Εισαγωγή: Η ενδοοικογενειακή βία συνιστά την συχνότερη μορφή βίας που βιώνουν οι γυναίκες. Η αποκαταστατική δικαιοσύνη είναι μία σύγχρονη τάση του δικαίου που στόχο έχει την αποκατάσταση της βλάβης του θύματος με εναλλακτικούς τρόπους. Η ποινική διαμεσολάβηση είναι μια διαδικασία που καθοδηγείται από τις ανάγκες των θυμάτων και αυτές οι ανάγκες δεν αφορούν μία ποινή φυλάκισης, αλλά αρκεί η μεταμέλεια, η αλλαγή στάσης ή μία εύλογη αποζημίωση.

Σκοπός: Σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η διερεύνηση της χρησιμότητας και της καταλληλόλητας του θεσμού της ποινικής διαμεσολάβησης για τα θύματα της συζυγικής/συντροφικής βίας με τον τρόπο που εφαρμόζεται στην Ελλάδα.

Υλικό-μέθοδος: Η συλλογή των δεδομένων της παρούσας μελέτης διεξήχθη με ποιοτική έρευνα με τη μέθοδο α) ομάδας εστιασμένης συζήτησης (focus group) και β) ημιδομημένης συνέντευξης και τη χρήση των αντίστοιχων εργαλείων. Η ομάδα εστιασμένης συζήτησης πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά με τη συμμετοχή έξι νομικών που εργάζονται στο Δίκτυο Δομών για αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Ακολούθως, πραγματοποιήθηκαν τέσσερεις συνεντεύξεις με επιζήσασες συζυγικής/συντροφικής βίας που είχαν κατά το παρελθόν συμμετάσχει  σε διαδικασία ποινικής διαμεσολάβησης. Η έρευνα διεξήχθη τον Νοέμβριο του 2024.

Αποτελέσματα: Η ανάλυση των δεδομένων της έρευνας έδειξε αφενός ότι η διαδικασία της ποινικής διαμεσολάβησης δεν εφαρμόζεται σε όλες τις περιπτώσεις με τον ίδιο τρόπο και αφετέρου ότι δεν υπάρχει ομοιομορφία στις υπηρεσίες που αναλαμβάνουν τους δράστες, δεν υπάρχει ικανοποιητική παρακολούθηση και ανατροφοδότηση και η ίδια η διαδικασία δεν εμπνέει ασφάλεια στις επιζήσασες. Ακόμη, επιβεβαιώθηκε ότι τα περιστατικά βίας που οδηγούν στην μήνυση και την ποινική διαμεσολάβηση δεν είναι τα πιο έντονα, αλλά υπάρχουν βαρύτερα περιστατικά που αποσιωπώνται από τα θύματα.

Συμπεράσματα: Η παρούσα μελέτη μέσω της βιβλιογραφικής έρευνας και της έρευνας στο πεδίο κατέδειξε ότι μία αποτελεσματική διαδικασία αποκαταστατικής δικαιοσύνης υπέρ των επιζησασών της συζυγικής/ συντροφικής βίας θα πρέπει να περιλαμβάνει παρακολούθηση και ανατροφοδότηση από δικαστές και επιστήμονες/ επιστημόνισσες εκπαιδευμένους/-ες στην αντιμετώπιση της έμφυλης βίας που θα εργάζονται συστηματικά και διασυνδεδεμένοι με όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες προς όφελος των επιζησασών και των δραστών.

Introduction: Domestic violence constitutes the most frequent form of violence experienced by women. Restorative justice is a modern trend in law that aims to repair the harm suffered by the victim in alternative ways. Criminal mediation is a process guided by the needs of the victims and these needs do not involve a prison sentence, but sufficient remorse, a change of attitude or a reasonable compensation.

Aim: The purpose of this thesis is to investigate the usefulness and appropriateness of the procedure of criminal mediation for victims of spousal/partner violence as it is applied in Greece.

Material and Method: Qualitative research was conducted to collect the research data of the present study with the method of a) focus group and b) semi-structured interview and the use of the corresponding tools. The focus group discussion was held online with the participation of six lawyers working in the Network of Structures on Violence Against Women in different regions of Greece. Subsequently, four interviews were conducted with survivors of spousal/intimate partner violence who had previously participated in a criminal mediation procedure. The survey was conducted in November 2024.

Results: The analysis of the research data showed, on the one hand, that the process of criminal mediation is not applied everywhere in the same way and, on the other hand, that there is no uniformity in the services that undertake the perpetrators, there is no satisfactory monitoring and feedback and the process itself does not inspire safety in the survivors. Furthermore, it was confirmed that the incidents of violence that lead to the lawsuit and criminal mediation are not the most intense, but there are more serious incidents that are kept silent by the victims.

Conclusions: The study, through literature and field research, demonstrated that an effective restorative justice process for survivors of spousal/intimate partner violence should include monitoring and feedback from judges and scientists trained in dealing with gender violence who will work systematically and interconnected with all relevant services for the benefit of survivors and perpetrators.