Στην παρούσα διπλωματική εργασία θα εξεταστούν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, κατά τη χρονική περίοδο 1974 – 1980, όπως αυτές διαμορφώθηκαν υπό το βάρος των γεγονότων στην Κύπρο, αλλά και από την αμφισβήτηση της Τουρκίας κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας, στο Αιγαίο πέλαγος, σε ζητήματα όπως, για παράδειγμα, η υφαλοκρηπίδα, η αιγιαλίτιδα ζώνη (χωρικά ύδατα) και τα όρια της Περιοχής Πληροφοριών Πτήσεων (FIR).
Η συγκεκριμένη χρονική περίοδος, η οποία είναι γνωστή και ως «η πρώτη περίοδος της μεταπολίτευσης» ή «περίοδος Κων/νου Καραμανλή», αποτελεί σημαντική ιστορική καμπή για το σύγχρονο ελληνικό κράτος, αφού παρατηρείται η κατάρρευση ενός μετεμφυλιακού στρατιωτικού συστήματος, που ήταν βασισμένο στην «εθνικοφροσύνη» και στην «κυριαρχία» του στρατού στις πολιτικές αποφάσεις, που είχε ως αποτέλεσμα και την αλλαγή του αμυντικού δόγματος της χώρας, ενώ οι αποφάσεις που ελήφθησαν και οι στρατηγικές που ακολουθήθηκαν, καθόρισαν σε μεγάλο βαθμό την εξωτερική πολιτική της Ελλάδας, σχεδόν έως τις μέρες μας.
Η εργασία θα ξεκινήσει με την εισαγωγή, στην οποία θα αναφερθούν τα δεδομένα του θέματος που θα μελετήσουμε, ενώ στη συνέχεια θα παρουσιαστεί μια ιστορική αναδρομή των σχέσεων των δύο γειτονικών χωρών, όπως αυτές διαμορφώθηκαν, κυρίως, μετά το πραξικόπημα του 1967.
Το σύνολο των ελληνοτουρκικών σχέσεων θα αναπτυχθεί σε δύο (2) κεφάλαια, ενώ σε ξεχωριστές υποενότητες, τόσο του πρώτου, όσο και του δεύτερου κεφαλαίου, θα παρουσιαστούν και θα αναλυθούν διεξοδικά τα επιμέρους δεδομένα, που αφορούν σε ζητήματα, τα οποία απασχόλησαν τις δύο πλευρές.
Πιο συγκεκριμένα:
• Στο πρώτο κεφάλαιο θα εξεταστούν οι συνθήκες που επικρατούσαν στη χώρα κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής - «Αττίλας Ι», οι οποίες οδήγησαν στην πτώση της χούντας και στην επάνοδο του Κων/νου Καραμανλή στην Ελλάδα. Θα μελετηθούν, επίσης, οι πρώτες διπλωματικές προσπάθειες του Καραμανλή, τα αποτελέσματα των δύο Διασκέψεων της Γενεύης, τα δεδομένα που οδήγησαν την Τουρκία στον «Αττίλα ΙΙ», οι επαφές της ελληνικής Κυβέρνησης με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, για τη διαμόρφωση κοινής πολιτικής στάσης, καθώς και οι κυριότερες διπλωματικές πρωτοβουλίες, με στόχο την επίλυση του Κυπριακού.
• Στο δεύτερο κεφάλαιο θα αναπτυχθούν οι διπλωματικές προτεραιότητες και οι κατευθύνσεις της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, τη συγκεκριμένη περίοδο, η αναθεωρητική στάση της Τουρκίας, σχετικά με το καθεστώς στο Αιγαίο, η επιδείνωση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών, οι πολιτικές αποφάσεις και οι διπλωματικές αντιδράσεις της Ελλάδας, απέναντι στον τουρκικό αναθεωρητισμό, οι προσπάθειες ένταξης στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, καθώς και οι πρωτοβουλίες επανένταξης στο ΝΑΤΟ.
Τέλος, η εργασία θα ολοκληρωθεί με τα συμπεράσματά της.
In this thesis, we will examine the Greek-Turkish relations during the period 1974–1980, as they were shaped under the weight of the events in Cyprus, as well as by Turkey’s challenge to Greece’s sovereign rights in the Aegean Sea—particularly in matters such as the continental shelf, the territorial waters, and the boundaries of the Flight Information Region (FIR).
This specific period, known as "the first phase of the postcolonialism " or "the Konstantinos Karamanlis era," marks a significant historical turning point for the modern Greek state. It is characterized by the collapse of a post-civil war military system, which had been based on “nationalist orthodoxy” and the dominance of the military in political decision-making. This collapse resulted in a shift in the country’s defense doctrine. The decisions made and the strategies adopted during this period defined Greece’s foreign policy, with effects lasting nearly to the present day.
The thesis will begin with an introduction, where the key elements of the topic under study will be outlined. This will be followed by a historical overview of the relationship between the two neighboring countries, particularly as it developed after the 1967.
The body of Greek-Turkish relations will be developed in two (2) chapters. The individual aspects and issues that preoccupied both sides will be thoroughly presented and analyzed in separate sub-sections of both chapters .
More specifically:
• The first chapter will examine the conditions prevailing in Greece during the Turkish invasion—"Attila I"—which led to the fall of the junta and the return of Konstantinos Karamanlis to Greece. This chapter will also study Karamanlis’s initial diplomatic efforts, the outcomes of the two Geneva Conferences, the developments that led to "Attila II," the contacts between the Greek government and Archbishop Makarios for shaping a common political stance, as well as the key diplomatic initiatives aimed at resolving the Cyprus issue.
• The second chapter will discuss Greece’s diplomatic priorities and directions during the specific period, Turkey’s revisionist stance regarding the status of the Aegean Sea, the deterioration of bilateral relations, the political decisions and diplomatic responses of Greece to Turkish revisionism, efforts to join the European Economic Community, and initiatives for reintegration into NATO.
Finally, the thesis will conclude with a summary of its findings.
Keywords:
Postcolonialism,
Cyprus,
Attila I & II,
Occupation,
Continental Shelf,
Territorial Waters,
F.I.R. (Flight Information Region),
NATO,
EEC (European Economic Community).
