Το Άλμα προς το Παράλογο. Από την Έκφραση της Ιδέας, στην αποπραγματοποίηση της Ταύτισης. Ο Τρελός κι ο Ληρ μεταξύ Σκηνής και Οθόνης.

The Leap toward the Absurd: From the Expression of the Idea to the Derealization of Identification. The Fool and ‘his’ Lear between Stage and Screen. (english)

  1. MSc thesis
  2. MΑΡΙΑ ΣΚΟΥΠΑ
  3. Φιλοσοφία και Τέχνες (ΦΙΤ)
  4. 27 July 2025
  5. Ελληνικά
  6. 116
  7. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΔΑΚΡΟΤΣΗΣ
  8. ΔΗΜΗΤΤΡΙΟΣ ΔΑΚΡΟΤΣΗΣ- ΣΤΑΣΙΝΟΣ ΣΤΑΥΡΙΑΝΕΑΣ
  9. Ηθοποιός και ρόλος, ζωή και τέχνη, λογική και παράνοια, παρουσία και απουσία, εαυτός και Άλλος, αναπαράσταση και πραγματικότητα, μετουσίωση του ηθοποιού, οντολογία της ταύτισης, μεταφυσική του ρόλου, υπέρβαση ταυτότητας, θυσία εαυτού χάριν της τέχνης
  10. ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΕΣ (ΦΙΤ)
  11. 63
  12. 28
    • ΕΙΣΑΓΩΓΗ Προσπάθεια τούτης της Διπλωματικής Εργασίας είναι, μέσω της αλληλοδιήθησης του θεατρικού και κινηματογραφικού πεδίου, να διερευνηθούν: το θεατρικό έργο, «King Lear», του William Shakespeare, που πρωτοπαίχτηκε το 1606 και η κινηματογραφική ταινία, «The Dresser», παραγωγής 1983, σε σενάριο Ronald Harwood και σκηνοθεσία Peter Yates, με έμφαση στο ρόλο του Τρελού - Fool και στη σχέση του με τον Βασιλιά Ληρ, σε συνδυασμό με το κατ’ αντιστοιχίαν δίδυμο του κινηματογραφικού έργου: τον σαιξπηρικού πρωταγωνιστή, Sir, που στην ταινία υποδύεται τον King Lear, και τον προσωπικό του Αμπιγιέρ, Νόρμαν. Δύο σαιξπηρικοί ρόλοι και δύο κινηματογραφικοί ηθοποιοί, τέσσερις ήρωες από άλλες πραγματικότητες, που ταυτίζονται με τα ατομικά και συλλογικά αδιέξοδα, και, ολοκληρώνοντας τους τραγικούς τους ρόλους, διασταυρώνονται σε ένα νέο σύμπαν, όπου ο κόσμος είναι θέατρο ή πιο καλά το θέατρο δημιουργεί τον κόσμο. Ο Τρελός, ως γελωτοποιός, εκπρόσωπος του κωμικού πνεύματος, συνιστά μια αρχετυπική μορφή, μια θεατρική φιγούρα, χωρίς ηλικία, φύλο και ταυτότητα. Ως ποιητική-δραματουργική οντότητα είναι πλασμένος έτσι, ώστε να διαθέτει μια άυλη ρευστότητα, η οποία υπερβαίνει τα χωροχρονικά όρια της σκηνικής παρουσίας. Μετά την έξοδό του από τη θεατρική σκηνή του Shakespeare, ο Τρελός, μεταφέρεται στο καμαρίνι της κινηματογραφικής ταινίας, όπου, ως Dresser-Αμπιγιέρ, βοηθά με αυτοθυσία, στη μεταμόρφωση του ηθοποιού, Sir, σε Βασιλιά Ληρ. Μια διαδικασία κατά την οποία, ο θεατής με δέος παρακολουθεί το, σχεδόν, μεταφυσικό γίγνεσθαι, της εξαφάνισης του εαυτού και της ανάδυσης του ρόλου. Ο Τρελός θα συναντηθεί και πάλι με τον Ληρ στο φινάλε του έργου, όπου θα λάβει χώρα ο σκηνικός θάνατος του Βασιλιά κι ο βιολογικός θάνατος του Ηθοποιού, αφήνοντας τον Τρελό για πάντα αιωρούμενο στο σαιξπηρικό δραματικό χωροχρόνο και τον Αμπιγιέρ μετέωρο, να ψιθυρίζει το τραγούδι του Τρελού, στον υπό κατάρρευση κόσμο: το δικό του και της ταινίας. Στο πόνημα αυτό επιχειρείται να αναδειχθούν φιλοσοφικά οι υπαρξιακές και οντολογικές διαστάσεις του ρόλου του Τρελού, σύμφωνα με το διάλογο των δύο έργων και των δύο αναπαραστατικών ειδών, ενώ, παράλληλα επιδιώκεται να φωτιστούν οι πολυδιάστατες και πολυεπίπεδες σχέσεις Τρελού – Ληρ και Αμπιγιέρ- Ηθοποιού, ως μία εκατέρωθεν διαλεκτική επικοινωνία μεταξύ δύο alter ego. Γίνεται προσπάθεια να αναδειχθεί η φιλοσοφική σημασία του κωμικού - γκροτέσκου στοιχείου στο ρόλο του Τρελού, που διευρύνει τα όρια της τραγικότητας και της φιλοσοφικής σημασιοδότησης του σαιξπηρικού έργου και επιχειρείται η διερεύνηση των δυϊστικών σχημάτων και φιλοσοφικών συσχετισμών μεταξύ των όρων: τραγικό και κωμικό, ηθοποιός και ρόλος, ζωή και τέχνη, λογική και παράνοια, παρουσία και απουσία, εαυτός και Άλλος, αναπαράσταση και πραγματικότητα, σε συνδυασμό με τη μετουσίωση του ηθοποιού, την οντολογία της ταύτισης, τη μεταφυσική του ρόλου, την υπέρβαση της ταυτότητας και τη θυσία του εαυτού χάριν της τέχνης.
