Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η παρουσίαση της σημασίας της σκίασης για την βελτίωση της παραγωγής στα θερμοκήπια της Μεσογειακής λεκάνης με αναφορά σε όλες τις τεχνικές που εφαρμόζονται. Για τους παραγωγούς στις Μεσογειακές χώρες, ο δροσισμός των θερμοκηπίων είναι ένα ζήτημα αυξανόμενου ενδιαφέροντος, λόγω της υψηλής θερμοκρασίας του αέρα, και των επιπέδων του ελλείμματος πίεσης ατμών το καλοκαίρι. Αυτές οι συνθήκες επηρεάζουν αρνητικά τις φυσιολογικές λειτουργίες των φυτών, την υδατική τους κατάσταση, την ανάπτυξη της καλλιέργειας και την ποιότητα της παραγωγής. Η θέρμανση των θερμοκηπίων που προκαλείται από την ηλιακή ακτινοβολία είναι επιθυμητή στην διάρκεια των κρύων μηνών, αλλά όχι τους ζεστούς μήνες γιατί προκαλεί άνοδο της θερμοκρασίας του αέρα μέσα στο θερμοκήπιο σε επίπεδα μεγαλύτερα από τα επιθυμητά και μείωση της παραγωγής των καλλιεργειών. Είναι έτσι απαραίτητοι συγκεκριμένοι χειρισμοί της ακτινοβολίας που εισέρχεται στον εσωτερικό χώρο του θερμοκηπίου. Χρειάζεται βέλτιστος σχεδιασμός για προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή που αφορά όλα τα συστήματα του θερμοκηπίου. Η κλιματική αλλαγή και η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη σε συνδυασμό με την ενεργειακή κρίση καθιστούν αναγκαία την αξιοποίηση παθητικών τεχνολογιών, όπως τα συστήματα σκίασης και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς μπορούν σημαντικά να συμβάλλουν στην μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης.

Αντικείμενο αυτής της εργασίας είναι οι τύποι των συστημάτων σκίασης,  πού και πώς εφαρμόζεται ο κάθε τύπος, πώς γίνεται ο έλεγχος των συστημάτων αυτών και ποιά είναι η επίδραση της σκίασης από το κάθε σύστημα ξεχωριστά στην ανάπτυξη και την παραγωγή της καλλιέργειας.

Αρχικά γίνεται μια αναφορά στα σύγχρονα θερμοκήπια και τις προσαρμογές που απαιτούνται λόγω της ενεργειακής και περιβαλλοντικής κρίσης, με στόχο τα βιοκλιματικά θερμοκήπια με χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση και αποτύπωμα άνθρακα. Περιγράφεται επίσης συνοπτικά ο τομέας των θερμοκηπίων στη χώρα μας. Γίνεται αναφορά στην κλιματική αλλαγή και στις επιπτώσεις της ηλιακής ακτινοβολίας στην παραγωγή. Στη συνέχεια περιγράφονται, μέσω εκτεταμένης βιβλιογραφικής έρευνας, οι τύποι και οι τεχνικές σκίασης. Κατόπιν περιγράφονται με βάση πειραματικά δεδομένα οι επιπτώσεις της σκίασης στις καλλιέργειες καθώς και ο τρόπος ελέγχου των συστημάτων, στα σύγχρονα θερμοκήπια.

Στα συμπεράσματα διαφαίνεται ότι ο συνδυασμός παραδοσιακών τεχνικών με την αναδυόμενη φωτοβολταϊκή τεχνολογία, αποτελεί μια βιώσιμη προοπτική που επιλύει σύγχρονες προκλήσεις. Χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για την εφαρμογή των διχτυών στα θερμοκήπια αλλά και στα διχτυοκήπια. Επίσης, χρειάζεται περαιτέρω έρευνα και για την εφαρμογή  των αγρο-φωτοβολταϊκών σε διαφορετικούς τύπους θερμοκηπίων, με διαφορετικές καλλιέργειες και διαφορετικό κλίμα για να  εξαχθούν συμπεράσματα για τη σωστή χρήση τους στο θερμοκήπιο, και  να  ενσωματωθούν στην ευρωπαϊκή νομοθεσία .

