Στην παρούσα εργασία επιχειρούμε να προσεγγίσουμε τις ηθικό-αισθητικές κατηγορίες και την κατηγορία του υψηλού στα Ηθικά Έπη του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου,
εστιάζοντας στα ποιήματά του με τίτλο «Περί Αρετής» και «Περί Αρετής Β΄». Ειδικότερα, επικεντρωνόμαστε στην φιλοσοφική και θεολογική διερεύνηση των εν λόγω ηθικής κατεύθυνσης ποιημάτων του Γρηγορίου του Θεολόγου, με στόχο να αναδείξουμε την πολυδιάστατη σκέψη του, η οποία, καθώς εντάσσεται στην ποιητική μορφή, καθίσταται ένα όχημα θεολογικής έκφρασης, διαλεκτικής με τον φιλοσοφικό στοχασμό και πνευματικής χριστιανικής αυτογνωσίας. Από μεθοδολογικής άποψης, κινούμαστε αναλυτικά, ερμηνευτικά, μετα-αναλυτικά και μεθερμηνευτικά. Στο εισαγωγικό σημείωμά μας θέτουμε ορισμένες προϋποθέσεις ανάγνωσης των ποιημάτων του Γρηγορίου, με βάση τις οποίες τονίζουμε την υπόστασή του τόσο ως ποιητή όσο και ως θεολόγου και φιλοσόφου. Ακολούθως, στο κυρίως μέρος, προβαίνουμε, καταρχάς, σε μία γραμμική προσέγγιση του ποιήματος με τίτλο «Περί Αρετής», με στόχο να κατανοηθούν οι δομικοί εννοιολογικοί άξονες του ποιήματος και να χαρτογραφηθούν θεμελιώδεις ηθικές αξίες του Γρηγορίου, ο οποίος, ως απολύτως συνεπής με την χριστιανική κοσμοθεωρία, δομεί την Ηθική του υπό την μορφή των βιωματικών αιτημάτων. Ακολούθως, προβαίνουμε στην επιλεκτική προσέγγιση αποσπασμάτων από το ποίημά του με τίτλο «Περί Αρετής Β΄», προκειμένου να διαπιστώσουμε τον τρόπο με τον οποίο ο Γρηγόριος συνδιαλέγεται με την Ελληνική Φιλοσοφία και, κυρίως, με τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη και τους Στωικούς. Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για μία πολύπτυχη ανάγνωση του Γρηγορίου του Θεολόγου ως ποιητή, από την οποία αναδεικνύονται οι ανθρωπολογικές, οι ηθικές, οι αισθητικές, οι κοσμολογικές και οι θεολογικές οπτικές του σε μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα σύνθεση, με την κατηγορία του υψηλού να νοηματοδοτείται με έναν ιδιαίτερο τρόπο. Ως συμπερασματική κατακλείδα, θα μπορούσαμε να σημειώσουμε ότι ο Γρηγόριος συνδυάζει την αισθητική με την ηθική διάσταση με βάση την χριστιανική κοσμοθεωρία και εντάσσει την κατηγορία του υψηλού ως σηματοδοτούμενη από την θεία πραγματικότητα αλλά και ως προοπτική εσχατολογικού τύπου για τον άνθρωπο.

In this thesis, we attempt to approach the ethical-aesthetic categories and the category of the sublime in the Ηθικά Έπη (Moral Epics) of St. Gregory the Theologian, focusing on his poems entitled «Περί Αρετής» (On Virtue) and «Περί Αρετής Β΄» (On Virtue II). In particular, we focus on the philosophical and theological exploration of these ethical poems by Gregory the Theologian, with the aim of highlighting his multidimensional thinking, which, as it is incorporated into α poetic form, becomes a mean of theological expression, dialectic with philosophical reflection and spiritual Christian self-knowledge. From a methodological point of view, we proceed analytically, interpretively, meta-analytically, and meta-interpretively. In our introductory note, we set out certain conditions for reading Gregory's poems, on the basis of which we emphasize his status as both a poet and a theologian and philosopher. Next, in the main part, we proceed, first of all, with a linear approach to the poem entitled «Περί Αρετής», with the aim of understanding the structural conceptual axes of the poem and mapping out Gregory's fundamental moral values, who, as absolutely consistent with the Christian worldview, structures his Ethics in the form of experiential demands. Next, we take a selective approach to excerpts from his poem entitled «Περί Αρετής Β΄», in order to explore the way in which Gregory develops a discussion with
Greek philosophy and, mostly, with Plato, Aristotle, and the Stoics. In any case, this is a multifaceted reading of Gregory the Theologian as a poet, which highlights his
anthropological, ethical, aesthetic, cosmological, and theological perspectives in an
extremely interesting synthesis, with the category of the sublime being interpreted in a
particular way. In conclusion, we could note that Gregory combines the aesthetic with the ethical dimension based on the Christian worldview and incorporates the category of the sublime as signified by divine reality but also as an eschatological perspective for humanity.