Η αυξανόμενη λειψυδρία και οι συνεχώς μεγαλύτερες ανάγκες για νερό στη γεωργία καθιστούν αναγκαία την αναζήτηση εναλλακτικών πηγών άρδευσης. Στο πλαίσιο αυτό, η επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων λυμάτων έχει προταθεί διεθνώς ως μια βιώσιμη πρακτική, η οποία συνδυάζει την εξοικονόμηση υδάτινων πόρων με την ορθολογική διαχείριση αποβλήτων. Παρά τα πλεονεκτήματά της, η πρακτική αυτή συνοδεύεται από σημαντικούς προβληματισμούς που σχετίζονται κυρίως με τη μικροβιολογική ποιότητα των προϊόντων που αρδεύονται με ανακτημένο νερό.

Η παρούσα εργασία επικεντρώνεται στη μελέτη της μικροβιολογικής ασφάλειας γεωργικών προϊόντων τα οποία αρδεύονται με επεξεργασμένα λύματα, μέσα από ανάλυση του θεσμικού πλαισίου, των τεχνολογικών δυνατοτήτων και των πιθανών επιπτώσεων. Παρουσιάζονται οι κατηγορίες επεξεργασίας λυμάτων (πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια), καθώς και οι απαιτήσεις που τίθενται από την ευρωπαϊκή και την ελληνική νομοθεσία. Επιπλέον, εξετάζονται οι μικροβιολογικοί κίνδυνοι που μπορεί να ανακύψουν, όπως η παρουσία Escherichia coli και Salmonella, ιδιαίτερα σε καλλιέργειες που καταναλώνονται ωμές.

Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι, αν και η επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων λυμάτων μπορεί να μειώσει την κατανάλωση πόσιμου νερού, να προσφέρει θρεπτικά συστατικά στις καλλιέργειες και να στηρίξει τη βιώσιμη γεωργία, εντούτοις απαιτείται αυστηρή παρακολούθηση της ποιότητας του νερού και συμμόρφωση με τα θεσμικά όρια ασφαλείας. Συμπερασματικά, η πρακτική αυτή μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό εργαλείο για την αγροτική ανάπτυξη και τη διαχείριση υδατικών πόρων, υπό την προϋπόθεση ότι εφαρμόζεται με την απαραίτητη τεχνολογική και υγειονομική ασφάλεια.

The increasing problem of water scarcity and the growing demands of agriculture make it essential to seek alternative sources of irrigation water. In this context, the reuse of treated wastewater has been internationally proposed as a sustainable practice that combines water conservation with the rational management of waste. Despite its advantages, this practice raises significant concerns mainly related to the microbiological quality and safety of crops irrigated with reclaimed water.

This thesis focuses on the study of the microbiological safety of agricultural products irrigated with treated wastewater, through an analysis of the regulatory framework, technological possibilities, and potential impacts. The main categories of wastewater treatment (primary, secondary, and tertiary) are presented, along with the requirements set by European and Greek legislation. Furthermore, attention is given to microbiological risks such as the possible presence of Escherichia coli and Salmonella, particularly in crops consumed raw.

The findings indicate that, although the reuse of treated wastewater can reduce potable water consumption, provide nutrients to crops, and support sustainable agriculture, strict monitoring of water quality and compliance with regulatory safety limits are required. In conclusion, wastewater reuse can serve as a valuable tool for agricultural development and water resource management, provided it is applied with appropriate technological safeguards and public health protection measures.