    • ABSTRACT The attempt of this Thesis is, through the interpenetration of the theatrical and cinematic fields, to investigate: the theatrical play, "King Lear", by William Shakespeare, first performed in 1606 and the 1983 film, "The Dresser", written by Ronald Harwood and directed by Peter Yates, with an emphasis on the role of the Fool and his relationship with King Lear, in combination with the corresponding duo of the film: the Shakespearean protagonist, Sir, who plays King Lear in the film, and his personal dresser, Norman. Two Shakespearean roles and two film actors, four heroes from other realities, who identify with individual and collective impasses and, completing their tragic roles, intersect in a new universe, where the world is theater or, better yet, theater creates the world. The Fool, as a jester, representative of the comic spirit, constitutes an archetypal form, a theatrical figure, without age, gender and identity. As a poetic-dramatological entity, he is created in such a way that he possesses an immaterial fluidity, which exceeds the spatio-temporal limits of stage presence. After leaving Shakespeare's theatrical stage, the Fool is transferred to the dressing room of the film, where, as a dresser, he helps with care and self-sacrifice, in the transformation of the actor into King Lear. A process during which the viewer watches with awe the almost metaphysical happening of the disappearance of the self and the emergence of the role. Fool will meet Lear again at the play's finale, where the stage death of the King and the biological death of the Actor will take place, leaving Fool forever suspended in Shakespeare's dramatic space-time and Dresser in midair, whispering the Fool’s song, in the collapsing world: his own and the film's. This thesis attempts to philosophically highlight the existential and ontological dimensions of the role of the Fool, according to the dialogue of the two works and the two representational genres, while at the same time seeking to illuminate the multidimensional and multilevel relationships of the Fool - Lear and the Dresser - Actor, as a two-way dialectical communication between two alter egos. An attempt is made to highlight the philosophical significance of the comic-grotesque element in the role of the Fool, which expands the boundaries of tragedy and the philosophical significance of Shakespeare's work, and an attempt is made to investigate the dualistic schemes and philosophical correlations between the terms: tragic and comic, actor and role, life and art, logic and madness, presence and absence, self and other, representation and reality, in combination with the transubstantiation of the actor, the ontology of identification, the metaphysics of the role, the transcendence of identity and the sacrifice of the self for the sake of art.
  14. Hellenic Open University
  15. Αναφορά Δημιουργού - Μη Εμπορική Χρήση - Παρόμοια Διανομή 4.0 Διεθνές