Οι μεταβολές στην ποινική αντιμετώπιση των εγκλημάτων διαφθοράς υπό το πρίσμα του Νέου Ποινικού Κώδικα (ν. 4619/2019, Α’ 95)

Changes in the criminal treatment of corruption offences in the light of the New Penal Code (Law 4619/2019, A’ 95) (english)

  1. MSc thesis
  2. ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΠΑΠΑΥΓΕΡΗ
  3. Εγκληματολογικές και Ποινικές προσεγγίσεις της διαφθοράς, του οικονομικού και του οργανωμένου εγκλήματος (ΠΕΔ)
  4. 9 March 2025
  5. Ελληνικά
  6. 57
  7. Λαμπάκης Χρήστος
  8. Λαμπάκης Χρήστος | Αθηνά Γιαννακούλα
  9. Διαφθορά, δωροδοκία, δωροληψία, αθέμιτη εμπορία επιρροής, Νέος Ποινικός Κώδικας, δημόσιοι υπάλληλοι, πολιτικά πρόσωπα, δικαστικοί λειτουργοί.
  10. Εγκληματολογικές και Ποινικές προσεγγίσεις της διαφθοράς, του οικονομικού και του οργανωμένου εγκλήματος (ΠΕΔ)
  11. 33
  12. 6
    • Η διαφθορά, ως διαχρονικό φαινόμενο της κοινωνίας, με θεσμικές και οικονομικές επιπτώσεις, περιλαμβάνει εγκλήματα όπως η δωροληψία, η δωροδοκία και η αθέμιτη εμπορία επιρροής. Στο ελληνικό ποινικό δίκαιο, η διαφθορά αντιμετωπίζεται από τις αρχές του 19ου αιώνα, με σύγχρονες τροποποιήσεις να ενσωματώνουν διεθνείς συμβάσεις (ΟΟΣΑ, UNCAC) και ως έγκλημα "λευκού κολάρου," συνδέεται με την κατάχρηση εξουσίας για ιδιωτικό όφελος. Σε διεθνές επίπεδο, κείμενα όπως η Σύμβαση ΟΟΣΑ στοχεύουν στην ενίσχυση διαφάνειας και δικαιοσύνης, ενώ η ΕΕ επικεντρώνεται σε θεσμικά συμφέροντα και διακρατική συνεργασία κατά της διαφθοράς. Ο ν. 4619/2019 αναμόρφωσε τις διατάξεις περί διαφθοράς, επικεντρώνοντας σε δωροδοκία, δωροληψία και αθέμιτη επιρροή. Τα άρθρα 159, 159Α, 235-237 και 396 του ΠΚ ενσωματώνουν διεθνείς δεσμεύσεις και προβλέπουν ποινές όπως δήμευση και ευνοϊκά μέτρα. Η δωροδοκία και δωροληψία υπαλλήλων (άρθρα 235-236) θεωρούνται βασικά αδικήματα, απαιτώντας αιτιώδη συνάφεια μεταξύ ωφελήματος και ενέργειας και προβλέπονται αυστηρότερες ποινές για πράξεις αντίθετες στα καθήκοντα, ενώ εισάγεται ευθύνη προϊσταμένων. Οι αλλαγές εναρμονίζονται με διεθνείς συμβάσεις και προάγουν τη διαφάνεια στη δημόσια υπηρεσία. Ο ν. 4619/2019 αναμόρφωσε τις διατάξεις για τη διαφθορά, εστιάζοντας στη δωροδοκία και δωροληψία δημοσίων υπαλλήλων και πολιτικών προσώπων διευρύνοντας το πεδίο εφαρμογής τους μετά από αλλεπάλληλες τροποποιήσεις σε όλους τους αλλοδαπούς δημοσίους υπαλλήλους. Η κατάργηση του άρθρου 263Α ΠΚ προκάλεσε παραγραφή υποθέσεων διαφθοράς, παρά την έντονη αντίδραση της κοινωνίας και τη νομολογία του Αρείου Πάγου. Ωστόσο, η διάταξη επανήλθε με το άρθρο 237Β ΠΚ, διευρύνοντας την εφαρμογή της στις διεθνείς δεσμεύσεις. Στα άρθρα 159 και 159Α ΠΚ ρυθμίζεται η δωροδοκία πολιτικών προσώπων, προστατεύοντας την ακεραιότητα της πολιτικής δράσης και την εμπιστοσύνη στους θεσμούς. Η δωροδοκία και η δωροληψία δικαστικών λειτουργών, όπως ορίζεται στο άρθρο 237 ΠΚ, αναφέρεται στην πράξη της προσφοράς ή της αποδοχής οφέλους με αντάλλαγμα τον επηρεασμό της άσκησης των δικαστικών καθηκόντων. Ως προς την ποινικοποίηση της διαφθοράς στον ιδιωτικό τομέα, αυτή είναι σχετικά πρόσφατη καθώς η Ελλάδα ποινικοποίησε πρώτη φορά τη δωροδοκία στον ιδιωτικό τομέα το 2007, ενσωματώνοντάς την στον Ποινικό Κώδικα το 2008. Ως προς τις παρεπόμενες ποινές, η δήμευση των προϊόντων είναι υποχρεωτική για αδικήματα διαφθοράς, ενώ η καταδίκη οδηγεί αυτοδικαίως σε απομάκρυνση από δημόσια αξιώματα για ορισμένα αδικήματα διαφθοράς. Ο Nέος Ποινικός Κώδικας (ν. 4619/2019) και οι μεταγενέστερες τροποποιήσεις του εισήγαγαν σημαντικές καινοτομίες για την ενίσχυση της καταπολέμησης της διαφθοράς στην Ελλάδα, όπως η αυστηροποίηση των ποινών με σημαντική αύξηση των χρηματικών ποινών για αδικήματα διαφθοράς, η διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής, η ενσωμάτωση διεθνών δεσμεύσεων και συμμόρφωση με συστάσεις διεθνών οργανισμών και η εισαγωγή ρυθμίσεων για την ευθύνη νομικών προσώπων σε υποθέσεις διαφθοράς. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν προβλήματα, ιδίως όσον αφορά τη διαφθορά στον ιδιωτικό τομέα,. Συνολικά, παρά τις βελτιώσεις, απαιτούνται περαιτέρω νομοθετικές παρεμβάσεις για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της διαφθοράς.