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η παρουσίαση της σημασίας της σκίασης για την βελτίωση της παραγωγής στα θερμοκήπια της Μεσογειακής λεκάνης με αναφορά σε όλες τις τεχνικές που εφαρμόζονται. Για τους παραγωγούς στις Μεσογειακές χώρες, ο δροσισμός των θερμοκηπίων είναι ένα ζήτημα αυξανόμενου ενδιαφέροντος, λόγω της υψηλής θερμοκρασίας του αέρα, και των επιπέδων του ελλείμματος πίεσης ατμών το καλοκαίρι. Αυτές οι συνθήκες επηρεάζουν αρνητικά τις φυσιολογικές λειτουργίες των φυτών, την υδατική τους κατάσταση, την ανάπτυξη της καλλιέργειας και την ποιότητα της παραγωγής. Η θέρμανση των θερμοκηπίων που προκαλείται από την ηλιακή ακτινοβολία είναι επιθυμητή στην διάρκεια των κρύων μηνών, αλλά όχι τους ζεστούς μήνες γιατί προκαλεί άνοδο της θερμοκρασίας του αέρα μέσα στο θερμοκήπιο σε επίπεδα μεγαλύτερα από τα επιθυμητά και μείωση της παραγωγής των καλλιεργειών. Είναι έτσι απαραίτητοι συγκεκριμένοι χειρισμοί της ακτινοβολίας που εισέρχεται στον εσωτερικό χώρο του θερμοκηπίου. Χρειάζεται βέλτιστος σχεδιασμός για προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή που αφορά όλα τα συστήματα του θερμοκηπίου. Η κλιματική αλλαγή και η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη σε συνδυασμό με την ενεργειακή κρίση καθιστούν αναγκαία την αξιοποίηση παθητικών τεχνολογιών, όπως τα συστήματα σκίασης και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς μπορούν σημαντικά να συμβάλλουν στην μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης.

Αντικείμενο αυτής της εργασίας είναι οι τύποι των συστημάτων σκίασης,  πού και πώς εφαρμόζεται ο κάθε τύπος, πώς γίνεται ο έλεγχος των συστημάτων αυτών και ποιά είναι η επίδραση της σκίασης από το κάθε σύστημα ξεχωριστά στην ανάπτυξη και την παραγωγή της καλλιέργειας.

Αρχικά γίνεται μια αναφορά στα σύγχρονα θερμοκήπια και τις προσαρμογές που απαιτούνται λόγω της ενεργειακής και περιβαλλοντικής κρίσης, με στόχο τα βιοκλιματικά θερμοκήπια με χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση και αποτύπωμα άνθρακα. Περιγράφεται επίσης συνοπτικά ο τομέας των θερμοκηπίων στη χώρα μας. Γίνεται αναφορά στην κλιματική αλλαγή και στις επιπτώσεις της ηλιακής ακτινοβολίας στην παραγωγή. Στη συνέχεια περιγράφονται, μέσω εκτεταμένης βιβλιογραφικής έρευνας, οι τύποι και οι τεχνικές σκίασης. Κατόπιν περιγράφονται με βάση πειραματικά δεδομένα οι επιπτώσεις της σκίασης στις καλλιέργειες καθώς και ο τρόπος ελέγχου των συστημάτων, στα σύγχρονα θερμοκήπια.

