Σκοπός: η διερεύνηση των ψυχοκοινωνικών παραγόντων που επηρεάζουν τον φόβο και τη στάση των γυναικών απέναντι στη μαστογραφία, με στόχο την κατανόηση των αιτιών που οδηγούν πολλές γυναίκες να διστάζουν ή να αποφεύγουν τον προληπτικό έλεγχο. Η κατανόηση αυτών των παραγόντων είναι κρίσιμη για την ενίσχυση της συμμετοχής των γυναικών στον προληπτικό έλεγχο και τη μείωση της θνησιμότητας από καρκίνο του μαστού. Η έρευνα επικεντρώνεται σε ψυχολογικούς μηχανισμούς, όπως ο φόβος για πιθανή διάγνωση καρκίνου, η αντίληψη του προσωπικού κινδύνου και η αυτοαποτελεσματικότητα, καθώς και σε κοινωνικές επιδράσεις, όπως η κοινωνική υποστήριξη και οι πολιτισμικές πεποιθήσεις. Επιπλέον, εξετάζονται πρακτικά εμπόδια, όπως η εμπειρία πόνου κατά τη διάρκεια της εξέτασης και η δυσκολία πρόσβασης σε μονάδες μαστογραφίας. Η κατανόηση και η αντιμετώπιση αυτών των παραγόντων είναι απαραίτητες για την αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στον προληπτικό έλεγχο και τη μείωση της θνησιμότητας από καρκίνο του μαστού.

Υλικά-Μέθοδος: Για την συλλογή των δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν τρία ερωτηματολόγια. Ένα ερωτηματολόγιο με βασικές κοινωνικο-δημογραφικές ερωτήσεις, η κλίμακα του Μοντέλου Πεποιθήσεων για την Υγεία της Champion (CHBMS - Champion’s Health Belief Model Scale, 1984/1999) για να συλλέξει τις αντιλήψεις των ασθενών σχετικά με την αντιληπτή ευαισθησία και σοβαρότητα του καρκίνου του μαστού, τα αντιληπτά οφέλη και τα εμπόδια και την αυτο-αποτελεσματικότητα της μαστογραφίας, τα κίνητρα υγείας και τα ερεθίσματα για δράση που κινητοποιούν το άτομο να λάβει μέτρα για την υγεία του και τελευταίο το εργαλείο MGQ (Mammography Questionnaire) για την εκτίμηση της ικανοποίησης των χρηστών από τη διαδικασία της μαστογραφίας.

Αποτελέσματα: Το δείγμα αποτελείται από 274 γυναίκες, κυρίως ηλικίας 35–54 ετών (68%), παντρεμένες (72,3%), με σχετικά υψηλό εκπαιδευτικό επίπεδο, πολλές εργαζόμενες στον δημόσιο τομέα (47,4%) και το 74,5% με μισθό ως κύρια πηγή εισοδήματος. Από το συνολικό δείγμα, το 41,2% αποτελούνται από επαγγελματίες υγείας. Στο πλαίσιο αυτής της κατηγορίας, το νοσηλευτικό προσωπικό αντιπροσωπεύει το 21,9%. Η υγεία τους αξιολογείται ως «Καλή» ή «Πολύ καλή» από το 68,6%, ενώ το 73,7% αντιμετωπίζει λίγες ή καθόλου δυσκολίες στην καθημερινότητα. Σχετικά με τον καρκίνο του μαστού, το 40,9% δηλώνει αβεβαιότητα για την προσωπική ευαισθησία, ενώ μόνο το 22,3% αναγνωρίζει προσωπικό κίνδυνο. Παρά τον υψηλό φόβο 70,3% και την αναγνώριση των μακροχρόνιων επιπτώσεων 57,2%, η εμπιστοσύνη στη μαστογραφία είναι πολύ υψηλή: το 89,3% θεωρεί ότι συμβάλλει στην έγκαιρη ανίχνευση και το 85,2% θα την έκανε εφόσον το συστήσει ο γιατρός. Τα κύρια εμπόδια είναι περιορισμένα, με ανησυχία για την ακτινοβολία στο 20,9% των γυναικών. Η αυτο-αποτελεσματικότητα εμφανίζεται ιδιαίτερα υψηλή (80–90%). Ο γιατρός αποτελεί τον σημαντικότερο καταλύτη, με το 85,2% των γυναικών να δηλώνει ότι θα ακολουθούσε τη σύστασή του, ενώ η οικογένεια και οι κοινωνικές εμπειρίες έχουν δευτερεύοντα ρόλο. Το κίνητρο για καλή υγεία είναι εξαιρετικά υψηλό (91,2%), ωστόσο εντοπίζεται χάσμα πρόθεσης–πράξης, καθώς περίπου 4 στις 10 γυναίκες δεν ασκούνται συστηματικά και ένα μέρος παραλείπει περιοδικά τσεκ-απ. Οι γυναίκες αξιολογούν την ικανοποίησή τους από τα τμήματα μαστογραφίας κυρίως με βάση την προσβασιμότητα στα ραντεβού, την επαγγελματική επάρκεια του προσωπικού και τη μείωση του πόνου, οι οποίοι αποτελούν τους βασικότερους παράγοντες ικανοποίησης, με σημαντικές προεκτάσεις για τη βελτίωση των υπηρεσιών και την ενίσχυση της συμμετοχής στον προληπτικό έλεγχο.