    • Corruption, as a parennial phenomenon of society, with institutional and economic implications, includes crimes such as bribery, and influence peddling. In Greek penal code, corruption has been dealt with since the early 19th century, with modern amendments incorporating international conventions (OECD, UNCAC) and as a "white collar" crime, it is associated with the abuse of power for private gain. At international level, texts such as the OECD Convention aim to enhance transparency and justice, while the EU focuses on institutional interests and transnational cooperation against corruption. Law 4619/2019 reformed the provisions on corruption, focusing on bribery, and influence peddling. Articles 159, 159A, 235-237 and 396 of the Penal Code incorporate international commitments and provide for penalties such as confiscation and favourable measures. Bribery of officials (articles 235-236) are considered basic predicate offences, requiring a causal link between the benefit and the action and harsher penalties for acts contrary to duties, while introducing the liability of superiors. The changes are in line with international conventions and promote transparency in the public service. Law 4619/2019 reformed the provisions on corruption, focusing on bribery of public officials and political figures, expanding their scope after successive amendments to all foreign public officials. The repeal of Article 263A of the Penal Code caused the statute of limitations for corruption cases, despite strong public opposition and the jurisprudence of the Supreme Court. However, the provision was reinstated with Article 237B of the Penal Code, extending its application to international commitments. Articles 159 and 159A of the Criminal Code regulate the bribery of political figures, protecting the integrity of political action and trust in institutions. Bribery of judicial officials, as defined in Article 237 of the Penal Code, refers to the act of offering or accepting a benefit in exchange for influencing the exercise of judicial duties. Regarding the criminalization of corruption in the private sector, this is relatively recent as Greece first criminalized bribery in the private sector in 2007, incorporating it into the Penal Code in 2008. Regarding the ancillary penalties, confiscation of the products is mandatory for corruption offenses, while conviction automatically leads to removal from public office for certain corruption offenses. The New Penal Code (Law 4619/2019) and its subsequent amendments introduced important innovations to strengthen the fight against corruption in Greece, such as the tightening of penalties with a significant increase in financial penalties for corruption offences, the broadening of the scope of application, the incorporation of international commitments and compliance with recommendations of international organizations, and the introduction of regulations on the liability of legal entities in corruption cases. However, problems persist, especially as regards corruption in the private sector. Overall, despite the improvements, further legislative interventions are needed to address corruption more effectively.
  14. Hellenic Open University
  15. Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση 4.0 Διεθνές