Ο ρόλος της ηγεσίας στην υποκίνηση του ιατρικού προσωπικού και στην ικανοποίησή του από την εργασία σε ένα δημόσιο τριτοβάθμιο νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης /Ζωγά, B.
Εισαγωγή: Στη σύγχρονη θεωρία της διοίκησης, η ηγεσία αναγνωρίζεται ως ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες για την αποτελεσματική λειτουργία οργανισμών και την επίτευξη στρατηγικών στόχων. Η ποιότητα της ηγεσίας μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την οργανωσιακή κουλτούρα, την αποδοτικότητα των εργαζομένων και τη συνολική επιτυχία ενός οργανισμού. Ιδιαίτερα στον κλάδο της υγείας, όπου οι απαιτήσεις και οι πιέσεις είναι υψηλές, η σημασία της ηγεσίας ενισχύεται περαιτέρω, καθώς οι συνθήκες εργασίας και το ηθικό του προσωπικού επηρεάζουν άμεσα την παροχή ποιοτικής φροντίδας. Η παρακίνηση και η ικανοποίηση των επαγγελματιών υγείας αποτελούν καίριους παράγοντες για τη εξασφάλιση της αποτελεσματικότητάς τους και της βιωσιμότητας των υπηρεσιών υγείας.
Σκοπός: Ο στόχος της διπλωματικής εργασίας είναι να εξετάσει την επίδραση της ηγεσίας και της παρακίνησης στην ικανοποίηση των επαγγελματιών υγείας. Πιο συγκεκριμένα, αναζητείται ο βαθμός εφαρμογής του κάθε στυλ ηγεσίας σύμφωνα με τις αντιλήψεις των επαγγελματιών υγείας, καθώς και το επίπεδο παρακίνησης αυτών και της επαγγελματικής τους ικανοποίησης. Επίσης ερευνάται η συσχέτιση των στυλ ηγεσίας και το επίπεδο παρακίνησης στην επαγγελματική ικανοποίησή τους.
Υλικό και Μέθοδος: Για την ολοκλήρωση της μελέτης διενεργήθηκε πρωτογενής ποσοτική έρευνα μελέτη παρατήρησης, τύπου συγχρονικής μελέτης (cross-sectional) ,από το Νοέμβριο του 2024 έως και τον Δεκέμβριο του 2024. Το ερευνητικό δείγμα αποτέλεσαν 119 επαγγελματίες υγείας των νοσοκομείων της Βορείου Ελλάδος. Για τη συλλογή των δεδομένων εφαρμόστηκε η μέθοδος δειγματοληψία ευκολίας (Convenience Sampling). Η συγκέντρωση των ερευνητικών δεδομένων, έγινε μόνο ηλεκτρονικά, ειδικότερα με τη χρήση ανώνυμου ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου αυτοαναφοράς (Google Forms) , που αποτελείται από τις παρακάτω ενότητες. Κοινωνικά-δημογραφικά και εργασιακά στοιχεία, Ερωτηματολόγιο Πολυπαραγοντικής Ηγεσίας, αποτελούμενο από 45 ερωτήματα (MLQ- γνωστό ως MLQ 5X short ή το τυπικό MLQ) πεντάβαθμης Κλίμακας τύπου Likert, επίσης 14 ερωτήσεις κλειστού τύπου για τη παρακίνηση, δομημένες σε μορφή πεντάβαθμης κλίμακας τύπου Likert και τέλος 36 ερωτήσεις κλειστού τύπου εργασιακής ικανοποίησης, δομημένες σε μορφή εξαβάθμιας κλίμακας τύπου Likert. Η στατιστική ανάλυση των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με τη βοήθεια του λογισμικού SPSS 27. Για την αξιολόγηση της κανονικότητας χρησιμοποιήθηκε η δοκιμή Shapiro-Wilk, σε συνδυασμό με την εξέταση των γραφικών αναπαραστάσεων «Normal Q-Q plot», «Detrended Normal Q-Q plot», και «Box Plot». για την αξιολόγηση της σημασίας μίας επίδρασης αξιοποιήθηκε επίσης το μέγεθος της επίδρασης (effect size). Για την εκτίμηση της αξιοπιστίας των κλιμάκων, εξετάστηκαν οι συντελεστές εσωτερικής συνοχής Cronbach’s alpha (α) και McDonald’s Omega (ω).
