Η παρούσα έρευνα εξετάζει την προσβασιμότητα της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης στο ΕΑΠ για φοιτητές/τριες με αναπηρία ή/και ειδικές μαθησιακές δυσκολίες (ΕΜΔ). Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η χαρτογράφηση του πεδίου της προσβασιμότητας της εκπαίδευσης στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Συγκεκριμένα εξετάζονται οι έννοιες και δίνονται οι ορισμοί της Ανοικτής και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, της αναπηρίας και του νομοθετικού πλαισίου της στην Ελλάδα και η έννοια της προσβασιμότητας στην εκπαίδευση. Έπειτα, εξετάζονται και αναλύονται τα επιμέρους στοιχεία που μπορούν να καταστήσουν την εξ αποστάσεως εκπαίδευση προσβάσιμη για τα Άτομα με Αναπηρία ή/και Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες.

Εξετάζονται τα πρότυπα προσβασιμότητας ιστοσελίδων, ψηφιακού υλικού και πλατφόρμων, καθώς και τα εργαλεία αξιολόγησης αυτής της προσβασιμότητας. Επιπλέον, διερευνάται η αναγκαιότητα και η χρήση της υποστηρικτικής τεχνολογίας ως αρωγός στην πρόσβαση στην εκπαίδευση. Αναλύονται οι τύποι υποστηρικτικής τεχνολογίας που υπάρχουν και οι τρόποι με τους οποίους μπορούν να συνεισφέρουν στην εκπαιδευτική διαδικασία. Αναφέρεται η δομή που θα πρέπει να έχει το εκπαιδευτικό υλικό ως προς το περιεχόμενό του για να θεωρείται προσβάσιμο και, αντίστοιχα, τα χαρακτηριστικά που θα πρέπει να έχει ένα εκπαιδευτικό λογισμικό. Επιπρόσθετα, αναφέρονται οι υπάρχουσες υπηρεσίες στο Ελληνικό Πανεπιστήμιο και τα επί μέρους στοιχεία που επηρεάζουν την προσβασιμότητα σε αυτό.

Ακολουθεί η μελέτη, η οποία βασίζεται σε ποιοτική μεθοδολογία, εφαρμόζοντας τη θεματική ανάλυση για την επεξεργασία των δεδομένων που συλλέχθηκαν από συνεντεύξεις με δύο φοιτητές/τριες του ΕΑΠ. Τα ευρήματα αποκάλυψαν ορισμένα σημαντικά ζητήματα που σχετίζονται με την πρόσβαση στην εκπαιδευτική πλατφόρμα, την έλλειψη κατάλληλων υποστηρικτικών μηχανισμών, την περιορισμένη αλληλεπίδραση με συμφοιτητές/τριες και την ανεπάρκεια προσαρμοσμένων μορφών αξιολόγησης. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην κοινωνική απομόνωση που βιώνουν οι φοιτητές/τριες με αναπηρίες και ΕΜΔ, η οποία λειτουργεί ως τροχοπέδη στην ακαδημαϊκή τους πορεία. Οι προκλήσεις που αναδεικνύονται υπογραμμίζουν την ανάγκη για αναθεώρηση και βελτίωση των εκπαιδευτικών πολιτικών του ΕΑΠ, με στόχο τη δημιουργία ενός πιο συμπεριληπτικού μαθησιακού περιβάλλοντος. Η έρευνα καταδεικνύει την επιτακτική ανάγκη χρήσης τεχνολογιών στο πεδίο της προσβασιμότητας, της ενίσχυσης της υποστήριξης από το διδακτικό προσωπικό και προώθησης συνεργατικών στρατηγικών μάθησης. Οι προτεινόμενες βελτιώσεις αποσκοπούν στη διευκόλυνση της ενεργής συμμετοχής των φοιτητών/τριών με αναπηρίες και μαθησιακές δυσκολίες, διασφαλίζοντας ότι το ΕΑΠ θα μπορέσει να ανταποκριθεί ουσιαστικά στις ανάγκες τους, παρέχοντας ισότιμες ευκαιρίες πρόσβασης στη γνώση και την ακαδημαϊκή εξέλιξη.

This research examines the accessibility of distance learning to the Hellenic Open University for students with special educational needs and disabilities. The main goal of this study is the mapping of the scope of accessibility in education to the Hellenic Open University. Specifically, the concepts and definitions of Open and distance education, disability, and its legislative framework in Greece, as well as the concept of accessibility in education, are examined. Then, the individual elements that can make distance education accessible for people with special educational needs and disabilities are analyzed and discussed.

The accessibility standards of websites, digital content, and platforms, as well as the tools for evaluating this accessibility, are examined. Additionally, the necessity and use of assistive technology as a facilitator for access to education is explored. Then occurs an analyzation of the types of assistive technology available and the ways in which they can contribute to the educational process. The structure that educational material should have in terms of its content to be considered accessible is discussed, along with the characteristics that educational software should possess. Furthermore, there is mention of the existing services in Greek universities and the specific factors that influence accessibility within them.

The study is based on a qualitative methodology, applying thematic analysis to process data collected from interviews with two HOU students. The findings revealed some important issues related to access to the educational platform, the lack of appropriate support mechanisms, limited interaction with fellow students and the inadequacy of adapted forms of assessment. Emphasis was given to the social isolation experienced by students with special educational needs and disabilities at the HOU, which limits their academic progress. The challenges that emerge highlight the need to review and improve the educational policies of the HOU, with the aim of creating a more inclusive learning environment. The research demonstrates the urgent need to use technologies in the field of accessibility, enhance support from teaching staff and promote collaborative learning strategies. The proposed improvements aim to facilitate the active participation of students with disabilities and learning difficulties, ensuring that the distance learning system will be able to effectively respond to their needs, providing equal opportunities for access to knowledge and academic development.