Στα συμπεράσματα διαφαίνεται ότι ο συνδυασμός παραδοσιακών τεχνικών με την αναδυόμενη φωτοβολταϊκή τεχνολογία, αποτελεί μια βιώσιμη προοπτική που επιλύει σύγχρονες προκλήσεις. Χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για την εφαρμογή των διχτυών στα θερμοκήπια αλλά και στα διχτυοκήπια. Επίσης, χρειάζεται περαιτέρω έρευνα και για την εφαρμογή  των αγρο-φωτοβολταϊκών σε διαφορετικούς τύπους θερμοκηπίων, με διαφορετικές καλλιέργειες και διαφορετικό κλίμα για να  εξαχθούν συμπεράσματα για τη σωστή χρήση τους στο θερμοκήπιο, και  να  ενσωματωθούν στην ευρωπαϊκή νομοθεσία .

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η παρουσίαση της σημασίας της σκίασης για την βελτίωση της παραγωγής στα θερμοκήπια της Μεσογειακής λεκάνης με αναφορά σε όλες τις τεχνικές που εφαρμόζονται. Για τους παραγωγούς στις Μεσογειακές χώρες, ο δροσισμός των θερμοκηπίων είναι ένα ζήτημα αυξανόμενου ενδιαφέροντος, λόγω της υψηλής θερμοκρασίας του αέρα, και των επιπέδων του ελλείμματος πίεσης ατμών το καλοκαίρι. Αυτές οι συνθήκες επηρεάζουν αρνητικά τις φυσιολογικές λειτουργίες των φυτών, την υδατική τους κατάσταση, την ανάπτυξη της καλλιέργειας και την ποιότητα της παραγωγής. Η θέρμανση των θερμοκηπίων που προκαλείται από την ηλιακή ακτινοβολία είναι επιθυμητή στην διάρκεια των κρύων μηνών, αλλά όχι τους ζεστούς μήνες γιατί προκαλεί άνοδο της θερμοκρασίας του αέρα μέσα στο θερμοκήπιο σε επίπεδα μεγαλύτερα από τα επιθυμητά και μείωση της παραγωγής των καλλιεργειών. Είναι έτσι απαραίτητοι συγκεκριμένοι χειρισμοί της ακτινοβολίας που εισέρχεται στον εσωτερικό χώρο του θερμοκηπίου. Χρειάζεται βέλτιστος σχεδιασμός για προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή που αφορά όλα τα συστήματα του θερμοκηπίου. Η κλιματική αλλαγή και η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη σε συνδυασμό με την ενεργειακή κρίση καθιστούν αναγκαία την αξιοποίηση παθητικών τεχνολογιών, όπως τα συστήματα σκίασης και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς μπορούν σημαντικά να συμβάλλουν στην μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης.

Αντικείμενο αυτής της εργασίας είναι οι τύποι των συστημάτων σκίασης,  πού και πώς εφαρμόζεται ο κάθε τύπος, πώς γίνεται ο έλεγχος των συστημάτων αυτών και ποιά είναι η επίδραση της σκίασης από το κάθε σύστημα ξεχωριστά στην ανάπτυξη και την παραγωγή της καλλιέργειας.

Αρχικά γίνεται μια αναφορά στα σύγχρονα θερμοκήπια και τις προσαρμογές που απαιτούνται λόγω της ενεργειακής και περιβαλλοντικής κρίσης, με στόχο τα βιοκλιματικά θερμοκήπια με χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση και αποτύπωμα άνθρακα. Περιγράφεται επίσης συνοπτικά ο τομέας των θερμοκηπίων στη χώρα μας. Γίνεται αναφορά στην κλιματική αλλαγή και στις επιπτώσεις της ηλιακής ακτινοβολίας στην παραγωγή. Στη συνέχεια περιγράφονται, μέσω εκτεταμένης βιβλιογραφικής έρευνας, οι τύποι και οι τεχνικές σκίασης. Κατόπιν περιγράφονται με βάση πειραματικά δεδομένα οι επιπτώσεις της σκίασης στις καλλιέργειες καθώς και ο τρόπος ελέγχου των συστημάτων, στα σύγχρονα θερμοκήπια.

