Η βία και ο θάνατος σήμερα, είναι περισσότερο από ποτέ κυρίαρχα στην κουλτούρα μας μέσα από την τηλεόραση, την ενημέρωση, την τέχνη, τις ταινίες. Οι πιο τολμηροί/ές αποζητούν ακόμα πιο δυνατές εμπειρίες και γι’ αυτό επιλέγουν για τα ταξίδια τους τον σκοτεινό τουρισμό, αναζητώντας το σκοτεινό παρελθόν ενός τόπου, μέσα από ξεναγήσεις σε τόπους μαζικών θανατώσεων, φυλακές, νεκροταφεία, μαυσωλεία και μέρη όπου ο θάνατος, το μυστήριο και το σκοτάδι έχουν αφήσει ανεξίτηλα το σημάδι τους.
Με γνώμονα την ταχεία ανάπτυξη του σκοτεινού τουρισμού, όπως αποτυπώνεται στη διεθνή κυρίως βιβλιογραφία, επιχειρήθηκε μέσα από την παρούσα μελέτη να διερευνηθεί η σύνδεσή του με έναν ελληνικό προορισμό με το δικό του σκοτεινό παρελθόν, τη Σαμοθράκη. Η Σαμοθράκη μέχρι σήμερα θεωρείται ένας προορισμός εναλλακτικού τουρισμού με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Η έρευνα στοχεύει να αξιολογήσει το ενδεχόμενο ένταξης του σκοτεινού τουρισμού στο τουριστικό προϊοντικό χαρτοφυλάκιό της, αλλά και να αποτελέσει έμπνευση και πρόταση για μελλοντικές, ανάλογου περιεχομένου μελέτες, σε άλλους προορισμούς της ελληνικής επικράτειας.
Αρχικά εξετάστηκε μέσα από τη βιβλιογραφία το φαινόμενο του σκοτεινού τουρισμού, η ιστορία του, τα σημαντικότερα “σκοτεινά” αξιοθέατα, το προφίλ και τα κίνητρα εκείνων που τον επιλέγουν. Στη συνέχεια, έγινε αναφορά στη μελέτη περίπτωσης της Σαμοθράκης με αφετηρία δύο σημαντικές σκοτεινές πλευρές της. Η μια κατατάσσεται στην αρχαιότητα και αφορά στα περίφημα Καβείρια Μυστήρια που διεξάγονταν στο νησί και η άλλη στη νεότερη ιστορία, όπου γράφτηκε μια από τις πιο μαύρες σελίδες της ιστορία της Σαμοθράκης και δεν είναι άλλη από το ολοκαύτωμά της από τους Τούρκους τον Σεπτέμβριο του 1821. Τα δύο αυτά στοιχεία του παρελθόντος του νησιού, καθώς και ο ιδιάζουσας μορφής, σκοτεινός τουρισμός, αποτέλεσαν την πηγή έμπνευσης της παρούσας μελέτης που επιχειρεί να τα “παντρέψει” μεταξύ τους, προβάλλοντας τη Σαμοθράκη ως ένα εναλλακτικό νησί, που εκτός όλων των άλλων, μπορεί να αποτελέσει και προορισμό σκοτεινού τουρισμού.
Αφού ολοκληρώθηκε η δευτερογενής έρευνα, πραγματοποιήθηκε πρωτογενής ποσοτική έρευνα με τη διανομή ερωτηματολογίου, το οποίο απαντήθηκε από 259 άτομα. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, η πλειοψηφία ούτε γνωρίζει ούτε έχει ακούσει για τον σκοτεινό τουρισμό. Μέσα από ερωτήσεις και επεξηγήσεις που ακολούθησαν, τόσο για τον σκοτεινό τουρισμό όσο και για το σκοτεινό παρελθόν της Σαμοθράκης, σχεδόν όλοι οι ερωτηθέντες ανακάλυψαν πως κάποια στιγμή της ζωής τους υπήρξαν σκοτεινοί τουρίστες. Η έρευνα κατάφερε να δώσει επαρκείς κατευθύνσεις σε σχέση με το ερευνητικό ερώτημα και να επιβεβαιώσει την αρχική σκέψη σχετικά με τη δυνατότητα να ενταχθούν τα στοιχεία του σκοτεινού τουρισμού στην ταυτότητα και το τουριστικό προϊόν της Σαμοθράκης.
Violence and death are more dominant than ever in our culture today through television, news, art, and movies. The more daring seek even more intense experiences, which is why they choose dark tourism for their travels, exploring the dark past of a place through tours of mass death sites, prisons, cemeteries, mausoleums, and places where death, mystery, and darkness have left their indelible mark.
Given the rapid growth of dark tourism, as depicted mainly in international literature, this study attempts to explore its connection to a Greek destination with its own dark past—Samothrace. To date, Samothrace is considered an alternative tourism destination with unique characteristics. The research aims to assess the potential integration of dark tourism into its tourism product portfolio and inspire future similar studies in other Greek destinations.
Initially, the phenomenon of dark tourism was examined through literature, its history, the most significant "dark" attractions, and the profile and motivations of those who choose it. Then, the case study of Samothrace was explored, beginning with two important dark aspects of its past. One stems from antiquity and concerns the famous Cabirian Mysteries that took place on the island, and the other from more recent history, when one of the darkest chapters in the island's history was written—its holocaust by the Turks in September 1821. These two elements of the island's past, along with the peculiar nature of dark tourism, served as the inspiration for this study, which attempts to "marry" them, presenting Samothrace as an alternative island that, among other things, could become a destination for dark tourism.
After completing secondary research, primary quantitative research was conducted with the distribution of a questionnaire answered by 259 people. According to the research results, the majority neither know nor have heard of dark tourism. Through questions and explanations that followed regarding both dark tourism and the dark past of Samothrace, almost all respondents discovered that, at some point in their lives, they had been dark tourists. The research provided sufficient directions concerning the research question and confirmed the initial thought regarding the possibility of integrating dark tourism elements into the identity and tourism product of Samothrace.