Αποτελέσματα: Η μελέτη εξέτασε το ρόλο της ηγεσίας στην παρακίνηση και ικανοποίηση των επαγγελματιών υγείας, βασιζόμενη σε δείγμα 119 υγειονομικών της Βορείου Ελλάδος. Τα δημογραφικά χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων περιελάμβαναν πλειονότητα γυναικών, κυρίως άτομα ηλικίας 40-49 ετών και υψηλό επίπεδο μόρφωσης. Από την επεξεργασία των δεδομένων προκύπτει ότι η μετασχηματική και η συναλλακτική ηγεσία εφαρμόζονται σε μέτριο προς μεγάλο βαθμό, ενώ η παθητική ηγεσία εφαρμόζεται σε μέτριο προς χαμηλό βαθμό. Η μετασχηματική ηγεσία ασκεί θετική επιρροή στην εργασιακή ικανοποίηση, όπως και η συναλλακτική. Ωστόσο, η παθητική ηγεσία δεν έχει στατιστικώς σημαντική επίδραση στην εργασιακή ικανοποίηση. Οι εργαζόμενοι με συμβάσεις ορισμένου χρόνου, καθώς και εκείνοι με χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο, θεωρούν ότι τόσο η μετασχηματική όσο και η συναλλακτική ηγεσία εφαρμόζονται σε μεγαλύτερο βαθμό. Η παθητική ηγεσία οικειοποιείται περισσότερο από τους άνδρες και ειδικότερα από εκείνους που έχουν συμβάσεις ορισμένου χρόνου. Ο βαθμός παρακίνησης των συμμετεχόντων θεωρείται μέτριος προς υψηλός, ενώ η επαγγελματική ικανοποίηση μέτριος προς χαμηλός. Η παρακίνηση σχετίζεται θετικά και με σημαντική πρακτική αξία με την επαγγελματική ικανοποίηση. Τα αποτελέσματα υποδεικνύουν ότι η εφαρμογή της μετασχηματικής και συναλλακτικής ηγεσίας είναι σημαντική για την αύξηση της επαγγελματικής ικανοποίησης, ενώ η παρακίνηση παίζει καθοριστικό ρόλο στη βελτίωση της ικανοποίησης των επαγγελματιών υγείας.
Συμπεράσματα: Βάσει των αποτελεσμάτων της μελέτης, προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα. Η εφαρμογή τόσο της μετασχηματικής όσο και της συναλλακτικής ηγεσίας σχετίζεται θετικά και σημαντικά με την εργασιακή ικανοποίηση των επαγγελματιών στον τομέα της υγείας. Αυτό υποδηλώνει ότι οι ηγέτες που ενσωματώνουν στοιχεία ενθάρρυνσης, αναγνώρισης και υποστήριξης μπορούν να ενισχύσουν την ικανοποίηση του προσωπικού. Η παρακίνηση αποδεικνύεται κρίσιμος παράγοντας, που συνδέεται ισχυρά με την επαγγελματική ικανοποίηση. Η υποστήριξη της παρακίνησης μέσω κατάλληλων ηγετικών πρακτικών, μπορεί να βελτιώσει το εργασιακό περιβάλλον και την αποδοτικότητα των επαγγελματιών υγείας. Η σχέση εργασίας και το μορφωτικό επίπεδο επηρεάζουν τις αντιλήψεις σχετικά με το στυλ ηγεσίας. Οι εργαζόμενοι με συμβάσεις ορισμένου χρόνου και αυτοί με χαμηλότερο εκπαιδευτικό επίπεδο αντιλαμβάνονται την ηγεσία πιο μετασχηματική και συναλλακτική, υποδεικνύοντας ίσως την ανάγκη για σταθερότητα και ευκαιρίες ανάπτυξης. Η παθητική ηγεσία δεν φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο στην εργασιακή ικανοποίηση, γεγονός που τονίζει την ανάγκη για πιο ενεργούς τρόπους ηγεσίας που εμπλέκουν το προσωπικό.
Εν κατακλείδι, η έρευνα υπογραμμίζει την αξία της ενεργητικής και υποστηρικτικής ηγεσίας στην παρακίνηση και ικανοποίηση των επαγγελματιών υγείας, καθώς και τη σημασία της αντίδρασης στις διαφορετικές ανάγκες των εργαζομένων, ανάλογα με το εκπαιδευτικό και επαγγελματικό τους υπόβαθρο.
