Στην παρούσα εργασία συζητείται το δίλημμα της ιταλικής ή βενετικής προέλευσης ρομανικών λεξιλογικών δανείων σε νεοελληνικές διαλέκτους και στην κοινή νεοελληνική. Ως μελέτη περίπτωσης διαλεκτικού νεοελληνικού λεξιλογίου χρησιμοποιείται η λίστα βενετικών και ιταλικών λεξιλογικών δανείων που περιέχεται στις σσ. 194-181 του έργου του Δημήτρη Σιμήρη Το Γλωσσικό Ιδίωμα της Ιθάκης (Πάτρα: Πανεπιστήμιο Πατρών & Δημοτική Κοινωφελής Επιχείρηση Ιθάκης, 2016), απομονώνονται λέξεις που απαντούν και στην κοινή νεοελληνική και επιχειρείται να διαπιστωθεί, αφενός, ποιες (και πόσες) από αυτές τις λέξεις μπορούν να αποδοθούν εύλογα στη βενετική, την ιταλική ή οποιαδήποτε από τις δύο ως δότρια γλώσσα, κρίνοντας από φωνολογικά, μορφολογικά και/ή σημασιολογικά χαρακτηριστικά που διαφοροποιούν τις δύο ρομανικές γλωσσικές ποικιλίες μεταξύ τους και, αφετέρου, αν η ετυμολόγησή τους στο προαναφερθέν έργο ταυτίζεται με την ετυμολόγησή τους στα έργα του Γεωργίου Μπαμπινιώτη Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (δεύτερη έκδοση) (Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας, 2002) και Ετυμολογικό Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας, 2008). Για την ανεύρεση των εν λόγω χαρακτηριστικών χρησιμοποιούνται συνδυαστικά το έργο του Ronnie Ferguson A Linguistic History of Venice (Florence: Leo S. Olschki editore, 2007 = Biblioteca dell’«Archivium Romanicum» Serie II: Linguistica n. 57) και το έργο του Silvano Belloni Grammatica veneta (Padova: Esedra, 2009) ενώ, για τις απαιτούμενες λεξιλογικές συγκρίσεις θα χρησιμοποιηθούν λεξικά της βενετικής γλώσσας, όπως εκείνο του Giuseppe Boerio Dizionario del dialetto veneziano (Venezia: Premiata tipografia di Giovanni Cecchini Edit., 1856) και, όπου συντρέχει λόγος επαλήθευσης και/ή περαιτέρω διερεύνησης, εκείνο του Ermolao Paoletti Dizionario tascabile veneziano-italiano (Venezia: Tipografia di Francesco Andreola, 1831). Στη συνέχεια αποτιμώνται τα ευρήματα με στόχο να αναδειχθούν τα ποσοστά πιθανής ετυμολογικής αστοχίας στα προαναφερθέντα ελληνόγλωσσα έργα και, κατά συνέπεια, η γενικότερη ανάγκη αναβάθμισης της ελληνορομανικής ετυμολογικής έρευνας στην Ελλάδα.

This MA thesis addresses the dilemma of Italian or Venetian origin of Romance loanwords in Modern Greek dialects and Standard Modern Greek. As a case study we use the list of Venetian and Italian loanwords contained in pp. 194-181 of Dimitris Simiris’ work To glossiko idioma tis Ithakis [The language variety of Ithaca] (Patras: University of Patras & Municipal Public Benefit Corporation of Ithaca, 2016), in order to determine, on the one hand, which (and how many) of those words can reasonably be attributed to Venetian, to Italian or to either as the donor language, judging by phonological, morphological and, more rarely, semantic features that differentiate the two Romance varieties and, on the other hand, whether the etymologies of those loanwords in that work coincides with their respective etymologies in Georgios Babiniotis’ works Lexiko tis Neas Ellinikis Glossas (defteri ekdosi) [Dictionary of the Modern Greek Language (2nd edition) (Athina: Kentro Lexikologias, 2002)] and Etymologiko Lexiko tis Neas Ellinikis Glossas [Etymological Dictionary of the Modern Greek Language (Athens: Centre for Lexicology, 2008)]. The differentiating features are drawn from a combined consultation of Ronnie Ferguson’s work A Linguistic History of Venice (Florence: Leo S. Olschki editore, 2007 = Biblioteca dell’«Archivium Romanicum» Serie II: Linguistica n. 57), especially pp. 81-105, and Silvano Belloni’s work Grammatica veneta [Venetian Grammar] (Padova: Esedra, 2009), while, for the required lexical comparisons, Venetian-language dictionaries will be used, such as Giuseppe Boerio’s Dizionario del dialetto veneziano [Dictionary of the Venetian Dialect] (Venice: Premiata tipografia di Giovanni Cecchini Edit., 1856) and Ermolao Paoletti’s Dizionario tascabile veneziano-italiano [Venetian-Italian Pocket Dictionary] (Venice: Tipografia di Francesco Andreola, 1831). The findings are then evaluated with the aim of highlighting the rates of possible etymological error in the aforementioned Greek-language works and, consequently, the general need to upgrade Greco-Romance etymological research in Greece.