Στα συμπεράσματα διαφαίνεται ότι ο συνδυασμός παραδοσιακών τεχνικών με την αναδυόμενη φωτοβολταϊκή τεχνολογία, αποτελεί μια βιώσιμη προοπτική που επιλύει σύγχρονες προκλήσεις. Χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για την εφαρμογή των διχτυών στα θερμοκήπια αλλά και στα διχτυοκήπια. Επίσης, χρειάζεται περαιτέρω έρευνα και για την εφαρμογή  των αγρο-φωτοβολταϊκών σε διαφορετικούς τύπους θερμοκηπίων, με διαφορετικές καλλιέργειες και διαφορετικό κλίμα για να  εξαχθούν συμπεράσματα για τη σωστή χρήση τους στο θερμοκήπιο, και  να  ενσωματωθούν στην ευρωπαϊκή νομοθεσία .

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η παρουσίαση της σημασίας της σκίασης για την βελτίωση της παραγωγής στα θερμοκήπια της Μεσογειακής λεκάνης με αναφορά σε όλες τις τεχνικές που εφαρμόζονται. Για τους παραγωγούς στις Μεσογειακές χώρες, ο δροσισμός των θερμοκηπίων είναι ένα ζήτημα αυξανόμενου ενδιαφέροντος, λόγω της υψηλής θερμοκρασίας του αέρα, και των επιπέδων του ελλείμματος πίεσης ατμών το καλοκαίρι. Αυτές οι συνθήκες επηρεάζουν αρνητικά τις φυσιολογικές λειτουργίες των φυτών, την υδατική τους κατάσταση, την ανάπτυξη της καλλιέργειας και την ποιότητα της παραγωγής. Η θέρμανση των θερμοκηπίων που προκαλείται από την ηλιακή ακτινοβολία είναι επιθυμητή στην διάρκεια των κρύων μηνών, αλλά όχι τους ζεστούς μήνες γιατί προκαλεί άνοδο της θερμοκρασίας του αέρα μέσα στο θερμοκήπιο σε επίπεδα μεγαλύτερα από τα επιθυμητά και μείωση της παραγωγής των καλλιεργειών. Είναι έτσι απαραίτητοι συγκεκριμένοι χειρισμοί της ακτινοβολίας που εισέρχεται στον εσωτερικό χώρο του θερμοκηπίου. Χρειάζεται βέλτιστος σχεδιασμός για προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή που αφορά όλα τα συστήματα του θερμοκηπίου. Η κλιματική αλλαγή και η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη σε συνδυασμό με την ενεργειακή κρίση καθιστούν αναγκαία την αξιοποίηση παθητικών τεχνολογιών, όπως τα συστήματα σκίασης και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς μπορούν σημαντικά να συμβάλλουν στην μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης.

Αντικείμενο αυτής της εργασίας είναι οι τύποι των συστημάτων σκίασης,  πού και πώς εφαρμόζεται ο κάθε τύπος, πώς γίνεται ο έλεγχος των συστημάτων αυτών και ποιά είναι η επίδραση της σκίασης από το κάθε σύστημα ξεχωριστά στην ανάπτυξη και την παραγωγή της καλλιέργειας.

Αρχικά γίνεται μια αναφορά στα σύγχρονα θερμοκήπια και τις προσαρμογές που απαιτούνται λόγω της ενεργειακής και περιβαλλοντικής κρίσης, με στόχο τα βιοκλιματικά θερμοκήπια με χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση και αποτύπωμα άνθρακα. Περιγράφεται επίσης συνοπτικά ο τομέας των θερμοκηπίων στη χώρα μας. Γίνεται αναφορά στην κλιματική αλλαγή και στις επιπτώσεις της ηλιακής ακτινοβολίας στην παραγωγή. Στη συνέχεια περιγράφονται, μέσω εκτεταμένης βιβλιογραφικής έρευνας, οι τύποι και οι τεχνικές σκίασης. Κατόπιν περιγράφονται με βάση πειραματικά δεδομένα οι επιπτώσεις της σκίασης στις καλλιέργειες καθώς και ο τρόπος ελέγχου των συστημάτων, στα σύγχρονα θερμοκήπια.

