Εισαγωγή: Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 αποτελεί μία από τις πλέον διαδεδομένες χρόνιες παθήσεις, η διαχείριση της οποίας απαιτεί σταθερή θεραπευτική συμμόρφωση. Παράγοντες όπως η ενσυναίσθηση του επαγγελματία υγείας και οι αντισταθμιστικές πεποιθήσεις των ασθενών ενδέχεται να επηρεάζουν τη συμπεριφορά υγείας και τη συμμόρφωση.

Σκοπός: Η εργασία αποσκοπεί στη διερεύνηση του ρόλου της ενσυναίσθησης και των αντισταθμιστικών πεποιθήσεων υγείας στη θεραπευτική συμμόρφωση των ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Παράλληλα, εξετάζεται η αλληλεπίδραση των δύο μεταβλητών και η επίδραση κοινωνικοδημογραφικών παραγόντων.

Υλικό-Μέθοδος: Η έρευνα διεξήχθη με ποσοτική μεθοδολογία και το δείγμα αποτέλεσαν 120 ενήλικες ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 . Χρησιμοποιήθηκε δομημένο ερωτηματολόγιο, το οποίο διανεμήθηκε ηλεκτρονικά μέσω της πλατφόρμας Google Forms και περιλάμβανε δημογραφικές και ιατρικές πληροφορίες και τα ερωτηματολόγια. Η στατιστική ανάλυση πραγματοποιήθηκε με το λογισμικό SPSS, με χρήση περιγραφικής και επαγωγικής στατιστικής (συσχετίσεις Pearson, t-test, ANOVA). Η διάρκεια της έρευνας ήταν 3 μήνες (από Φεβρουάριο έως Απρίλιο)

Αποτελέσματα: Τα ευρήματα έδειξαν θετική συσχέτιση μεταξύ υψηλής ενσυναίσθησης και αυξημένης θεραπευτικής συμμόρφωσης. Αντίθετα, οι υψηλότερες τιμές σε αντισταθμιστικές πεποιθήσεις υγείας συσχετίστηκαν με μειωμένη συμμόρφωση. Επιπλέον, παρατηρήθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές στη θεραπευτική συμπεριφορά όσον αφορά το φύλο, το μορφωτικό επίπεδο και την ηλικία.

Η ενσυναίσθηση εμφάνισε θετική συσχέτιση με τη θεραπευτική συμμόρφωση (r = .357, p < .001), ενώ οι αντισταθμιστικές πεποιθήσεις υγείας συσχετίστηκαν αρνητικά με την ενσυναίσθηση (r = –.357, p < .001) και με τον εσωτερικό έλεγχο υγείας (r = –.169, p = .065, οριακά μη σημαντικό). Σημαντική αρνητική συσχέτιση παρατηρήθηκε και με τον έλεγχο από την τύχη (r = –.531, p < .001). Η ενσυναίσθηση σχετίστηκε θετικά με τον εσωτερικό έλεγχο (r = .545, p < .001) και αρνητικά με τον έλεγχο από ισχυρούς άλλους (r = –.262, p = .004).

Όσον αφορά το φύλο, προέκυψε στατιστικά σημαντική διαφορά μόνο στην υποκλίμακα «Έλεγχος από Ισχυρούς Άλλους» του Health Locus of Control, με τις γυναίκες να εμφανίζουν υψηλότερα σκορ (t = 2.658, p = .009). Δεν παρατηρήθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές στα επίπεδα ενσυναίσθησης ή στις αντισταθμιστικές πεποιθήσεις (p > .05). Επιπλέον, η ανάλυση διακύμανσης (ANOVA) δεν ανέδειξε σημαντικές διαφοροποιήσεις στις ψυχολογικές μεταβλητές ως προς το εκπαιδευτικό επίπεδο ή το θεραπευτικό σχήμα (p > .05).

Συζήτηση: Η ενσυναίσθηση των επαγγελματιών υγείας – και κυρίως των ιατρών και νοσηλευτών που βρίσκονται σε άμεση επαφή με τους ασθενείς – φαίνεται να λειτουργεί προστατευτικά απέναντι σε μη συμμορφωτικές συμπεριφορές. Οι αντισταθμιστικές πεποιθήσεις, ως γνωστικές στρατηγικές αποφυγής, ενδέχεται να υποσκάπτουν τη συνέπεια στη θεραπεία. Η κατανόηση της σχέσης αυτών των ψυχολογικών παραμέτρων μπορεί να συμβάλει στον σχεδιασμό πιο αποτελεσματικών και εξατομικευμένων παρεμβάσεων στον χώρο της υγείας.

Λέξεις-κλειδιά: Θεραπευτική συμμόρφωση, Ενσυναίσθηση, Αντισταθμιστικές πεποιθήσεις, Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, Συμπεριφορά υγείας

Introduction: Type 2 diabetes mellitus is one of the most prevalent chronic conditions, the management of which requires consistent therapeutic adherence. Factors such as the healthcare professional’s empathy and the patients’ compensatory health beliefs may influence health behavior and compliance with treatment.

Aim: This study aims to investigate the role of empathy and compensatory health beliefs in therapeutic adherence among patients with type 2 diabetes. Additionally, it explores the interaction between these two psychological variables and the influence of sociodemographic factors.

Material and Method: The study followed a quantitative research design and involved a sample of 120 adult patients with type 2 diabetes. A structured questionnaire was administered electronically via Google Forms and included demographic and medical information as well as validated psychometric scales. Statistical analysis was performed using SPSS software, applying both descriptive and inferential statistics (Pearson correlations, t-tests, and ANOVA). The duration of the study was 3  months (from February  to April ).

Results: The findings revealed a positive correlation between high levels of empathy and increased therapeutic adherence. Conversely, higher levels of compensatory health beliefs were associated with reduced compliance. Statistically significant differences in therapeutic behavior were also observed in relation to gender, educational level, and age.

Empathy was positively correlated with adherence (r = .357, p < .001), while compensatory health beliefs showed a negative correlation with empathy (r = –.357, p < .001) and internal health locus of control (r = –.169, p = .065, marginally non-significant). A strong negative correlation was also found with chance health locus of control (r = –.531, p < .001). Empathy was positively associated with internal control (r = .545, p < .001) and negatively with powerful others (r = –.262, p = .004).

Regarding gender, a statistically significant difference emerged only in the "Powerful Others" subscale of the Health Locus of Control, with women scoring higher (t = 2.658, p = .009). No significant gender differences were found in empathy or compensatory beliefs (p > .05). Moreover, ANOVA revealed no significant variations in the psychological variables based on educational level or treatment regimen (p > .05).

Discussion: Empathy on the part of healthcare professionals – particularly physicians and nurses in direct contact with patients – appears to function as a protective factor against non-adherent behaviors. Compensatory health beliefs, as cognitive avoidance strategies, may undermine treatment consistency. Understanding the relationship between these psychological constructs can support the development of more effective and personalized interventions in the field of healthcare.

Keywords: Treatment adherence, Empathy, Compensatory health beliefs, Type 2 diabetes mellitus, Health behaviour