Η αμβλυωπία αποτελεί μια από τις συχνότερες αιτίες οπτικής ανικανότητας στην παιδική ηλικία και στους νεαρούς ενήλικες. Η έγκαιρη αναγνώρισή της είναι καθοριστικής σημασίας, καθώς επηρεάζει την ποιότητα ζωής, τη σχολική απόδοση και την κοινωνική ένταξη των ατόμων. Σκοπός της παρούσας ανασκόπησης είναι η διερεύνηση της επιδημιολογίας της αμβλυωπίας σε αυτές τις ηλικιακές ομάδες, η ανάδειξη των παραγόντων κινδύνου, καθώς και η αξιολόγηση της συχνότητας και των επιπτώσεών της.

Η μελέτη βασίστηκε σε συστηματική ανασκόπηση της βιβλιογραφίας, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες PRISMA. Πραγματοποιήθηκε αναζήτηση σε διεθνείς βάσεις δεδομένων (PubMed, Scopus, Google Scholar) μέχρι τις 31 Οκτωβρίου 2024, με χρήση στρατηγικής αναζήτησης βασισμένης στο μοντέλο PΕCO. Ο πληθυσμός-στόχος ήταν παιδιά και νεαροί ενήλικες. Από τα 1.252 αρχικά εντοπισμένα άρθρα, μετά από αφαίρεση διπλότυπων και εφαρμογή των κριτηρίων ένταξης/αποκλεισμού, συμπεριλήφθηκαν 73 μελέτες με συνολικό δείγμα 530.252 ατόμων από έξι γεωγραφικές περιοχές του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.  

Η ανάλυση ανέδειξε την ανισομετρωπία ως την πιο συχνή αιτία αμβλυωπίας παγκοσμίως, με έντονη αύξηση της επίπτωσης τα τελευταία 20 έτη, πιθανόν λόγω της αύξησης των διαθλαστικών σφαλμάτων. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η γεωγραφική διαφοροποίηση στην επικράτηση της πάθησης, με τα υψηλότερα ποσοστά να εντοπίζονται στην Ευρώπη. Παράλληλα, η εθνική καταγωγή αναδείχθηκε ως παράγοντας με σημαντική επίδραση στην επιδημιολογία της αμβλυωπίας, ανεξαρτήτως επιπέδου ανάπτυξης ή διαγνωστικών πρωτοκόλλων. Η συχνότητα εμφάνισης υπολογίζεται παγκοσμίως σε 163–190 άτομα ανά 10.000 πληθυσμού. Επιπλέον, παρατηρήθηκε χαμηλότερη επικράτηση στους σύγχρονους παιδικούς πληθυσμούς, γεγονός που αποδίδεται στην έγκαιρη διάγνωση μέσω προγραμμάτων προσυμπτωματικού ελέγχου, στη βελτίωση της ενημέρωσης του κοινού και στις εξελιγμένες διαγνωστικές και θεραπευτικές δυνατότητες.

Η παρούσα ανασκόπηση ανέδειξε την ανάγκη για συστηματική παρακολούθηση της επιδημιολογικής εικόνας της αμβλυωπίας και την προσαρμογή των στρατηγικών παρέμβασης ανάλογα με τη γεωγραφική και εθνική κατανομή. Η κατανόηση των διαφορών στην επίπτωση και των βασικών παραγόντων κινδύνου μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στη βελτίωση των πολιτικών δημόσιας υγείας και στην ενίσχυση των προγραμμάτων πρώιμης ανίχνευσης, ιδίως σε ευάλωτους πληθυσμούς παιδιών και νεαρών ενηλίκων.