Στα συμπεράσματα διαφαίνεται ότι ο συνδυασμός παραδοσιακών τεχνικών με την αναδυόμενη φωτοβολταϊκή τεχνολογία, αποτελεί μια βιώσιμη προοπτική που επιλύει σύγχρονες προκλήσεις. Χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για την εφαρμογή των διχτυών στα θερμοκήπια αλλά και στα διχτυοκήπια. Επίσης, χρειάζεται περαιτέρω έρευνα και για την εφαρμογή  των αγρο-φωτοβολταϊκών σε διαφορετικούς τύπους θερμοκηπίων, με διαφορετικές καλλιέργειες και διαφορετικό κλίμα για να  εξαχθούν συμπεράσματα για τη σωστή χρήση τους στο θερμοκήπιο, και  να  ενσωματωθούν στην ευρωπαϊκή νομοθεσία .

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η παρουσίαση της σημασίας της σκίασης για την βελτίωση της παραγωγής στα θερμοκήπια της Μεσογειακής λεκάνης με αναφορά σε όλες τις τεχνικές που εφαρμόζονται. Για τους παραγωγούς στις Μεσογειακές χώρες, ο δροσισμός των θερμοκηπίων είναι ένα ζήτημα αυξανόμενου ενδιαφέροντος, λόγω της υψηλής θερμοκρασίας του αέρα, και των επιπέδων του ελλείμματος πίεσης ατμών το καλοκαίρι. Αυτές οι συνθήκες επηρεάζουν αρνητικά τις φυσιολογικές λειτουργίες των φυτών, την υδατική τους κατάσταση, την ανάπτυξη της καλλιέργειας και την ποιότητα της παραγωγής. Η θέρμανση των θερμοκηπίων που προκαλείται από την ηλιακή ακτινοβολία είναι επιθυμητή στην διάρκεια των κρύων μηνών, αλλά όχι τους ζεστούς μήνες γιατί προκαλεί άνοδο της θερμοκρασίας του αέρα μέσα στο θερμοκήπιο σε επίπεδα μεγαλύτερα από τα επιθυμητά και μείωση της παραγωγής των καλλιεργειών. Είναι έτσι απαραίτητοι συγκεκριμένοι χειρισμοί της ακτινοβολίας που εισέρχεται στον εσωτερικό χώρο του θερμοκηπίου. Χρειάζεται βέλτιστος σχεδιασμός για προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή που αφορά όλα τα συστήματα του θερμοκηπίου. Η κλιματική αλλαγή και η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη σε συνδυασμό με την ενεργειακή κρίση καθιστούν αναγκαία την αξιοποίηση παθητικών τεχνολογιών, όπως τα συστήματα σκίασης και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς μπορούν σημαντικά να συμβάλλουν στην μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης.

Αντικείμενο αυτής της εργασίας είναι οι τύποι των συστημάτων σκίασης,  πού και πώς εφαρμόζεται ο κάθε τύπος, πώς γίνεται ο έλεγχος των συστημάτων αυτών και ποιά είναι η επίδραση της σκίασης από το κάθε σύστημα ξεχωριστά στην ανάπτυξη και την παραγωγή της καλλιέργειας.

