Η επαρκής στελέχωση των μονάδων υγείας σε δυσπρόσιτες, νησιωτικές και παραμεθόριες περιοχές αποτελεί διαχρονική πρόκληση για τα συστήματα υγείας σε όλο τον κόσμο. Περίπου ο μισός παγκόσμιος πληθυσμός ζει σε αγροτικές ή απομονωμένες περιοχές, ωστόσο η πλειονότητα των επαγγελματιών υγείας εντοπίζεται σε αστικά κέντρα (WHO, 2010). Το πρόβλημα της υποστελέχωσης σε αυτές τις περιοχές έχει πολλαπλές επιπτώσεις: περιορισμένη πρόσβαση των κατοίκων σε υπηρεσίες υγείας, καθυστερήσεις στη φροντίδα, αυξημένη θνησιμότητα από αποτρέψιμες αιτίες και ανισότητες υγείας μεταξύ αστικών και μη αστικών περιοχών.

Σκοπός: Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να αναλύσει διεξοδικά και να συγκρίνει όλες τις κύριες διεθνείς πρακτικές, που έχουν εφαρμοστεί για την αντιμετώπιση της υποστελέχωσης ιατρικού προσωπικού σε παραμεθόριες και νησιωτικές περιοχές. Η ανάλυση δεν περιορίζεται χρονικά, εξετάζοντας τόσο σύγχρονες πολιτικές όσο και ιστορικά παραδείγματα.

Μεθοδολογία: Πραγματοποιήθηκε βιβλιογραφική επισκόπηση μέσω αναζήτησης στο διαδίκτυο και συγκριτική ανάλυση πολιτικών υγείας. Πραγματοποιήθηκε μια συστηματική μεθοδολογική προσέγγιση συλλογής δεδομένων από ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων (PubMed, Scopus, Google Scholar) αξιοποιώντας επιστημονική βιβλιογραφία (δημοσιευμένες μελέτες, ανασκοπήσεις και άρθρα), επίσημες εκθέσεις κυβερνήσεων και διεθνών οργανισμών χωρίς χρονικούς περιορισμούς στη δημοσίευση, ώστε να περιληφθούν τόσο πρόσφατες όσο και παλαιότερες πρακτικές.

Συμπεράσματα: Μέσα από αυτή τη μελέτη επισημαίνεται ότι η επαρκής στελέχωση μονάδων υγείας εκτός αστικών κέντρων, ειδικά για κράτη όπως η Ελλάδα, με πολλές νησιωτικές περιοχές, αποτελεί μια κρίσιμη πρόκληση για την υγειονομική ισότητα. Αναδεικνύεται η ανάγκη σε επίπεδο της εθνικής πολιτικής υγείας, η ανάπτυξη ενός εξατομικευμένου εθνικού στρατηγικού σχεδίου ανθρώπινου δυναμικού υγείας που να ενσωματώνει ιδέες από τη διεθνή εμπειρία που δύναται να δοκιμαστούν και να προσαρμοστούν.

The adequate staffing of healthcare units in remote, insular, and border regions remains a persistent challenge for health systems worldwide. Approximately half of the global population lives in rural or isolated areas, yet the majority of healthcare professionals are concentrated in urban centers (WHO, 2010). The issue of understaffing in such areas has multiple consequences: limited access to healthcare services, delays in care, increased mortality from preventable causes, and health inequalities between urban and non-urban populations.

Purpose:

The aim of this study is to thoroughly analyze and compare all major international practices implemented to address the understaffing of medical personnel in border and insular regions. The analysis is not temporally limited and includes both modern policies and historical examples.

Methodology:

A literature review was conducted through online searches and comparative analysis of health policies. A systematic methodological approach was applied to collect data from electronic databases (PubMed, Scopus, Google Scholar), drawing on scientific literature (published studies, reviews, and articles), official reports from governments and international organizations, without time constraints on publication, to encompass both recent and past practices.

Conclusions:

This study highlights that adequate staffing of healthcare units outside urban centers, especially for countries like Greece with many islands, represents a critical challenge for health equity. It underscores the necessity, at the level of national health policy, to develop a tailored national health workforce strategic plan that incorporates internationally tested and adaptable practices.