Στόχος

Η ποιότητα ζωής αποτελεί σημαντικό δείκτη αποτελεσματικότητας της χειρουργικής καταρράκτη. Το Catquest-9SF χρησιμοποιείται διεθνώς ως αξιόπιστο εργαλείο μέτρησης της υποκειμενικής οπτικής λειτουργίας.

Η μελέτη αυτή διερευνά τις επιδράσεις της χειρουργικής επέμβασης καταρράκτη στην οπτική λειτουργία και την ποιότητα ζωής των ασθενών, μέσω συνδυασμού αντικειμενικών κλινικών παραμέτρων και υποκειμενικών ερωτηματολογίων Catquest-9SF

Μέθοδοι

Όλες οι στατιστικές αναλύσεις διενεργήθηκαν με το λογισμικό IBM SPSS Statistics (έκδοση 29). Πραγματοποιήθηκαν συγκρίσεις με Wilcoxon  Signed-Ranks Test  καθώς το test Kolmogorov Smirnov υπέδειξε μη κανονικότητα. Το επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας ορίστηκε στο 0.05 (p < 0.05) για όλες τις δοκιμές υποθέσεων.

Το σύνολο δεδομένων περιλάμβανε 140 ασθενείς, ηλικίας >50 ετών που υποβλήθηκαν σε χειρουργική επέμβαση καταρράκτη από τον ίδιο χειρουργό με την μέθοδο της φακοθρυψίας. Η κατανομή του φύλου ήταν σχεδόν ισορροπημένη, με 74 άνδρες (52.9%) και 66 γυναίκες (47.1%). Η μέση ηλικία των συμμετεχόντων ήταν 74.97 έτη (SD = 5.208), με εύρος από 60 έως 87 έτη. Η πλειονότητα των συμμετεχόντων ήταν έγγαμοι, με 106 άτομα (75.7%), ενώ 34 ήταν άγαμοι (24.3%). Η εκπαιδευτική κατανομή των συμμετεχόντων περιλάμβανε 15 άτομα (10.7%) χωρίς υποχρεωτική εκπαίδευση, 38 (27.1%) με υποχρεωτική, 64 (45.7%) με επαγγελματική και 23 (16.4%) με πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Το ερωτηματολόγιο Catquest-9SF χρησιμοποιήθηκε για την αξιολόγηση της ποιότητας ζωής (QoL) πριν και έναν μήνα μετά την επέμβαση σε συνδυασμό με την συλλογή των  υπολοίπων δεδομένων  .

 Η συνολική αξιοπιστία του ερωτηματολογίου όπως εκτιμήθηκε μέσω του Cronbach’s Alpha, ήταν 0.945 πρίν  και 0.915 μετά την επέμβαση (9 στοιχεία). Αυτές οι τιμές υποδεικνύουν εξαιρετική εσωτερική συνέπεια, καθώς τιμές άνω του 0.9 θεωρούνται ιδανικές για κλινικά εργαλεία (Nunnally & Bernstein, 1994).

 Η ανάλυση παλινδρόμησης  έδειξε ότι καμία από τις εξεταζόμενες ανεξάρτητες μεταβλητές δημογραφικές (ηλικία, φύλο, οικογενειακή κατάσταση, εκπαίδευση, εισόδημα)ή κλινικές (αξονικό μήκος, βάθος προσθίου θαλάμου, πάχος ωχράς, τύπος καταρράκτη, κατάσταση βυθού) δεν είχε στατιστικά σημαντική επίδραση στο μετεγχειρητικό σκορ ερωτηματολογίου (p > 0.05).

Αποτελέσματα

 Αποτελέσματα Δοκιμασίας Wilcoxon 

• Οπτική Οξύτητα (Z=-10.263, p<0.001): Υπήρξαν 139 περιπτώσεις όπου η μετεγχειρητική τιμή ήταν χαμηλότερη (βελτίωση), έναντι 1 περιπτώσεως όπου ήταν υψηλότερη. Η διάμεσος μειώθηκε από 0.61 logMAR σε 0.02 logMAR, υποδεικνύοντας σημαντική βελτίωση της όρασης.
• Διάθλαση (Z=-7.474, p<0.001): Υπήρξαν 106 περιπτώσεις όπου η μετεγχειρητική διάθλαση ήταν μεγαλύτερη (πλησίασε το 0.00 D), έναντι 32 περιπτώσεων όπου ήταν μικρότερη. Η διάμεσος μετατοπίστηκε από -2.50 D σε -0.25 D, δείχνοντας σημαντική βελτίωση.
• Ενδοφθάλμιος Πίεση (Z=-9.864, p<0.001): Υπήρξαν 138 περιπτώσεις όπου η μετεγχειρητική IOP ήταν χαμηλότερη, έναντι 2 περιπτώσεων όπου ήταν υψηλότερη. Η διάμεσος μειώθηκε από 16.22 mmHg σε 12.24 mmHg, υποδεικνύοντας σημαντική μείωση.
• Ευαισθησία στην Αντίθεση (Z=-10.265, p<0.001): Και οι 140 περιπτώσεις έδειξαν αύξηση της μετεγχειρητικής τιμής, με τη διάμεσο να αυξάνεται από 1.00 σε 1.82, υποδεικνύοντας σημαντική βελτίωση.