Αρχικά γίνεται μια αναφορά στα σύγχρονα θερμοκήπια και τις προσαρμογές που απαιτούνται λόγω της ενεργειακής και περιβαλλοντικής κρίσης, με στόχο τα βιοκλιματικά θερμοκήπια με χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση και αποτύπωμα άνθρακα. Περιγράφεται επίσης συνοπτικά ο τομέας των θερμοκηπίων στη χώρα μας. Γίνεται αναφορά στην κλιματική αλλαγή και στις επιπτώσεις της ηλιακής ακτινοβολίας στην παραγωγή. Στη συνέχεια περιγράφονται, μέσω εκτεταμένης βιβλιογραφικής έρευνας, οι τύποι και οι τεχνικές σκίασης. Κατόπιν περιγράφονται με βάση πειραματικά δεδομένα οι επιπτώσεις της σκίασης στις καλλιέργειες καθώς και ο τρόπος ελέγχου των συστημάτων, στα σύγχρονα θερμοκήπια.

Στα συμπεράσματα διαφαίνεται ότι ο συνδυασμός παραδοσιακών τεχνικών με την αναδυόμενη φωτοβολταϊκή τεχνολογία, αποτελεί μια βιώσιμη προοπτική που επιλύει σύγχρονες προκλήσεις. Χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για την εφαρμογή των διχτυών στα θερμοκήπια αλλά και στα διχτυοκήπια. Επίσης, χρειάζεται περαιτέρω έρευνα και για την εφαρμογή  των αγρο-φωτοβολταϊκών σε διαφορετικούς τύπους θερμοκηπίων, με διαφορετικές καλλιέργειες και διαφορετικό κλίμα για να  εξαχθούν συμπεράσματα για τη σωστή χρήση τους στο θερμοκήπιο, και  να  ενσωματωθούν στην ευρωπαϊκή νομοθεσία .

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η παρουσίαση της σημασίας της σκίασης για την βελτίωση της παραγωγής στα θερμοκήπια της Μεσογειακής λεκάνης με αναφορά σε όλες τις τεχνικές που εφαρμόζονται. Για τους παραγωγούς στις Μεσογειακές χώρες, ο δροσισμός των θερμοκηπίων είναι ένα ζήτημα αυξανόμενου ενδιαφέροντος, λόγω της υψηλής θερμοκρασίας του αέρα, και των επιπέδων του ελλείμματος πίεσης ατμών το καλοκαίρι. Αυτές οι συνθήκες επηρεάζουν αρνητικά τις φυσιολογικές λειτουργίες των φυτών, την υδατική τους κατάσταση, την ανάπτυξη της καλλιέργειας και την ποιότητα της παραγωγής. Η θέρμανση των θερμοκηπίων που προκαλείται από την ηλιακή ακτινοβολία είναι επιθυμητή στην διάρκεια των κρύων μηνών, αλλά όχι τους ζεστούς μήνες γιατί προκαλεί άνοδο της θερμοκρασίας του αέρα μέσα στο θερμοκήπιο σε επίπεδα μεγαλύτερα από τα επιθυμητά και μείωση της παραγωγής των καλλιεργειών. Είναι έτσι απαραίτητοι συγκεκριμένοι χειρισμοί της ακτινοβολίας που εισέρχεται στον εσωτερικό χώρο του θερμοκηπίου. Χρειάζεται βέλτιστος σχεδιασμός για προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή που αφορά όλα τα συστήματα του θερμοκηπίου. Η κλιματική αλλαγή και η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη σε συνδυασμό με την ενεργειακή κρίση καθιστούν αναγκαία την αξιοποίηση παθητικών τεχνολογιών, όπως τα συστήματα σκίασης και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς μπορούν σημαντικά να συμβάλλουν στην μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης.

Αντικείμενο αυτής της εργασίας είναι οι τύποι των συστημάτων σκίασης,  πού και πώς εφαρμόζεται ο κάθε τύπος, πώς γίνεται ο έλεγχος των συστημάτων αυτών και ποιά είναι η επίδραση της σκίασης από το κάθε σύστημα ξεχωριστά στην ανάπτυξη και την παραγωγή της καλλιέργειας.

