specific diseases and are therefore not observed in all hospital units. There is no single cause of drug shortages, but a combination of causes related to the lack of economic incentives to produce specific drugs due to low profit margins, to production, acquisition of raw materials and the supply chain, as well as to the pricing and reimbursement system, with special reference to the clawback system. To address shortages, pharmacists continuously monitor and record shortages, inform those responsible, and distribute drugs based on the needs of each clinic, after prioritizing needs based on urgency, differential diagnosis and order of priority. In several cases, the existence of digital systems was mentioned. Due to the shortage, many pharmacists turn to other alternative preparations of the same form category with the same indications, to other alternative preparations of the same active form and strength, while there may also be a change in the active substance, after consultation with the treating physician. However, these changes may have significant consequences for patients. The consequences of the shortage of medicines also concern health professionals: increased workload, low team morale, high levels of anxiety, stress and fatigue, as well as conflicts between members of the hospital organization. Conclusions: A variation in medicine shortages is observed depending on the type of hospital and the characteristics of medicine. Pharmacists proposed reducing clawback, purchasing low-profit drugs, greater control over shortages and exports, incentives to boost domestic production and keep low-profit drugs on the market, funding to improve drug availability, discussing with pharmacists the risks of shortages, and collaboration between pharmacists, healthcare providers, and policymakers.
  16. Hellenic Open University
  17. Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Διεθνές