Λέξεις-κλειδιά: ηγεσία, παρακίνηση, επαγγελματική ικανοποίηση, επαγγελματίες υγείας
Introduction: In contemporary management theory, leadership is recognized as one of the most important factors for the effective functioning of organizations and the achievement of strategic goals. The quality of leadership can significantly affect organizational culture, employee productivity, and the overall success of an organization. Particularly in the healthcare sector, where demands and pressures are high, the importance of leadership is further emphasized, as working conditions and staff morale directly impact the provision of quality care. The motivation and satisfaction of healthcare professionals are crucial factors for ensuring their effectiveness and the sustainability of healthcare services.
Aim : The aim of this thesis is to examine the impact of leadership and motivation on the satisfaction of healthcare professionals. More specifically, it seeks to assess the degree of implementation of each leadership style according to the perceptions of healthcare professionals, as well as their level of motivation and professional satisfaction. Additionally, it investigates the relationship between leadership styles and the level of motivation in their professional satisfaction.
Material and Method: To complete the study, a primary quantitative research was conducted using a cross-sectional observational design from November 2024 to December 2024. The research sample consisted of 119 healthcare professionals from hospitals in Northern Greece. Data collection was carried out using the convenience sampling method. The research data were gathered solely through electronic means, specifically utilizing an anonymous self-report electronic questionnaire (Google Forms), which included the following sections: socio-demographic and work-related information, a Multifactor Leadership Questionnaire consisting of 45 items (MLQ, known as MLQ 5X short or the standard MLQ) rated on a five-point Likert scale, 14 closed-ended questions regarding motivation structured on a five-point Likert scale, and finally, 36 closed-ended questions concerning job satisfaction structured on a six-point Likert scale. The statistical analysis of the data was performed using SPSS 27 software. To assess normality, the Shapiro-Wilk test was utilized, along with the examination of graphical representations such as the "Normal Q-Q plot," "Detrended Normal Q-Q plot," and "Box Plot." Additionally, to evaluate the significance of an effect, the effect size was also applied. To assess the reliability of the scales, the internal consistency coefficients Cronbach’s alpha (α) and McDonald’s Omega (ω) were analyzed.
Results: The study examined the role of leadership in the motivation and satisfaction of healthcare professionals, based on a sample of 119 health workers from Northern Greece. The demographic characteristics of the participants included a majority of women, primarily individuals aged 40-49, and a high level of education. From the data analysis, it emerges that transformational and transactional leadership are implemented to a moderate to high degree, while passive leadership is applied to a moderate to low degree. Transformational leadership has a positive influence on job satisfaction, as does transactional leadership. However, passive leadership does not have a statistically significant effect on job satisfaction. Employees with fixed-term contracts, as well as those with lower educational levels, perceive that both transformational and transactional leadership are applied to a greater extent. Passive leadership is more often attributed to men, particularly those on fixed-term contracts. The level of motivation among participants is considered moderate to high, while professional satisfaction is rated as moderate to low. Motivation is positively correlated and of significant practical importance to professional satisfaction. The results suggest that the implementation of transformational and transactional leadership is important for increasing professional satisfaction, while motivation plays a crucial role in enhancing the satisfaction of healthcare professionals.
Conclusions: Based on the results of the study, the following conclusions can be drawn. The implementation of both transformational and transactional leadership is positively and significantly related to job satisfaction among professionals in the healthcare sector. This suggests that leaders who incorporate elements of encouragement, recognition, and support can enhance employee satisfaction. Motivation proves to be a critical factor that is strongly associated with professional satisfaction. Supporting motivation through appropriate leadership practices can improve the work environment and the efficiency of healthcare professionals. The employment relationship and educational level influence perceptions regarding leadership style. Employees with fixed-term contracts and those with lower educational levels perceive leadership as more transformational and transactional, possibly indicating a need for stability and opportunities for development. Passive leadership does not appear to play a significant role in job satisfaction, highlighting the need for more active leadership approaches that engage personnel.
In conclusion, the research underscores the value of active and supportive leadership in the motivation and satisfaction of healthcare professionals, as well as the importance of responding to the diverse needs of employees based on their educational and professional backgrounds.
Keywords: leadership, motivation, job satisfaction, healthcare professionals