Αρχικά γίνεται μια αναφορά στα σύγχρονα θερμοκήπια και τις προσαρμογές που απαιτούνται λόγω της ενεργειακής και περιβαλλοντικής κρίσης, με στόχο τα βιοκλιματικά θερμοκήπια με χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση και αποτύπωμα άνθρακα. Περιγράφεται επίσης συνοπτικά ο τομέας των θερμοκηπίων στη χώρα μας. Γίνεται αναφορά στην κλιματική αλλαγή και στις επιπτώσεις της ηλιακής ακτινοβολίας στην παραγωγή. Στη συνέχεια περιγράφονται, μέσω εκτεταμένης βιβλιογραφικής έρευνας, οι τύποι και οι τεχνικές σκίασης. Κατόπιν περιγράφονται με βάση πειραματικά δεδομένα οι επιπτώσεις της σκίασης στις καλλιέργειες καθώς και ο τρόπος ελέγχου των συστημάτων, στα σύγχρονα θερμοκήπια.

Στα συμπεράσματα διαφαίνεται ότι ο συνδυασμός παραδοσιακών τεχνικών με την αναδυόμενη φωτοβολταϊκή τεχνολογία, αποτελεί μια βιώσιμη προοπτική που επιλύει σύγχρονες προκλήσεις. Χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για την εφαρμογή των διχτυών στα θερμοκήπια αλλά και στα διχτυοκήπια. Επίσης, χρειάζεται περαιτέρω έρευνα και για την εφαρμογή  των αγρο-φωτοβολταϊκών σε διαφορετικούς τύπους θερμοκηπίων, με διαφορετικές καλλιέργειες και διαφορετικό κλίμα για να  εξαχθούν συμπεράσματα για τη σωστή χρήση τους στο θερμοκήπιο, και  να  ενσωματωθούν στην ευρωπαϊκή νομοθεσία .

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η παρουσίαση της σημασίας της σκίασης για την βελτίωση της παραγωγής στα θερμοκήπια της Μεσογειακής λεκάνης με αναφορά σε όλες τις τεχνικές που εφαρμόζονται. Για τους παραγωγούς στις Μεσογειακές χώρες, ο δροσισμός των θερμοκηπίων είναι ένα ζήτημα αυξανόμενου ενδιαφέροντος, λόγω της υψηλής θερμοκρασίας του αέρα, και των επιπέδων του ελλείμματος πίεσης ατμών το καλοκαίρι. Αυτές οι συνθήκες επηρεάζουν αρνητικά τις φυσιολογικές λειτουργίες των φυτών, την υδατική τους κατάσταση, την ανάπτυξη της καλλιέργειας και την ποιότητα της παραγωγής. Η θέρμανση των θερμοκηπίων που προκαλείται από την ηλιακή ακτινοβολία είναι επιθυμητή στην διάρκεια των κρύων μηνών, αλλά όχι τους ζεστούς μήνες γιατί προκαλεί άνοδο της θερμοκρασίας του αέρα μέσα στο θερμοκήπιο σε επίπεδα μεγαλύτερα από τα επιθυμητά και μείωση της παραγωγής των καλλιεργειών. Είναι έτσι απαραίτητοι συγκεκριμένοι χειρισμοί της ακτινοβολίας που εισέρχεται στον εσωτερικό χώρο του θερμοκηπίου. Χρειάζεται βέλτιστος σχεδιασμός για προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή που αφορά όλα τα συστήματα του θερμοκηπίου. Η κλιματική αλλαγή και η άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη σε συνδυασμό με την ενεργειακή κρίση καθιστούν αναγκαία την αξιοποίηση παθητικών τεχνολογιών, όπως τα συστήματα σκίασης και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς μπορούν σημαντικά να συμβάλλουν στην μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης.

Αντικείμενο αυτής της εργασίας είναι οι τύποι των συστημάτων σκίασης,  πού και πώς εφαρμόζεται ο κάθε τύπος, πώς γίνεται ο έλεγχος των συστημάτων αυτών και ποιά είναι η επίδραση της σκίασης από το κάθε σύστημα ξεχωριστά στην ανάπτυξη και την παραγωγή της καλλιέργειας.

