Άγχος, κατάθλιψη, άτομα τρίτης ηλικίας, ΚΑΠΗ, βοήθεια
Διαχείριση Γήρανσης και Χρόνιων Νοσημάτων (ΓΧΝ)
2
-
218
Περίληψη
Η παρούσα εργασία εξετάζει τα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης σε άτομα της τρίτης ηλικίας που είναι μέλη Κέντρων Ανοικτής Προστασίας Ηλικιωμένων (ΚΑΠΗ), επιχειρώντας να εντοπίσει τους κοινωνικούς και δημογραφικούς παράγοντες που επηρεάζουν την ψυχική τους κατάσταση. Η τρίτη ηλικία συνδέεται με σημαντικές βιοψυχοκοινωνικές αλλαγές, και η εμφάνιση ψυχικών διαταραχών, όπως το άγχος και η κατάθλιψη, συνιστά έναν κρίσιμο παράγοντα που δύναται να επηρεάσει αρνητικά την ποιότητα ζωής των ηλικιωμένων.
Η ερευνητική προσέγγιση βασίστηκε στη χρήση του ψυχομετρικού εργαλείου DASS-21, μέσω του οποίου αξιολογήθηκαν τα επίπεδα των τριών διαστάσεων: κατάθλιψης, άγχους και στρες. Παράλληλα, συμπεριλήφθηκαν δημογραφικές ερωτήσεις σχετικές με το φύλο, την ηλικία, την οικογενειακή και οικονομική κατάσταση, την ύπαρξη χρόνιων παθήσεων και το μορφωτικό επίπεδο, προκειμένου να διερευνηθούν πιθανές συσχετίσεις με τα ψυχολογικά συμπτώματα.
Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι σημαντικός αριθμός ηλικιωμένων εμφανίζει μέτρια έως υψηλά επίπεδα άγχους και καταθλιπτικής διάθεσης, ενώ εντοπίστηκαν διαφορές ανάλογα με παράγοντες όπως η οικονομική δυσχέρεια, η μοναξιά και η απουσία κοινωνικής υποστήριξης. Ιδιαίτερα οι γυναίκες και τα άτομα με χαμηλό εισόδημα ή χρόνια νοσήματα εμφάνισαν αυξημένα επίπεδα ψυχικής επιβάρυνσης. Αντίθετα, η συμμετοχή σε κοινωνικές δράσεις των ΚΑΠΗ και η ύπαρξη υποστηρικτικού δικτύου φάνηκαν να λειτουργούν προστατευτικά.
Η μελέτη αναδεικνύει την ανάγκη ενίσχυσης των ψυχοκοινωνικών παρεμβάσεων εντός των ΚΑΠΗ και την ενσωμάτωση δράσεων πρόληψης ψυχικών διαταραχών. Η ψυχική υγεία των ηλικιωμένων δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται ως δευτερεύουσα προτεραιότητα αλλά ως κεντρικό ζήτημα κοινωνικής πολιτικής, ιδιαίτερα σε ένα πλαίσιο συνεχούς γήρανσης του πληθυσμού και κοινωνικών μετασχηματισμών.
Συνοψίζοντας, η παρούσα έρευνα επιβεβαιώνει την ψυχική ευαλωτότητα των ατόμων της τρίτης ηλικίας και υπογραμμίζει τη σημασία της έγκαιρης ανίχνευσης και παρέμβασης. Η αξιοποίηση εργαλείων όπως το DASS-21, σε συνδυασμό με την αναβάθμιση των υπηρεσιών των ΚΑΠΗ, μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στην προαγωγή της ψυχικής υγείας και της ποιότητας ζωής των ηλικιωμένων.
Abstract
This study investigates the levels of anxiety and depression among elderly individuals who are beneficiaries of Open Care Centers for the Elderly (KAPI) in Greece. The third age is marked by significant biological, psychological, and social transitions, which often contribute to the emergence of mental health issues. Anxiety and depression are among the most common psychological conditions in this population, significantly impacting quality of life and functional ability.
To evaluate the emotional state of participants, the research employed the DASS-21 (Depression, Anxiety, Stress Scales) questionnaire, which is a validated psychometric tool for assessing emotional distress. Alongside this, demographic questions were included regarding age, gender, financial status, chronic illnesses, marital status, and educational background. This allowed for the identification of correlations between individual characteristics and psychological symptoms.
Findings revealed that a considerable portion of the elderly participants experience moderate to high levels of anxiety and depressive symptoms. Increased psychological distress was particularly observed among women, individuals with lower income, those living alone, and people with chronic health conditions. Conversely, social support and regular participation in KAPI activities appeared to serve as protective factors, reducing the intensity of emotional difficulties.
The study underscores the need to enhance psychosocial services within KAPI facilities, with a focus on prevention, early detection, and intervention. Addressing mental health in older adults should be a core priority in public health and social policy, especially given the aging population and the growing challenges of loneliness, dependency, and socioeconomic stressors. Tools like the DASS-21 can be instrumental in identifying those at risk, while expanding psychological services and community-based initiatives can improve mental well-being and promote healthier aging trajectories.
Full text