ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η παρούσα διπλωματική εργασία εξετάζει το φαινόμενο του κρατικού-εταιρικού

εγκλήματος και της διαφθοράς στην Ελλάδα, δίνοντας έμφαση στην ιστορική και θεσμική

παγίωση του πελατειακού συστήματος ως βασικού μηχανισμού διευκόλυνσης της αθέμιτης

συνεργασίας μεταξύ πολιτικής εξουσίας και ιδιωτικών οικονομικών συμφερόντων.

Υποστηρίζει ότι η διαφθορά στην Ελλάδα δεν αποτελεί απλώς ηθικό ή ατομικό παράπτωμα,

αλλά ένα διαρθρωτικό και συστημικό πρόβλημα, που έχει τις ρίζες του στην πολιτική

κουλτούρα, στη δομή της δημόσιας διοίκησης και στην οικονομική εξάρτηση από το κράτος.

Μέσα από συνδυασμό θεωρητικής προσέγγισης και ανάλυσης παραδειγμάτων, η εργασία

διερευνά τον τρόπο με τον οποίο οι κρατικοί θεσμοί καθίστανται εργαλεία εξυπηρέτησης

ιδιωτικών και κομματικών σκοπών, αντί να λειτουργούν προς όφελος του δημοσίου

συμφέροντος. Υποθέσεις όπως το σκάνδαλο Siemens, η υπόθεση Novartis, καθώς και

ευρύτερα φαινόμενα ευνοιοκρατίας στις δημόσιες συμβάσεις, χρησιμοποιούνται ως

ενδεικτικά παραδείγματα της διαπλοκής μεταξύ πολιτικής και οικονομικής εξουσίας, που

συχνά λειτουργεί εκτός ουσιαστικού θεσμικού ελέγχου.

Η μελέτη βασίζεται σε θεωρητικά σχήματα της κριτικής εγκληματολογίας, αντλώντας

ιδέες από την έννοια του "εγκλήματος λευκού κολάρου" και του κρατικού-εταιρικού

εγκλήματος, όπως διατυπώθηκαν από τους Edwin Sutherland, Frank Pearce και Steven Tombs.

Επίσης, αξιοποιούνται ευρήματα από διεθνείς εκθέσεις, όπως αυτές της Transparency

International, της GRECO και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που καταδεικνύουν τις διαχρονικές

αδυναμίες της Ελλάδας στους τομείς της διαφάνειας, της λογοδοσίας και της ανεξαρτησίας

της Δικαιοσύνης. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην πελατειακή πρακτική, όχι μόνο ως μέθοδο

εκλογικής συναλλαγής, αλλά και ως πρότυπο διακυβέρνησης που διαμορφώνει την

πρόσβαση σε δημόσιους πόρους, υπηρεσίες και ευκαιρίες. Αυτή η πρακτική ενισχύει τις

κοινωνικές ανισότητες, αλλοιώνει τον ανταγωνισμό στην αγορά και πλήττει τη θεσμική

αξιοπιστία του κράτους.

Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να προσφέρει μια συνολική ανάλυση του πλέγματος

εξουσιών και συμφερόντων που εκμεταλλεύονται τον κρατικό μηχανισμό, και να αναδείξει

την ανάγκη για θεσμική μεταρρύθμιση, ενίσχυση της διαφάνειας, καθώς και πολιτισμική

αλλαγή στην πολιτική ζωή της χώρας. Η αντιμετώπιση του κρατικού-εταιρικού εγκλήματος

απαιτεί όχι μόνο νομικές και διοικητικές παρεμβάσεις, αλλά και αλλαγή νοοτροπίας, από την

ανοχή στην ατιμωρησία, προς μια κουλτούρα δικαιοσύνης, λογοδοσίας και δημοκρατικού ελέγχου. 

Abstract

The present work examines the phenomenon of state-corporate crime and corruption in the

Greek context, focusing on the historical and institutional entrenchment of clientelism as a

mechanism that facilitates unlawful cooperation between political power and private economic

interests. The study argues that corruption in Greece is not simply the result of individual moral

failure or isolated illegal acts, but a structural and systemic problem, deeply rooted in the

country's political culture, administrative organization, and socio-economic development.

Through a combination of theoretical analysis and case study examination, the thesis

investigates how state institutions are co-opted to serve specific corporate or partisan goals,

rather than the public interest. Notable examples such as the Siemens bribery case, the Novartis

pharmaceutical scandal, and patterns of favoritism in public procurement are used to

demonstrate how corporate actors and political elites form networks of mutual benefit, often

operating beyond the reach of effective legal or institutional control.

The work draws on key theoretical frameworks from critical criminology, particularly the

concept of “white-collar” and “state-corporate crime”, as developed by scholars such as Edwin

Sutherland, Frank Pearce, and Steven Tombs. It also incorporates findings from reports by

Transparency International, GRECO, and the European Commission, which consistently rank

Greece among the EU countries most affected by corruption and institutional inefficiency. The

thesis further discusses how clientelism has historically functioned in Greece not only as a

means of electoral manipulation, but also as a governance model, structuring access to public

resources, administrative decisions, and employment. This model reinforces inequality, distorts

market competition, and undermines trust in democratic institutions.

The aim of this research is to provide a comprehensive analysis of how entrenched networks

of political-economic power exploit state mechanisms for private gain, and to stress the

urgency of institutional reforms, including judicial independence, transparency frameworks, and

anti-corruption education. Ultimately, tackling state-corporate crime in Greece requires both

structural and cultural transformation—a shift from informal practices and personal loyalties to

rule-based governance and civic accountability.