Αρχικά γίνεται μια αναφορά στα σύγχρονα θερμοκήπια και τις προσαρμογές που απαιτούνται λόγω της ενεργειακής και περιβαλλοντικής κρίσης, με στόχο τα βιοκλιματικά θερμοκήπια με χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση και αποτύπωμα άνθρακα. Περιγράφεται επίσης συνοπτικά ο τομέας των θερμοκηπίων στη χώρα μας. Γίνεται αναφορά στην κλιματική αλλαγή και στις επιπτώσεις της ηλιακής ακτινοβολίας στην παραγωγή. Στη συνέχεια περιγράφονται, μέσω εκτεταμένης βιβλιογραφικής έρευνας, οι τύποι και οι τεχνικές σκίασης. Κατόπιν περιγράφονται με βάση πειραματικά δεδομένα οι επιπτώσεις της σκίασης στις καλλιέργειες καθώς και ο τρόπος ελέγχου των συστημάτων, στα σύγχρονα θερμοκήπια.

Στα συμπεράσματα διαφαίνεται ότι ο συνδυασμός παραδοσιακών τεχνικών με την αναδυόμενη φωτοβολταϊκή τεχνολογία, αποτελεί μια βιώσιμη προοπτική που επιλύει σύγχρονες προκλήσεις. Χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για την εφαρμογή των διχτυών στα θερμοκήπια αλλά και στα διχτυοκήπια. Επίσης, χρειάζεται περαιτέρω έρευνα και για την εφαρμογή  των αγρο-φωτοβολταϊκών σε διαφορετικούς τύπους θερμοκηπίων, με διαφορετικές καλλιέργειες και διαφορετικό κλίμα για να  εξαχθούν συμπεράσματα για τη σωστή χρήση τους στο θερμοκήπιο, και  να  ενσωματωθούν στην ευρωπαϊκή νομοθεσία .

The purpose of this paper is to present the importance of shading for the improvement of production in the greenhouses of the Mediterranean basin with reference to all the techniques applied. For producers in Mediterranean countries, greenhouse cooling is an issue of increasing interest, due to high air temperatures and levels of vapor pressure deficit in summer. These conditions negatively affect the physiological functions of plants, their water status, crop growth and production quality. The heating of greenhouses caused by solar radiation is desirable during the cold months, but not in the hot months because it causes an increase in the temperature of the air inside the greenhouse, to levels greater than desired  and a decrease in crop production. Specific manipulations of the radiation entering the interior of the greenhouse are thus, necessary. Optimal planning for adaptation to climate change is needed for all greenhouse systems. Climate change and the rise in global temperature combined with the energy crisis necessitate the use of passive technologies, such as shading systems and renewable energy sources, as they can significantly contribute to reducing energy consumption.

The subject of this paper is the types of shading systems, where and how each type is applied, how these systems are controlled and what is the effect of shading from each system separately on the growth and production of the crop.

First, a reference is made to modern greenhouses and the adaptations required due to the energy and environmental crisis, aiming at bioclimatic greenhouses with low energy consumption and carbon footprint. The greenhouse sector in our country is also briefly described. Reference is made to climate change and the effects of solar radiation on production.

Then, through extensive literature research, shading types and techniques are described. Afterwards, based on experimental data, the effects of shading on crops are described, as well as the way to control the systems, in modern greenhouses.

The conclusions show that the combination of traditional techniques with emerging photovoltaic technology is a viable prospect that solves modern challenges. Further research is needed on the application of nets in greenhouses and in nethouses. Also, further research is needed on the application of agro-photovoltaics in different types of greenhouses, with different crops and different climates to draw conclusions for their correct use in the greenhouse, and to integrate them into European legislation.