Συμπεράσματα: Οι γυναίκες δείχνουν υψηλή ευαισθητοποίηση και κίνητρο για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού και πιστεύουν στην αποτελεσματικότητα της μαστογραφίας. Ο φόβος για τον έλεγχο αυξάνεται με την ηλικία, ιδιαίτερα στις μεγαλύτερες γυναίκες, ενώ η σύσταση του γιατρού παραμένει ο κύριος παράγοντας που τις κινητοποιεί. Η εκπαίδευση και το εισόδημα έχουν περιορισμένη επίδραση, και οι γυναίκες διαμορφώνουν συνεκτικές αντιλήψεις για τον κίνδυνο, τη σοβαρότητα, τα οφέλη και τα εμπόδια, επιβεβαιώνοντας τη χρησιμότητα του Μοντέλου Πεποιθήσεων για την Υγεία στην κατανόηση των προληπτικών συμπεριφορών.

Βιβλιογραφικές αναφορές: Η εισαγωγή και συνολικά η εργασία βασίζονται σε πλήθος έγκυρων διεθνών πηγών, όπως επιδημιολογικά δεδομένα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) και του Διεθνούς Πρακτορείου για την Έρευνα στον Καρκίνο (IARC), καθώς και σε επιστημονικές μελέτες από βάσεις όπως το PubMed και το Google Scholar. Περιλαμβάνονται δημοσιεύσεις σε αναγνωρισμένα περιοδικά για την πρόληψη του καρκίνου του μαστού, καθώς και θεωρητικά μοντέλα όπως εκείνα των Rosenstock και Becker, και σύγχρονες εφαρμογές του ΜΠΥ από την Champion και συνεργάτες. Οι βιβλιογραφικές αναφορές ακολουθούν το σύστημα APA και παρουσιάζονται αναλυτικά στο τέλος της εργασίας.

Aim: The aim of this study is to investigate the psychosocial factors that influence women’s fear and attitudes toward mammography, in order to understand the reasons why many women hesitate or avoid participating in preventive screening. Understanding these factors is crucial for increasing participation in preventive screening programs and reducing breast cancer mortality. The research focuses on psychological mechanisms such as fear of a potential cancer diagnosis, perceived personal risk, and self-efficacy, as well as on social influences including social support and cultural beliefs. Practical barriers are also examined, such as the experience of pain during the procedure and difficulties in accessing mammography units. Addressing these issues is essential to enhance participation in screening and reduce breast cancer mortality.

Materials and Methods: Three questionnaires were used for data collection. The first included basic sociodemographic questions. The second was the Champion’s Health Belief Model Scale (CHBMS – Champion, 1984/1999), which assessed participants' perceptions of breast cancer susceptibility and severity, perceived benefits and barriers of mammography, self-efficacy, health motivation, and cues to action. The third tool was the Mammography Questionnaire (MGQ), which evaluated users’ satisfaction with the mammography procedure.

Results: The sample consisted of 274 women, mainly aged 35–54 years (68%), married (72.3%), with relatively high educational levels, many employed in the public sector (47.4%), and 74.5% reporting salary as their main source of income. From the total sample, 41.2% consisted of healthcare professionals. Within this category, nursing staff represented 21.9%. Health was rated as “Good” or “Very Good” by 68.6%, while 73.7% reported experiencing few or no difficulties in daily life. Regarding breast cancer, 40.9% expressed uncertainty about their personal susceptibility, while only 22.3% recognized a personal risk. Despite high fear levels (>70%) and awareness of the long-term consequences of the disease, confidence in mammography was very high: 89.3% believed it contributes to early detection, and 85.2% would undergo it if recommended by a doctor. The main barriers were limited, with concern about radiation reported by 20.9% of women. Self-efficacy was particularly high (80–90%).The physician is the most significant catalyst, with 85.2% of women stating that they would follow their doctor’s recommendation, while family and social experiences play a secondary role. Motivation for good health is exceptionally high (91.2%); however, a gap between intention and action is evident, as about 4 in 10 women do not exercise regularly and some neglect periodic check-ups. Women evaluate their satisfaction with mammography departments primarily based on appointment accessibility, professional competence of the staff, and pain reduction. These are the key factors of satisfaction, with important implications for improving services and enhancing participation in preventive screening.

Conclusions: Women show high awareness and motivation for the early detection of breast cancer and believe in the effectiveness of mammography. Fear of screening increases with age, particularly among older women, while the physician's recommendation remains the main factor motivating them. Education and income have a limited impact, and women form consistent perceptions of risk, severity, benefits, and barriers, confirming the usefulness of the Health Belief Model in understanding preventive behaviors.

References: The introduction and overall study are based on a wide range of reliable international sources, including epidemiological data from the World Health Organization (WHO) and the International Agency for Research on Cancer (IARC), as well as scientific literature from databases such as PubMed and Google Scholar. The study includes publications in reputable journals on breast cancer prevention, along with theoretical models by Rosenstock and Becker, and modern applications of the Health Belief Model by Champion and colleagues. References follow the APA citation style and are presented in detail at the end of the thesis.