• Σκορ ερωτηματολογίου (Προεγχειρητικό - Μετεγχειρητικό)
• Z=-10.135: Το τεστ του Wilcoxon, βασισμένο στις αρνητικές ιεραρχήσεις (negative ranks )(καθώς δεν υπήρξαν), είναι εξαιρετικά υψηλό, υποδεικνύοντας ισχυρή διαφορά.
• p<0.001: Η μηδενική υπόθεση απορρίπτεται, επιβεβαιώνοντας ότι υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ των διάμεσων του προεγχειρητικού και μετεγχειρητικού σκορ. Η κατεύθυνση της διαφοράς (136 θετικές ιεραρχήσεις ( positive ranks), 0 αρνητικές ιεραρχήσεις ( negative ranks) δείχνει ότι το μετεγχειρητικό σκόρ είναι σημαντικά υψηλότερο υποδεικνύοντας σημαντική βελτίωση ποιότητας ζωής

Συμπεράσματα

Η παρούσα μελέτη καταδεικνύει ότι η επέμβαση καταρράκτη επιφέρει σημαντικές βελτιώσεις τόσο σε αντικειμενικά κλινικά μέτρα (οπτική οξύτητα, ευαισθησία στην αντίθεση, ενδοφθάλμιο πίεση και διαθλαστικό σφάλμα) όσο και σε υποκειμενικά μέτρα λειτουργικής όρασης, όπως αποτυπώνονται από το ερωτηματολόγιο Catquest-9SF. Η στατιστικά σημαντική μεταβολή του σκορ Catquest μετά την επέμβαση αντικατοπτρίζει τη μείωση της αντιλαμβανόμενης δυσκολίας στις καθημερινές δραστηριότητες των ασθενών .Παρά τις θεαματικές βελτιώσεις σε αντικειμενικά κλινικά δεδομένα μετά την αφαίρεση καταρράκτη, η υποκειμενική αντίληψη της λειτουργικής όρασης, όπως αποτυπώνεται μέσω του ερωτηματολογίου Catquest-9SF, αποτελεί αυτόνομη και κρίσιμη παράμετρο αξιολόγησης.

Υπάρχει  ανάγκη για πολυπαραγοντική προσέγγιση της λειτουργικής όρασης, λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως η ευαισθησία στην αντίθεση και η συνολική οπτική εμπειρία. Τα ευρήματα επιβεβαιώνουν τη σημασία της ένταξης των PROMs (Patient-Reported Outcome Measures) στην κλινική πρακτική, τόσο για την αξιολόγηση της επιτυχίας της επέμβασης όσο και για την κατανόηση των αναγκών των ασθενών. Έτσι εξασφαλίζεται μία πιο ολιστική προσέγγιση στην αξιολόγηση του χειρουργικού αποτελέσματος, προσφέροντας επιπλέον καθοδήγηση για την αναγνώριση περιοχών δυσκολίας που δεν αποτυπώνονται μέσω της οπτικής οξύτητας

Λέξεις κλειδιά:  εγχείρηση καταρράκτη , ποιότητα ζωής , Catquest 9sf

Objective: Quality of life (QoL) is a critical indicator of cataract surgery effectiveness. The Catquest-9SF questionnaire is a globally recognized, reliable tool for assessing subjective visual function. This study investigates the impact of cataract surgery on visual function and QoL by combining objective clinical parameters with subjective Catquest-9SF questionnaire responses.

Methods: Statistical analyses were conducted using IBM SPSS Statistics (version 29). The Wilcoxon Signed-Ranks Test was employed due to non-normality indicated by the Kolmogorov-Smirnov test, with statistical significance set at p<0.05. The dataset included 140 patients aged >50 years who underwent cataract surgery via phacoemulsification by the same surgeon. The gender distribution was nearly balanced (52.9% male, 47.1% female), with a mean age of 74.97 years (SD=5.208, range: 60–87 years). Most participants were married (75.7%), and educational levels varied (10.7% no mandatory education, 27.1% mandatory, 45.7% vocational, 16.4% university). The Catquest-9SF questionnaire assessed QoL pre- and one month post-surgery, alongside other clinical data. The questionnaire’s reliability, measured by Cronbach’s Alpha, was 0.945 pre-surgery and 0.915 post-surgery, indicating excellent internal consistency. Regression analysis showed that demographic (age, gender, marital status, education, income) and clinical variables (axial length, anterior chamber depth, macular thickness, cataract type, fundus status) had no statistically significant impact on postoperative Catquest-9SF scores (p>0.05).

Results: Wilcoxon Signed-Ranks Test results demonstrated significant improvements:

• Visual Acuity (Z=-10.263, p<0.001): Median decreased from 0.61 logMAR to 0.02 logMAR, with 139 cases showing improvement.
• Refraction (Z=-7.474, p<0.001): Median shifted from -2.50 D to -0.25 D, with 106 cases approaching 0.00 D.
• Intraocular Pressure (Z=-9.864, p<0.001): Median reduced from 16.22 mmHg to 12.24 mmHg, with 138 cases showing lower values.
• Contrast Sensitivity (Z=-10.265, p<0.001): Median increased from 1.00 to 1.82, with all 140 cases improved.
• Catquest-9SF Score (Z=-10.135, p<0.001): Significant improvement was observed, with 136 positive ranks and no negative ranks, indicating enhanced QoL.

Conclusions: This study demonstrates that cataract surgery significantly improves both objective clinical measures (visual acuity, contrast sensitivity, intraocular pressure, refractive error) and subjective visual function, as captured by the Catquest-9SF questionnaire. The significant postoperative improvement in Catquest-9SF scores reflects reduced perceived difficulty in daily activities. Despite marked improvements in clinical outcomes, subjective visual function, as assessed by Catquest-9SF, remains an independent and critical evaluation parameter. A multifactorial approach to visual function, incorporating factors like contrast sensitivity and overall visual experience, is essential. These findings underscore the importance of integrating Patient-Reported Outcome Measures (PROMs) into clinical practice to assess surgical success and understand patient needs, ensuring a more holistic evaluation of surgical outcomes and identifying areas of difficulty not captured by visual acuity alone.

Keywords: Cataract surgery, quality of life, Catquest-9SF