Φιλοσοφικά ερωτήματα που εγείρονται από την εμπειρία θέασης μιας ταινίας τρόμου: Η περίπτωση του Nosferatu (1922)

Philosophical Questions Arising from the Experience of Watching a Horror Film: The Case of Nosferatu (1922) (english)

  1. MSc thesis
  2. ΠΟΛΥΞΕΝΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥ
  3. Φιλοσοφία και Τέχνες (ΦΙΤ)
  4. 26 July 2025
  5. Ελληνικά
  6. 65
  7. Αικατερίνη Βιρβιδάκη
  8. Γεώργιος Δημητριάδης
  9. φιλοσοφία, κινηματογράφος, ταινίες τρόμου, παράδοξο του τρόμου, παράδοξο της μυθοπλασίας, υψηλό, ανοίκειο, τέρας
  10. Φιλοσοφία και Τέχνες
  11. 3
  12. 38
    • Η παρούσα διπλωματική εργασία εξετάζει τη φιλοσοφική εμπειρία του κινηματογραφικού τρόμου, εστιάζοντας στα παράδοξα ερωτήματα που προκύπτουν από την αισθητική απόλαυση αρνητικών συναισθημάτων, όπως ο τρόμος και η αποστροφή, μέσα από την εμπειρία θέασης μια ταινίας τρόμου. Η ανάλυση επικεντρώνεται σε δύο βασικά φιλοσοφικά ζητήματα: (α) πώς είναι δυνατόν να βιώνουμε αυθεντικά συναισθήματα για γεγονότα και χαρακτήρες που γνωρίζουμε ότι είναι φανταστικά και (β) γιατί απολαμβάνουμε την εμπειρία του τρόμου. Αυτά τα ζητήματα συνδέονται με το παράδοξο της μυθοπλασίας και το παράδοξο του τρόμου αντίστοιχα.
      Η μελέτη υιοθετεί μια διεπιστημονική προσέγγιση που συνδυάζει την αισθητική, την φιλοσοφία, τη θεωρία του κινηματογράφου και τη ψυχαναλυτική θεωρία. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται σε φιλοσόφους και θεωρητικούς όπως οι Kant, Carroll, Gaut, Walton, Feagin και Freud ενώ αναλύονται παράλληλα αισθητικές κατηγορίες όπως το Υψηλό, το Τερατώδες και το Ανοίκειο. Ιστορικά και θεωρητικά στοιχεία αντλούνται από τη γοτθική λογοτεχνία και τον κοσμικό τρόμο του Lovecraft, ενώ εξετάζεται η επιτελεστικότητα της φρίκης στην ψυχολογική και σωματική εμπλοκή του θεατή.
      Ως μελέτη περίπτωσης επιλέγεται η ταινία Nosferatu (1922) του F. W. Murnau, η οποία προσεγγίζεται όχι απλώς ως ιστορικό τεκμήριο αλλά ως φιλοσοφικό παράδειγμα αισθητικοποίησης του τρόμου. Η ταινία αναλύεται σε σχέση με έννοιες όπως η σκιά, το φως, η αποστροφή, η ετερότητα και η γοητεία του αποκρουστικού προσφέροντας μια πραγμάτευση του τερατώδους στον πρώιμο κινηματογραφικό τρόμο.
      Στόχος της εργασίας είναι να αναδείξει τον τρόμο ως ένα προνομιακό πεδίο φιλοσοφικής διερεύνησης, ικανό να φωτίσει τις σχέσεις μεταξύ τέχνης, συναισθήματος και φαντασίας. Η εμπειρία του κινηματογραφικού τρόμου αποκαλύπτεται τελικά ως αισθητικό και υπαρξιακό γεγονός, που εγείρει ερωτήματα για την ανθρώπινη αντίληψη, τη φύση της πραγματικότητας και τα όρια της αναπαράστασης.

    • This thesis explores the philosophical experience of horror cinema, focusing on the paradoxical questions that arise from the aesthetic enjoyment of negative emotions such as fear and disgust through the viewing of a horror film. The analysis centers on two fundamental philosophical problems: (a) how it is possible to experience genuine emotions toward events and characters that we know to be fictional, and (b) why we derive pleasure from the experience of horror. These questions are directly related to the paradox of fiction and the paradox of horror, respectively.
      The study adopts an interdisciplinary approach that combines aesthetics, philosophy, film theory, and psychoanalytic theory. Particular emphasis is placed on the work of philosophers and theorists such as Kant, Carroll, Gaut, Walton, Feagin, and Freud. Key aesthetic categories such as the Sublime, the Monstrous, and the Uncanny are critically examined. The analysis also draws on historical and theoretical material from Gothic literature and Lovecraftian cosmic horror, while exploring the performative dimension of horror in relation to the psychological and corporeal involvement of the viewer.
      The selected case study is Nosferatu (1922) by F. W. Murnau, which is approached not merely as a historical artifact but as a philosophical example of the aesthetic formalization of horror. The film is analyzed through concepts such as shadow, light, disgust, otherness, and the allure of the grotesque, offering a reflection on monstrosity in early horror cinema.
      The aim of this thesis is to highlight horror as a rich field of philosophical investigation, capable of illuminating the complex relationships between art, emotion, and imagination. Ultimately, the experience of cinematic horror is revealed as both an aesthetic and existential event, one that raises profound questions about human perception, the nature of reality, and the limits of representation.

  13. Hellenic Open University
  14. Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 4.0 Διεθνές